26 بهمن 1396, 12:4
توسعه و پیشرفت یکی از آرمانهای هرجامعه است. در واقع هر کشوری سعی دارد تا پیشرفت کند و به درجات بالایی در تمام زمینه‌ها برسد. اما با این حال مبانی پیشرفت نیز بسیار مهم است. برخی پیشرفت را در اقتصاد می‌دانند و برخی دیگر در دانش و برخی در سیاست. شاید بتوان گفت دستیابی به تراز بالادر شاخص‌های کمی و کیفی، اجتماعی، آموزشی، رفاهی، بهداشتی و.... از جمله آرمانهای مشترک میان تمامی جوامع است. با این حال نحوه دستیابی به چنین افق روشنی و اساسا ترسیم آن منوط به بازخوانی هویت و خواستهای هرجامعه است. در حقیقت آرمانهای هرجامعه‌ای با توجه به فرهنگ و سایر مقتضیات خاص هرجامعه تدوین می‌گردد. در کشور ما، ایران نیز طی سه دهه گذشته همواره دستیابی به محورهای توسعه جزء اساسی‌ترین شعار بوده است. با این حال همواره این سئوال جدی در پیش روی کارشناسان و تصمیم گیرندگان کشور قرار داشته است که نحوه دستیابی به محورهای توسعه چگونه است و آیا مفهوم توسعه تنها در مقولات مادی مطرح می‌شود و یا اینکه در جامعه‌ای مانند ایران باید به مسائل معنوی و نحوه تربیت اخلاقی افراد نیز توجه کرد. با این حال چندی پیش رهبر انقلاب در فرمایشات بسیار مهمی به تشریح ماهیت و چیستی الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی پرداختند و بسیاری از ابهامات را پیرامون ماهیت الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت کنار زدند.
حضرت آیت الله خامنه ای در نخستین نشست
اندیشه‌های راهبردی در تشریح عرصه‌های الگوی پیشرفت، به چهار عرصه فکر، علم، زندگی و معنویت اشاره کردند و افزودند: الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت به گونه‌ای تدوین شود که جامعه را به سمت جامعه‌ای متفکر سوق دهد و جوشیدن فکر و «اندیشه ورزی» به حقیقتی نمایان در جامعه تبدیل شود. ایشان در همین زمینه مشخص شدن راهبردها و الزامات پیشرفت در عرصه فکر و توجه به ابزارهای آن از جمله «آموزش و پرورش و رسانه‌ها» را در تدوین الگوی پیشرفت مهم دانستند. عرصه علم، دومین عرصه‌ای بود که رهبر انقلاب به عنوان عرصه‌های پیشرفت مطرح کردند. ایشان در این زمینه خاطرنشان کردند: نوآوری و حرکت خوب موجود در زمینه استقلال علمی باید با شتاب و قوت بیشتر ادامه یابد و راههای پیشرفت همه جانبه، عمیق و بنیانی علمی، در الگو مشخص شود. رهبر انقلاب همچنین توجه به مسائل و خطوط اصلی زندگی مانند امنیت، عدالت، رفاه، آزادی، حکومت، استقلال و عزت ملی را در بحث الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، ضروری دانستند و افزودند: در این الگو باید به عرصه زندگی، توجه کافی شود. رهبر انقلاب اسلامی، معنویت را چهارمین و مهمترین عرصه‌ای دانستند که در کار پیچیده - دقیق و بلندمدت تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، باید به آن توجه شود چرا که معنویت، روح پیشرفت واقعی در همه زمینه‌ها و مسائل است.رهبر انقلاب اسلامی، زندگی بشر در دوران ظهور امام عصر (عج) را، نمونه کامل زندگی انسانی خواندند و خاطر نشان کردند: بشر با تاریخ چند هزار ساله خود، همچنان در پیچ و خمهای زندگی بسر می‌برد و در زمان ظهور حضرت حجت، به بزرگ راه پیشرفت حقیقی می‌رسد که البته باید به طور مستمر در این زمینه تلاش کرد. ایشان همچنین در باب محتوای اسلامی الگوی پیشرفت فرمودند اگر توحید، اعتقاد به خدا و التزام به این اعتقاد، به بدنه زندگی بشر بسط داده شود، مشکلات جامعه بشری حل و راه پیشرفت حقیقی گشوده خواهد شد.رهبر انقلاب اسلامی، توجه به معاد و محاسبه اخروی را در الگوی پیشرفت، موجب منطقی شدن تحمل همه دشواریها و ترویج ایثار و از خودگذشتگی برشمردند و خاطرنشان کردند: این مفهوم اساسی و سرنوشت ساز، باید در الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، معنا یابد.پیوستگی و عدم تفکیک دنیا و آخرت و محور بودن انسان در نگاه اسلام از دیگر نکاتی بود که رهبر انقلاب اسلامی در زمینه محتوای اسلامی الگوی پیشرفت مورد توجه قرار دادند. ایشان، محور بودن انسان «در اسلام و در فلسفه‌های مادی غرب » را کاملاً متفاوت از یکدیگر خواندند و خاطرنشان کردند: هدف نهایی اسلام، رستگاری انسان است و در این نگاه همه مسائل از جمله عدالت، رفاه، امنیت و عبادت مقدمه یا اهداف میانی هستند و هدف اصلی این است که انسان سعادتمند شود. حضرت آیت الله خامنه‌ای، انسان در نگاه اسلام را موجودی مختار، مُکلّف و در معرض هدایت الهی دانستند و با تاکید بر تجلی این نگاه در الگوی پیشرفت خاطر نشان کردند: در این نگاه، مردم سالاری علاوه بر اینکه حق مردم است تکلیف آنها نیز می‌شود و کسی نمی‌تواند بگوید صلاح یا فساد جامعه به من مربوط نیست.
در حقیقت رهبر معظم انقلاب در این فرمایشات حدود و ثغور مبانی الگوی پیشرفت ایرانی - اسلامی را به خوبی مشخص کردند. ایشان چهار عرصه فکر، علم، زندگی و معنویت رابه عنوان سرفصل‌های اساسی در مراحل دستیابی به الگوی پیشرفت قلمداد کردند. در حقیقت باید گفت این چهار ساحت بن مایه‌های الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی را مشخص کرده است و اگر صاحب نظران این چهار ساحت را به عنوان ارکان الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی قلمداد کنند به خوبی می‌توان جزئیات این الگو را به تدریج پایه ریزی کرد. توجه به ساحت‌های فکر، علم، زندگی و معنویت که هر کدام به بخش‌های متعددی تقسیم می‌شوند باید به عنوان راهکار‌های اساسی در تدوین این الگو به حساب آیند.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان