24 آبان 1393, 13:55
كلمات كليدي : مغيرة بن شعبه، صحابه، قبيلۀ ثقيف
نویسنده : مريم قدمي
مغیرةابن‌عامربن‌مسعود ثقفی کوفی ملقب به ابوعبدالله و ابوعیسی، یکی از سرداران و ولات عرب و از صحابۀ رسول خدا (ص) بوده است. پسرانش عروة، حمزه، عقّار و افرادی چون ابوامامۀ باهلی، عروةبن‌زبیر و دیگران از او حدیث روایت کرده‌اند و در صحیحین 136 حدیث از وی نقل شده است.
مغیره در طائف متولد شد و در ایام جاهلیت با گروهی از بنی‌مالک آنجا را ترک و به اسکندریه رفت. سپس به حجاز آمد و در ابتدا در قبول اسلام مردد بود تا اینکه در سال پنجم هجرت اسلام آورد و در جنگ‌های حدیبیه، یمامه، فتح شام و همدان شرکت کرد و چشم خود را در جنگ یرموک از دست داد. در جنگ قادسیه فرستادۀ سعد به سوی رستم، و در جنگ نهاوند در میسرۀ نعمان‌بن‌مقرّن بود. در جنگ فارس و عراق نیز به همراه مسلمین به مدائن رفت.
مغیره در سال ششم هجری در حدیبیه و نیز در حجة‌الوداع حضور داشت. پس از رحلت پیامبر، ابوبکر او را به تجیر فرستاد. در روزگار عمر هنگامی که والی بصره بود برای اولین بار دیوان بصره را وضع کرد. سپس والی کوفه شد. و طبق گفته ابن‌عساکر و حلبی در آنجا به سال 17ه.ق با زن شوهرداری به‌نام امٌ‌‌جمیل ارتباط نامشروع برقرار کرد. این کار آن‌قدر آشکار بود که چهار نفر از فضلای صحابه به‌نام‌های ابوبکرة، نافع‌بن‌حرث، شبل‌بن‌معبد و زیادبن‌سمیه بدان گواهی دادند اما چون زیادبن‌سمیه به اشارۀ عمر شهادت ناقص داد، مغیره از سنگ‌سار شدن نجات یافت.
مصادر متفقند که او یکی از زناکارترین مردان قبیلۀ ثقیف بوده است. وی نزد عمر از شأن خاصی برخوردار بود و نخستین بار او بود که عمر را امیرالمؤمنین خطاب کرد. در ضمن او یکی از دهات اربعۀ عرب محسوب می‌شود. اما عثمان او را ابتدا در ولایت کوفه ابقا، و سپس عزل نمود.
مغیرة در جنگ علی (ع) با معاویه مداخله نکرد. وی در روزگار معاویه بار دیگر والی کوفه شد. و در همین ایام به همراه چند تن دیگر از جمله ولید و عتبه، جهت احضار حسن‌بن‌علی (ع) به دربار توطئه‌ای ترتیب داد و به خواست معاویه برای تحقیر حسن‌بن علی (ع) سخنانی اهانت آمیز در سبٌ علی (ع) و اتّهام قتل عثمان اظهار داشت که البته پاسخ آن امام همام گویای حقایق فراوانی است.
«حقا تو دشمن خدا، تکذیب کنندۀ قرآن و رسول (ص) هستی. تو زناکاری و واجب است که حدٌ خدا بر تو جاری شود؛ زیرا شهود نیکوکاری بر زناکاری تو شهادت داده‌اند، ولی سنگباران نمودن توبه تأخیر افتاد و حق به وسیلۀ باطل و صداقت به وسیلۀ غلط اندازی پایمال شد... تو بودی که فاطمۀ زهرا را کتک زدی و بدن او راخون‌آلود کردی آن‌چنان آن مظلومه جنین خود را سقط کرد. تو برای هتک احترام و مخالفت با پیامبر این کار را کردی، در صورتی که پیامبر فرمود: زهرا بزرگترین زنان بهشتی است. به خدا قسم که سرانجام تو آتش است و وزر و وبال این سخنان که گفتی علیه تو خواهد بود. دیگر اینکه علی قاتل عثمان نیست، ولی اگر این‌گونه هم بود به تو مربوط نمی‌شد؛ زیرا تو عثمان را در وقت زندگی یاری نکردی و پس از مرگ او هم هیچ تعصبی نسبت به او نداشتی. خانۀ تو همیشه در طائف بود و تو همیشه خواهان زنان زناکار و طرفدار زمان جاهلیت و نابود کنندۀ اسلام بوده‌ای؛ تا اینکه هر چه نباید بشود شد.»
سرانجام مغیره در سال 50 ه.ق در سن 70 سالگی مرد و در کوفه دفن گردید.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان