28 فروردین 1396, 5:48
اگر آنچه را داريد ناديده بگيريد و خوشبختي را در آن چيزي ببينيد كه نداريد، هيچگاه به رضايت نخواهيد رسيد؛ چون شما به آنچه داريد نميانديشيد، بلكه به آنچه نداريد ميانديشيد. ممكن است از خيلي چيزها محروم باشيد اما بدون شك، چيزهاي بسياري داريد كه ميتوانيد با توجه كردن به آنها، لذت ببريد و خوشبختي را احساس كنيد. مشكل اينجاست كه شما آنچه را داريد نميبينيد. يكي از علل چنين حالتي داشتن آرزوهاي دور و دراز است كه پيش از اين درباره آن سخن گفتيم. امام علي (ع) ميفرمايد: آرزوهاي طولاني، نشاط نعمتهايي را كه داريد از ميان ميبرد و آنها را نزد شما كوچك ميسازد و شما را به كمسپاسي وا ميدارد. علت ديگر مقايسه كردن زندگي خود با زندگي كساني است كه در وضعيت بهتري قرار دارند. اگر زندگي خود را با زندگي بهتر ديگران مقايسه كنيد، آنچه را داريد نميبينيد و آنچه را نداريد بزرگ ميشماريد. آن كوچكسازي و اين بزرگنمايي همانند لبههاي قيچياند كه براي تكه تكه كردن زندگي شما به حركت درميآيند. به همين جهت امام صادق (ع) ميفرمايد: كسي كه به آنچه در دست فرزندان دنياست بنگرد، اندوه او طولاني ميشود و خشمش آرام نميگيرد و نعمتهاي خدادادي را ناچيز ميشمرد و در نتيجه ناسپاس ميشود. به همين جهت خداوند متعال راهكاري را نشان داده و فرموده: به آنچه ما به گروههايي از آنان داديم، چشم مدوز و غمگين مباش. وقتي اين آيه نازل شد، رسول خدا (ص) به مردم فرمود: اگر چنين نكنيد از شدت حسرت بر دنيا، نفس شما به شماره ميافتد. به جهت تأثير ويرانگري كه مقايسه كردن دارد، امام صادق (ع) ميفرمايد: به آنچه خداوند براي شما قرار داده قانع باشيد و به آنچه نزد ديگران است نگاه نكنيد و آنچه را ممكن نيست به دست آوريد آرزو نكنيد زيرا كسي كه قانع شود، سير شود و آنكه قانع نگردد، سير نشود. طبيعي است كه چنين حالتي بر شدت فشار رواني ميافزايد. پس راه راحت زيستن اين است كه به زندگيهاي پايينتر نگاه كنيد. اين كار شما را از لذت آنچه داريد، بهرهمند ميسازد.
بخش زيادي از سخت بودن زندگي مربوط به سختگيري ماست. زندگي آنقدر كه ميپنداريد، سخت و دشوار نيست. هميشه واقعيت، تحملپذير است؛ اين ما هستيم كه نسبت به سختيهاي آن اغراق ميكنيم و درجه دشواري آن را بالاتر ميبريم. وقتي زندگي دنيا را بيش از حد مهم دانستيم، زندگي را هم سخت ميگيريم و اين بر ميزان فشار رواني ما ميافزايد. به همين جهت امام كاظم (ع) ميفرمايد: دنيا را ناچيز بشماريد و زندگي را راحت بگيريد بدون شك هيچ مردمي آن را راحت نگرفتند مگر آنكه خداوند زندگي را برايشان گوارا ساخت. [25] پس با زندگي خود مدارا كنيد و آن را راحت بگيريد تا آسوده زندگي كنيد. تلاش كنيد، نگران نباشيد: رزق و روزي يكي از نگرانيها و دغدغههاي زندگي است. اين نگراني تا در حد معمول باشد، مشكلي در زندگي شما به وجود نميآورد. براي رسيدن به روزي تلاش كنيد و مطمئن باشيد كه خداوند روزي شما را خواهد رساند. فراموش نكنيد از شما حركت، از خدا بركت؛ اين قانون روزي است. اين مقدار از نگراني و انديشناك بودن، زيان رواني نخواهد داشت. مشكل از آنجا آغاز ميشود كه در عين كار كردن، پيوسته و به صورت فزاينده، نگران و مضطرب فردا باشيد. اين نگراني افراطي، فشار رواني فراواني را بر شما وارد ميسازد و آيندهاي تيره و تار در برابر چشمان شما مجسم ميسازد و شما را يا به نااميدي ميكشاند يا به حرص. اين در حالي است كه روزي انسان تعيين و تضمين شده است. خداوند متعال بر اساس اصل مصلحت، اندازه روزي انسان تلاشگر را معين ساخته و رسيدن آن را تضمين كرده است. به خدا اطمينان كنيد. اندازهاي كه خداوند مقدر ميكند، چيزي جز صلاح شما نيست. اگر به اين واقعيت باور داشته باشيد، احساس راحتي ميكنيد و از زندگي خود لذت بيشتري ميبريد. به همين جهت امام علي (ع) ميفرمايد: كسي كه مطمئن باشد، آنچه خدا برايش مقدر كرده فوت نميشود، دلش آسوده ميگردد. به قول امام صادق (ع) اگر خداوند تبارك و تعالي روزي را به عهده گرفته است، پس اندوه تو براي چيست؟ نكته ديگر اينكه اگر شما اندوه روزي تمام عمر را امروز بر خود وارد سازيد، بدون شك وضعيت شكنندهاي را براي خود پديد آورده و روي آسايش و آرامش را نخواهيد ديد. امام علي (ع) در تبيين علت اين امر و نادرست بودن اندوه فردا را داشتن، ميفرمايد: اندوه سال خود را بر اندوه امروز خود اضافه نكن. آنچه در هر روز قرار دارد، براي تو كافي است بنابراين اگر آن سال از عمر تو باشد، خداوند عزوجل در هر فردايي آنچه را براي تو تقسيم شده ميفرستد و اگر از عمر تو نباشد، تو را چه كار با اندوه و غصه آنچه مال تو نيست؟!
خداوند متعال روزي را بر اساس «مصلحت» انسان تنظيم كرده است. اما بشر بسياري از گرفتاريهاي خود را به كم بودن روزي نسبت ميدهد. او تصور ميكند افزايش مال يعني افزايش خوشبختي! بر همين اساس تلاش فزاينده و پايان ناپذيري را براي دارايي بيشتر آغاز ميكند. اينجاست كه پديده «حريص بودن» شكل ميگيرد. بدانيد كه حرص و طمع نه تنها بر خوشبختي نميافزايد، بلكه سطح رضايت از زندگي را ميكاهد، زيرا تلاش و انتظار شخص حريص افزايش مييابد ولي دريافتي او تغيير نميكند و همين امر فشار رواني را افزايش ميدهد. به همين جهت امام علي (ع) ميفرمايد: انسان حريص روي آرامش را نخواهد ديد. بنابراين به خدا اعتماد كنيد و حريص نباشيد تا آسوده زندگي كنيد.
اگر مال محور خوشبختي شود، حريص ميشويم تا بيشتر جمع كنيم و بخيل ميشويم تا كمتر مصرف كنيم. امام علي (ع) ميفرمايد: در شگفتم از حال بخيل كه ميشتابد به سوي فقري كه از آن فرار ميكند! و از دست ميدهد بينيازياي كه در طلب آن بود. پس در دنيا مثل فقرا زندگي ميكند و در آخرت همچون توانگران حساب پس ميدهد! ترس از فقر انسان را به بخل ميكشد و در بخل انسان هم چون فقرا زندگي ميكند، از يك سو اضطراب و ترس از آينده دارد، از سوي ديگر بايد كم مصرف كند، از سوي سوم اندوه حفظ مال دارد و از سوي چهارم در اجتماع نيز جايگاه مورد قبولي ندارد. بخيل در اين چهار ديواري اسير و زنداني است. از اين رو رسول خدا (ص) ميفرمايد: انسان بخيل، كمآسايشترين مردم است.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان