27 بهمن 1395, 7:41
زهرا اجلال
خیلی اوقات وقتی دانشمندان و بزرگان علمی سخنی را می‌گویند برایشان کف می‌زنیم و تحسینشان می‌کنیم ، اما این را فراموش نکنیم که خیلی از سخنان امروزی این عزیزان را ، هزاران سال پیش قرآن و معصومین (ع) برای ما گفته‌اند. در این مقاله به یکی از این موارد اشاره می‌کنیم:
جی. پی. واسوانی از آموزگاران بلند پایه معنوی هندو می‌گوید: «آیا کسی به شما بدی کرده است؟ او را ببخشید، حتی پیش از آنکه از شما طلب بخشایش کند . آنگاه ذهن شما در آرامش خواهد بود و جهان اطراف به شما لبخند خواهد زد.» عفو و بخشش دیگران، کلماتی که هم در ظاهر زیبا هستند و هم وقتی آن را به کار می‌بریم زیبایی دو چندان آن برایمان ملموس تر می‌شود.
امام صادق(ع) در تعریف عفو می فرمایند: عفو کردن و از تقصیر گذشتن با وجود قدرت، طریقه پیامبران و متقیان است و معنی عفو آن است که هر گاه از کسی جرم و تقصیری نسبت به تو واقع شود، پیِ او نروی و به او اظهار نکنی و از ظاهر و باطن فراموش کنی و احسان را به او زیاده تر از پیش کنی. (گیلانی ، عبدالرزاق ؛ ترجمه مصباح الشریعه، ج1، ص 374). یكى از بزرگترین فضایل اخلاقى كه در قرآن كریم و روایات مورد تأكید فراوان قرار گرفته، مسأله عفو و گذشت است.قرآن كریم در یكى از آیات درباره عفو مى فرماید(آل عمران، 134): آنان كه در فراخى و تنگى انفاق مى كنند و خشم خود را فرو مى‌خورند و از مردم در مى‌‌گذرند ...
اگر می‌خواهیم خدا از ما بگذرد...
اگر بخواهیم خداوند از گناهانمان درگذرد ، باید نسبت به دیگران عفو و گذشت داشته باشیم. در آیه 22سوره نور آمده است: و باید عفو کنند و گذشت نمایند . مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید؟
قرآن کریم بندگان خوب خدا را به چند گروه تقسیم می‌کند : گروه اوّل کسانی هستند که بدی دیگران نسبت به خود را می‌بینند و در نظر می‌گیرند امّا آنها را عفو می‌کنند. مثل این آیه شریفه که می‌فرماید: وَلْیَعْفُوا (نور/22): و باید عفو کنند . گروه دوم کسانی هستند که اصلاً بدی را نمی بینند و به نظر خودشان نمی آورند . در مورد این گروه قرآن کریم می‌فرماید(تغابن/14): و اگر ببخشایید و در گذرید و بیامرزید ، به راستى خدا آمرزنده مهربان است. گروه سوم کسانی هستند که نه تنها بدی دیگران را عفو می‌کنند و اصلاً بدی دیگران را به نظر خودشان نمی آورند، بلکه بدی آنها را با خوبی جواب می‌دهند. قرآن کریم می‌فرماید(فصلت/34): و نیكى با بدى یكسان نیست. [بدى را] به آنچه خود بهتر است دفع كن . یا در آیه دیگری می‌فرماید(فرقان/63): بندگان خداى رحمان کسانى هستند که چون نادانان ایشان را طرف خطاب قرار دهند به ملایمت پاسخ مى دهند.
آرامش انسان در گذشت است همانطور که در روایات چنین آمده است. رسول اكرم(ص) می‌فرمایند: «عفو و گذشت سبب سلامت روح و آرامش جان و طول عمر خواهد شد.» (ری شهری ، محمد ؛ ج 3، حدیث 13184) دلیل این آرامش بسیار روشن است. همانطور که از روایات اهل بیت بدست می‌آید عفو و گذشت باعث از بین رفتن بغض و کینه و عداوت است و وقتی در انسان بغض و کینه و عداوت نباشد چه چیز جز آرامش سرای جان می‌شود! پیامبر (ص) در این باره می‌فرمایند (نهج الفصاحه ص385 ،ح1155): از یكدیگر گذشت كنید ، تا كینه هاى میان شما از بین برود. و از همه برتر آنچه باعث آرامش انسان است رضوان الهی است که با عفو و گذشت بدست می‌آید. پیامبر(ص)فرمایند (نهج‌الفصاحه، ص 734،ح 2809): هر كس از خطاها درگذرد ، خدایش از او در گذرد و هر كس گذشت كند خدا نیز از او گذشت كند.
از عفو و كرم الهى درس بگیریم ؛ فَاعْتَبِرْ بِعفوِ اللّهِ... (محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، ج 78، ص 284، روایت 1، باب 24). یكى از صفات خداى متعال این است كه بد و خوب ـ هر دو ـ را مورد رحمت خود قرار مى‌دهد. ما انسان ها هم باید سعى كنیم مظهر صفات خدا باشیم ؛ یعنى در مواردى كه حكمت و مصلحت اقتضا مى‌كند ، با همه مردم ، اعم از انسان هاى خوب و بد ، رفتارى توأم با مهر و عطوفت داشته باشیم. این هم انگیزه بالاترى است كه انسان ها كوشش نمایند صفت رحمانیت الهى را در خود تقویت كنند ؛ زیرا خداوند كه كمال مطلق است، گناهكاران را از رحمت خود محروم نمى سازد: آیا نمى بینى كه خورشید خدا بر خوبان و بدان یكسان مى تابد و باران خدا هم بر نیكوكاران و خطاكاران ـ هر دو ـ مى بارد؟
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان