دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

نژادپرستی

No image
نژادپرستی

نژاد، آپارتاید، تبعیض نژادی، نژادپرستی، نژادگرایی، اعلامیه حقوق بشر

نویسنده : طاهره اخوان , داریوش سعادتی لیلان

اعلامیه جهانی حقوق بشر در ماده 2 مقرر می‌دارد:

«هر کس می‌تواند بدون‌ هیچ‌گونه تمایز مخصوصاً از حیث نژاد، رنگ، زبان، مذهب، عقیدۀ سیاسی یا هر عقیدۀ دیگر و هم‌چنین ملیت، وضع اجتماعی، ثروت، ولادت یا هر موقعیت دیگر، از تمام حقوق و آزادی‌هایی که در اعلامیۀ حاضر ذکر شده است، بهره‌مند گردد».

نژاد یک واژه مردم‌شناسی است و به اجتماع متشکل تاریخی مردمی با «ریشۀ مشترک» و «خصوصاً ارثی مشخص» دلالت می‌کند؛ رنگ پوست، رنگ مو و چشم، شکل لب و بینی هیچ‌کدام از این خصوصیات فیزیکی تاثیری در کارکرد اعضای بدن انسان و ویژگی‌های اساسی ظاهری و روانی آن ندارد. ویژگی‌های نژادی، صفات فیزیکی بشر است که ریشه‌ در دور دست‌ترین زمان‌ها دارد و تحت تأثیر محیط‌های جغرافیایی مختلف اجداد ما به وجود آمده است.

دانشمندان سراسر دنیا مدارک غیرقابل انکاری برای وحدت بیولوژیکی بشر به‌دست آورده و ثابت کرده‌اند که تنوع سوابق تاریخی ملت‌های مختلف به هیچ وجه ربطی به امتیازات نژادی ندارد، با این حال عده‌ای از متفکران دنیا به خاطر روحیه استعماری و سلطه‌طلبی، به این خصوصیات و صفات بها می‌دهند و خود را نژاد برتر و دیگران را نژاد غیر برتر یا نژاد پست می‌نامند.

بطور کلی همه انواع نژادپرستی بر مبنای صغری و کبری‌ چیدن برای اثباتِ نابرابری نژادها و ملت‌ها استوار می‌باشد، و بر اصول زیر مبتنی است:

أ) نژادهای انسانی به «برتر» و «پست» تقسیم می‌شوند.

ب) پیشرفت اجتماعی تنها در پرتو کوشش نژادهای برتر حاصل می‌شود.

ج) نیروی محرکه تاریخ، عامل نژادی یا عامل طبیعی است.

هدف از این تقسیم‌بندی و وضع قوانین متناسب با آن، از سوی «نژاد برتر»، امپریالیسم یا همان کسب تسلط سیاسی و اقتصادی بر مناطقی از جهان که «نژاد پست» در آن سکونت دارد، می‌باشد.

«نژادپرستی» یا «نژادگرایی» مکتبی غیر علمی است مبتنی بر اعتقاد به برتری برخی نژادها بر برخی دیگر و لزوم توجیه ویژگی‌های قومی، فرهنگی و ملی بر اساس معیارهای نژادی.

گاهی به جای نژادپرستی «نظام آپارتاید» و «تبعیض نژادی» نیز به کار می‌رود. آپارتاید در لغت به معنای جدایی و جداسازی است و نامی است که دولت آفریقای جنوبی به نظام تبعیض نژادی خود داده بود.

استعمارگران توانسته‌اند طی چندین قرن، زیر پوشش‌های عوام فریبانه و فرضیه‌ها و اصول به اصطلاح علمی، چهرۀ اصلی خود را پنهان کرده و با توسل به آن‌ها، اعمال خود را توجیه کنند. در این راستا اصطلاحاتی برای چپاول و غارت ملل جهان در ادوار مختلف وضع می‌کنند، از جمله اصطلاح «کشورهای عقب مانده» یا «در حال توسعه» و یا «جهان سوم» در مقابل «کشورهای پیشرفته». سپس دانشمندان دولت‌های سلطه‌گر، اقدام به طرح تئوری‌هایی به عنوان علل این عقب ماندگی و ارائۀ راه حل‌ها برای آن می نمایند که همگی در راستای منافع و تداوم حضور آن‌هاست. یکی از این علل غیر واقعی عامل نژادی است به این معنا که کشورهای توسعه یافته از نژاد سفید و ملل توسعه نیافته از نژادهای رنگین هستند و ترقی و پیشرفت ملل نژاد سفید به خاطر خواص ذاتی و کار و کوشش و بردباری سفید پوستان است. این نظر از سوی برخی دانشمندان مردود اعلام گردیده و دلایل خاصی نیز ارائه شده است.

در آغاز قرن 19 که برده داری به صورت رسمی برچیده شد، نژادپرستی نیز شکل اولیه خود را از دست داد. بعداً دانشمندان غربی با کمک گرفتن از فرضیه‌های علمی صورت جدیدی به این مسئله دادند و گوستاولوبون جامعه‌شناس فرانسوی مبنای نژادپرستی را علمی کرد.

از پیروان این مکتب می‌توان به «کنت دوگوبینو» و اثر او با عنوان «نابرابری نژادهای انسانی» (1853م.) اشاره نمود. فرد دیگری به نام «چارلز داروین»، زیست شناس انگلیسی نیز کتابی تحت عنوان «بنیاد انواع و انتخاب طبیعی وبقای نژاد برتر در تنارع بقا» را منتشر کرد که نژادپرستان همچون کتاب مقدس آن را گرامی داشتند و برای اثبات برتری نژاد سفید و تحقیر سایر نژادها از آن استفاده کردند. چنین تفکری منجر به ظلم‌ها، غارت‌ها و چپاول‌ها و استقرار سلطۀ سیاسی اقتصادی بر دیگر نژادها از سوی سفید پوستان با هدف بهره کشی از ملل غیر اروپایی و اشاعۀ تمدن مورد نظر اروپاییان به کشورهای عقب مانده شد که همان سیاست استعماری امپریالیسم است که البته امپریالیسم علاوه بر جنبۀ نژادی، دارای ابعاد علمی، سیاسی، بازرگانی، مالی و .... نیز هست که به هم آمیخته‌اند.

نژادپرستی در قالب یک ایدئولوژی سیاسی – اجتماعی در سده‌های نوزدهم و بیستم، آثار سیاسی اجتماعی مهمی به بار آورده است و از سال 1850م تا 1945م یکی از زمینه‌های مهم اندیشۀ غربی بوده است. اگر چه پایۀ سنتی این نظریه سست شده است، آثار اجتماعی آن به صورت تبعیض میان گروه‌های انسانی بر اساس اختلاف نژاد و رنگ در بسیاری از کشورها برجاست.

مقاله

نویسنده طاهره اخوان , داریوش سعادتی لیلان

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
رساله حقوق امام سجاد(ع)

رساله حقوق امام سجاد(ع)

اشاره: برخی محققان میراث علمی امام سجاد(ع) را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: روایات، ادعیه (به‌ویژه در صحیفه سجادیه)و رساله حقوق.
Powered by TayaCMS