دروغگویی

شکیبا سادات جوهری

یکی از بزرگ‌ترین گناهان، مربوط به زبان و بدترین صفات انسان، دروغ گفتن است. امام علی (ع) می‌فرماید: بدترین سخن، دروغ است. پروردگار در قرآن کریم با نفرین دروغگویان، بیزاری خود را از آنان اعلام می‌دارد: کشته باد دروغگویان. مؤمن باید از هر دروغی بپرهیزد؛ چه کوچک و چه بزرگ و چه جدی و چه شوخی که اگر آدمی به دروغ کوچک دچار شود، دروغ بزرگ هم خواهد گفت. امام سجاد (ع) می‌فرماید:از دروغ، کوچک و بزرگش، جدی و شوخی‌اش بپرهیزید؛ زیرا وقتی شخص در مورد کوچک، دروغ گفت، به گفتن دروغ بزرگ هم جرأت می‌یابد.دروغ قلمرو گسترده‌ای دارد و ممکن است همه جا به سراغ انسان بیاید: در اجتماع، خانه، مدرسه، محیط کار، صحنه سیاست، مراسم مختلف، کسب و تجارت، بازی و تفریح، مدح و تمجید دیگران، در دادگاه و شکایت کردن، در دفاع از خود، اظهار ارادت و عشق و علاقه به دیگری، بیان وقایع تاریخ و نقل قول از دیگران. دروغ همیشه زشت است و گوینده آن دروغگوست.ایمان هیچ گونه سازگاری با دروغ ندارد؟ انسان مؤمن دروغ نمی‌گوید و دروغگو ایمان ندارد. اگر مؤمنی دروغ گفت، این دروغ، دروغ دیگری در پی دارد؛ زیرا برای پوشاندن گناه خود، ناچار دوباره دروغ می‌گوید و در غیر این صورت، رسوا می‌شود. سرانجام به جایی می‌رسد که نمی‌تواند دروغ نگوید و دروغ برایش عادی می‌شود. امام باقر (ع) می‌فرماید: همانا دروغ، ایمان را تباه می‌سازد.از پیامبر اکرم (ص) درباره صفات مؤمن پرسیدند که آیا مؤمن ممکن است ترسو باشد؟ فرمود: آری. گفتند: آیا ممکن است مؤمن دروغگو باشد؟فرمود: خیر.هم چنین عبدا... بن جراد از رسول خدا پرسید: آیا مؤمن دروغ می‌گوید؟ فرمود: خیر و سپس کلام خدا را تلاوت کرد که: همانا انسان‌های بی‌ایمان دروغ می‌گویند. وقتی انسان برای نخستین بار دروغ گفت، اثر آن را بلا فاصله احساس نمی‌کند، ولی وقتی برای چندمین بار دروغ گفت، احساس می‌کند نفاقی پنهان در قلبش پدیده آمده است و به هر میزان که بیشتر دروغ می‌گوید، بر نفاقش افزوده می‌شود.قرآن کریم، نفاق را اثر حتمی و نتیجه قطعی دروغگویی می‌داند و می‌فرماید: خداوند، نفاقی در قلوب ایشان تا روز قیامت ایجاد کرد (و پیدایش نفاق به دو علت بود:) عهد و پیمان با خدا را شکستند و پی در پی دروغ می‌گفتند.

بی ایمانی: خداوند می‌فرماید: جز این نیست که فقط کسانی دروغ می‌گویند که به نشانه‌های خدا ایمان نمی‌آورند.از این آیه استنباط می‌شود که مؤمنان هیچ گاه به خدا و نشانه‌های او دروغ نمی‌بندند و راه نجات از دروغگویی و رسیدن به صفای راستگویی، پالایش درون از حجاب پلیدی هاست.

لجاجت: یکی دیگر از عوامل دروغگویی، لج بازی است: بلکه حق را برایشان آوردیم و آنان دروغگویند.