29 دی 1395, 6:58
خيلي از مصائب، مشكلها و گرفتاريها حاصل بيتوجهي به حقوق غير و ظلمي است كه در حق ديگران روا ميداريم و برعكس رعايت حقوق ديگران و احترام آنان، موجب سلب عذاب دنيوي ميشود. در متنی در خبرگزاری مهر چنین آمده است: ظلم در لغت به معناي ستم و آزار است. اصل آن به معناي ناقص كردن و كم كردن حق يا گذاشتن شي در غير موضع خود است. بنابراين آزار رساندن به ديگران و حق ديگران را پايمال كردن از مصاديق آشكار و بارز ظلم است. ظلم از اعظم گناهان است. با كمي دقت و تحليل عقلي بايد گفت زشتي گناهان ديگر هم به مقدار ظلمي است كه در آنهاست. در واقع ظلم خروج از عدالت و حد وسط است و عدل نيز دادن حق هر صاحب حق است و دوام و بقاي حيات به عدل است. حضرت رسول اكرم (ص) ميفرمايد: بالعدل قامت السموات والارض». يكي از فلسفههای بعثت انبياء در سوره مباركه حديد آيه 25 برقراري قسط بيان شده است: همانا ما پيغمبران خود را با ادله و معجزات فرستاديم و برايشان كتاب و ميزان نازل كرديم تا مردم به راستي و عدالت گرايند و آهن را كه در آن هم سختي و كارزار و هم منافع بسيار بر مردم است نيز براي حفظ عدالت آفريديم تا معلوم شود كه خداوند رسلش را با ايمان قلبي ياري خواهد كرد كه خدا بسيار قوي و مقتدر است. ظالمان، بيدادگران و ستمگران از فلاح و رستگاري و سعادت بيبهرهاند و نصيبي نخواهد برد و در گروه شقاوتمندان و تيره بختان قرار خواهند گرفت، بنابراين واژه ظلم چنان مفهوم جامعي دارد كه هرگونه نگاه و فسادي را در بر ميگيرد. هر نوع ستم و ظلم از سوي ستمگران، براي آنان اثر وضعي به جا خواهد گذاشت، اثر وضعي ظلم در دنيا اين است كه سرانجام انسان ستمگر و ظالم، در دنيا به نابودي و بدبختي خواهد رسيد و در آخرت نيز هرگز روي سعادت و رستگاري را نخواهد ديد و در دوزخ ابدي گرفتار خواهد شد. از نظر قرآن هر كسي كه به نفس خود يا به غير ظلم كند ظالم است. در عرف، ظلم به غير و كسي را كه به حقوق مردم تجاوز ميكند ميگوييم ظالم، ولي ظلم در قرآن مجيد اعم است از كسي كه ظلمش به غير يا خود يا حقالله باشد و بزرگترين ظلم شرك به خداست. بر اساس خطبه 176 امام علي(ع) در نهج البلاغه ستم بر سه گونه است: ستمي كه نابخشودني است، ستمي كه بازخواست شود و ستمي كه بخشيده شود. ستمي كه نابخشودني است شرك به خدا است. خداي متعال ميفرمايد: خداوند گناه شرك به خودش را نميآمرزد (سوره مباركه نساء آيه 48). ستمي كه بخشوده ميشود ظلم كردن بنده در حق خويش است، به هنگام ارتكاب برخي از گناهان كوچك و اما ستمي كه از آن بازخواست شود ظلم كردن بعضي از بندگان بر بعضي ديگر است. قصاص در قيامت سخت است. بدترين ظلمها، ظلم به ضعيف است. فرق نميكند، چه در روابط خانوادگي و چه در روابط اجتماعي، بدين معنا كه در كانون خانواده نبايد احترام بر مبناي ترس باشد و انجام تكاليف بر محور آگاهي و مسئوليتپذيري صورت نگيرد، بلكه ناشي از ترس از اقتدار بزرگترها باشد، هميشه كوچكترها از اعمال قدرت بزرگترها در ترس و اضطراب باشند و بزرگترها مطيع محض بودن ضعفا و كوچكتر را بدون درك از وظايف آن را اقتدار مديريتي تلقي كرده و خود را با جربزه بدانند يا در روابط اجتماعي تحت هر عنواني از موقعيت خودش سوءاستفاده كرده و به زيردستان يا ارباب رجوع ظلم كند و به تدريج اهداف سازماني را فداي منافع شخصي و ارضاي قدرت و جاه طلبي نمايد. بنابراين چه محيط خانواده باشد يا اداري و... در صورت فقدان درك و اقدام متقابل و وظيفهشناسي و مسئوليتپذيري، حاكميت جبر و زور و ظلم و اقتدار و توسل به قوه قهريه سبب ميشود آن جامعه بيروح و زوالپذير باشد. پيامبر اكرم (ص) ميفرمايد: ملك و فرمانروايي با كفر قابل بقاست، ولي با ظلم قابل بقا نيست. پس اگر ما دو جمعيت داشته باشيم، يك جمعيت مسلمان ولي نسبت به همديگر ظالم باشند و جمعيت ديگر كافر، اما نسبت به خودشان عدالت و انصاف داشته باشند، از نظر دنيوي جامعه كافراني كه اهل عدالتند پايدارتر است. تاريخ بارها و بارها اين حقيقت را اثبات كرده كه دنيا ممكن است با كفر ادامه يابد، اما با ظلم قابل دوام نيست. از اين رو قرآن به ظالمان هشدارهايي ميدهد: افرادي كه ظلم ميكنند خدا لطفش را از آنان برميدارد، هدايتشان نميكند و آنان راه هدايت و حق را به سبب آنكه اسبابش را از دست دادهاند پيدا نميكنند. (سوره مباركه بقره، آيه 258) . افرادي كه ظلم ميكنند، رستگار نميشوند (سوره مباركه انعام آيه 21) . براي ظالمان روز قيامت شفيع و دلسوزي نيست (سوره مباركه غافر آيه 11) . ظالمان نبايد نسبت به نتيجه ظلمشان خوشحال باشند، از اينكه احتكار كردند، گران فروشي يا كم فروشي كردند و... باعث خواهد شد كه از طريق ديگر به اشكال مختلف آن ظلمها به خودشان برگردد. ظلم به هر شكل و نوعي مذموم است، زيرا جزاي تكويني ظلم موجب تخريب قلوب ميشود، دل رحيم را قسي ميكند و فرد، سنگدل ميشود. ظلم روح پاك را آلوده ميكند و از بين ميبرد. امام سجاد (ع) ميفرمايد: اگر كسي به مسلمان و برادر ديني خود ظلم بكند، از مدار ما اهل بيت (علیهمالسلام) خارج ميشود.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان