27 دی 1395, 7:49
راهکارهاي کنترل غرائز و هوس هاي انسان کدام است؟
اولًا؛ تمايلات و غرايز دروني انسان به صورت حكيمانه قرار داده شده است كه هر يك از آنها آثار و بركات مفيدي را در پي دارد؛ مثلًا اگر تمايل به همسر نبود، نسل بشر قطع ميشد، اگر تمايل به ماديات نبود انگيزه كار در انسان از بين ميرفت و ....
اين غرايز در انسان، همچون كپسول گاز است كه اگر از لوله مخصوص وارد چراغ بشود هم اتاق را گرم و هم غذا را طبخ و هم فضا را روشن ميكند و هيچگونه خطر و بدبويي در كار نيست. ولي اگر همين گاز از غير اين مسير وارد شده و در فضا پخش شود، سبب انفجار و آتش سوزي و بدبويي ميشود.
اسلام براي ارضاي غرائز، دستوراتي منطقي و طبيعي و به دور از افراط و تفريط و با توجه به ساير نيازها و كمالات داده است.
بنابراين؛ در اين زمينه توجه به نكاتي لازم است:
اولًا؛ بايد توجه به مقام انسانيت و ظرفيت انسان داشته باشيم و بدانيم كه اگر در غريزه و تمايل تندروي كنيم و تمام ظرفيت خود را صرف رسيدن به آن كنيم از كمالات ديگر باز ميمانيم.
پس نخستين گام توجه به شخصيت، ظرفيت، استعدادها، لياقت و نيازهاست. هيچ كارمند عاقلي تمام حقوق خود را همان روز اول صرف يكي از مسايل زندگياش نميكند.
ثانياً؛ توجه به حقوق ديگران، عامل كنترل است؛ اگر بدانيم روشن كردن لامپ اضافي سبب خاموشي خانه همسايه ميشود و پرخوري ما سبب گرسنگي ديگران ميشود و پارك كردن نابجاي ماشين، باعث ايجاد مزاحمت براي ديگران است، منصفانهتر برخورد ميكنيم.
ثالثاً؛ توجه به نافرجامي كساني كه در هوسها تندروي كردند و به سرنوشت شومي گرفتار شدند، نيز عامل كنترل است.
رابعاً؛ توجه به مقايسه بين كاميابيهاي اين دنيا با ناكاميهاي سراي ديگر نيز در كنترل هوسها موثر است. اگر دانشآموز و دانشجويي كه تمايل به موسيقي لهوي دارد، بداند كه در ايام امتحانات يا در جلسه آزمون، دل به موسيقي بسپارد در امتحان، مردود ميشود و شرمندگي و رسوايي به دنبال دارد، هرگز به سراغ تمايلات خود نميرود.
خامساً: جلوگيري از حاکميت شهوت و غضب در رفتار انسان.
بدون شک دو قوه غضبيه و شهويه در خصوص عملکرد و رفتار انسان نقش کليدي دارند. اگر اين دو قوه تحت انقياد قوه عاقله در آيند، و عقل حاکميت خود را بر رفتار و کردار انسان تثبيت نمايد، انسان در مسير تکاملي قدم مي گذارد و غرائز و هوس هاي خود را نيز مي تواند کنترل کند. اما بالعکس در صورت حاکميت غرائز و هوس ها و عدم کنترل آنها، سير حرکتي انسان همچون حيوانات قهقرايي و رو به افول خواهد بود.
امام علي(ع) در اين زمينه مي فرمايد: هرکس غضب و شهوتش بر او غلبه کند در زمره حيوانات به شمار مي آيد. (غرر الحکم، ص 287)
روزنامه كيهان، شماره 21136 به تاريخ 29/5/94، صفحه 6 (معارف)
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان