شروع نهضت معنوی و رشد انسانیت

شروع نهضت معنوي و رشد انسانيت

معصومه نعمتی

مبعث پیامبر اسلام (ص)؛ روز رهایی انسان

روز مبعث، روز مجد و شرف، روز طلوع سعادت و عزت، روز رشد عقلی و شکوفایی بشریت است. روزی بود که بزرگترین منجی عالم بشریت برانگیخته شد تا با نور قرآن مورد توجه خاص آدمیان واقع گردد. در این روز بود که انسانیت از زیر سایه خودپرستی و خودخواهی نجات یافته و به خداپرستی و مردم دوستی متمایل گشت. روز مقدس مبعث پایان غم و سختی‌های فقرا و مستضعفین جهان و روز نجات محرومان جهان و رهایی انسان‌ها از حاکمیت جور و شرک جهانی است.

روز مبعث روزی است که تاریخ خط سیر خود را عوض کرده آنها را برای قبول دین به مطالبه برهان و استدلال توجه داده. روزی بود که به پرستش 300 خدای چوبین و گلی خاتمه داده و بت‌ها را در هم فرو ریخت و فرمود: «اجعل الالهه الها و احداً ان هذا الشیء عجاب». در این روز بود که یک ندایی آسمانی از مشرق کوه حرا بلند شد و در دنیای بشریت طنین انداز گردید، این آهنگ ملایم طبع بشر بود و مردم جهان در انتظار چنین آهنگی بودند و با افق فکر و اندیشه خردمندان سازگار گردید. این لحن فرح بخش جان انسان دلنشین شد و سطح اندیشه و فکر را بالابرد و جامعه علم و دانش را به سر مقصد نهایی، آن یعنی خدمت به انسانیت رهنمون ساخت. در تمام عرصه‌های اجتماع هدف و انگیزه نهایی، خداپرستی و خدا دوستی قرار گرفت و پایه‌های سست و لرزان شرک و کفر در هم شکست.
مردی چهل ساله که امتحانات خود را به درستی و صداقت، به راستی و امانت، به وارستگی و حقیقت داده بوده از سراشیبی که به پایین می‌آمد در حالی که نور روشن و مفرحی از جبینش ساطع می‌شد و هر بیننده را بر خود می‌لرزانید، از این روز عظمت و صولت وجود محمدی(ص) دردل‌ها اثری دیگر داشت زیرا او حامل اسرار آفرینش و راز خلقت بوده به وجود او به ارسال رسل و انزال کتب خاتمه داده شد و اعلامیه ختم نبوت را او در دست داشت و با منصب رحمه للعالمین از قله کوه حرا به طرف مردم سرازیر شد، او یک شریعت سهل ممتنعی آورد که با روحیه بشر سازگار و با طبیعت عجین و آمیخته شده بود. آن دین فطری و قانون اجتماعی بوده، او کتابی آورد که ملاطبع ادوار تاریخ زندگانی اجتماعی بشر بوده، پرتو آموزش حضرت محمد (ص) یک افق روشن و نور مستمری در سطح دانش و بینش بشر به وجود آورد که مانند چشمه‌های رودخانه ای عظیم و رشته‌های مختلف از آن تراوش می‌کند. اندیشه‌ها و افکار مادی و غیر انسانی را از ذهن کرخ بسته انسان‌ها پاک نموده و اندیشه و فکری برتر و انسانی به جای آن در ذهن مردم نقش بست. برگزیده خدا قانونی آورد که از مبدا آفرینش شروع می‌شود تا منتهای سیر آدمی ادامه می‌یابد و به تمام موجودات و مخلوقات جهان هستی ارزش و اهمیت داده شده و اصول و قوانین مربوط به آن آورده شده است. و در سایه این قوانین الهی و احکام دینی است که برنامه زندگی دنیوی و اخروی انسان‌ها مشخص گردید.‌
در اولین فرمانی که به او داده شد خطاب شد بخوان به نام آفریننده خود به نام آن که انسان را از علق آفریده و دوران کمال او را تضمین کرده و دانش و بینش به او آموخته، در خط سیر خود قانونی معتدل و مصون از افراط و تفریط آورد و به مادیت یهود و رهبانیت نصاری خاتمه داده و دین معتدل و یمانه ای آموخت که جامع بین دنیا و بقاء نفس باشد. دینی که بین نفس و جسم و بین روح و بدن جمع کرده و یک انسان جامع تربیت کرده و مجمع البحرین وجود را به کمال خود رسانید. او قدم‌های اصلاحی برای مفاسد اجتماعی بشر برداشت و مانند یک طبیب حاذق دردهای درونی و بیرونی بشر را خوب تشخیص داده و در علاج داروهای آن مهارت کاملی داشت. مزاج جامعه بشر را به صحت فتوت و نظام معتدل نگه داشت و سرخط بشر را به طرف صلاح و سعادت نشان داد.‌ همان عواملی که سبب شد تا آدم را از بهشت بیرون کند حضرت محمد(ص) را بر انگیخت تا بازگشت به سوی بهشت نماید، توازن و تعالی بین افراد به وجود آورد. بین فقیر و غنی و عالم و جاهل و شریف و وضیع جاذبه علاقه و الفت ایجاد کرد. در دین محمدی(ص) و در قاموس اسلام فقیر به جز درگاه الهی مفهوم و معنی ندارد. غرایز طبیعی را برانگیخت تا از قوه به فعل آیند و حداکثر استفاده از تمام غرایز نهانی بشود همین جاذبه فردی را در جامعه و ملل و دول وضع کرد تا ملل اسلام و دول اسلامی و امم اسلامی هم روابط خود را بر اساس دوستی و توحید و بر پایه یگانگی و داد قرار دهند و نواقص زندگی اجتماعی خود را به وسیله یکدیگر مرتفع سازند. سعی و کوشش را از اولین مواد زندگی بشری قرار داده تا با همت بلند و فعالیت مشروع به اوج عزت و سعادت کامیاب گردند. کلید گنج‌های عالم را به دست اندیشه و فکر داد و حرکت فلکی را آغاز نموده و دستور داد در جهان سیر کنید. در موارد اختلاف افراد و جوامع و ملل همواره راه اصلاح و اجرای قسط و عدل را تاکید فرموده و استقلال فردی و اجتماعی اسلام را در سایه تمسک به این اصل قرار داده و تاکید فرموده که به ذیل حبل الله متین تمسک بجویید و متفرق نشوید. تشتت آرا پیدا نکنید تا سعادتمند و موفق شوید. با یاد خدا همیشه پشتیبان هم باشید. وقتی کسی از خط مشی او می‌پرسید می‌فرمود: هذه سبیلی. این است راه من که به طرف خدا می‌روم و محل توجه خدا قلب است باید آن را از کدورت طبیعت پاک نگاه داشت و منشا سعادت و شقوات را قلب می‌دانست.‌
پیامبر اکرم (ص) شارع دین و صاحب قوانین و احکام شریعت بوده و دوازده نفر اهل بیت او که یکی پس از دیگری برای تثبیت دین و قوانین قرآن قیام کرده و احکام شریعتی که 23 سال بر پیغمبر نازل شد و او به مردم تعلیم فرموده بود در طول قرون مستدلاً بر مردم دنیا عرضه شد و با استدلال و براهین علمی جزئیات و دقایق آن آموخته و راهنمایی گردید و پیوند اجتماع به این مقررات ناگسستنی محکم و پایدار شد.

روز مبعث روزی که به نور حق ظلمات، اوهام و خرافات را بر طرف ساخت و بشر را به سرنوشت خود آشنا ساخت وظایف او را نشان داد. در این روز علوم فقهی و اصول عقاید و احکام و دین علوم طبعی و فلکی را به مردم آموخت. سرمشق زندگی آنها را قرآن معین کرد. در این روز بشر را بر کردار زشت و عبث خود شرمنده ساخت و خرافات و اوهام و احلام را از میان برداشت و آثار آن را محو فرمود و هر حکمی صادر می‌کرد و آیاتی از آیات الهی بر مردم عرضه می‌داشت، می‌فرمود با دلیل و برهان قبول کنید و اگر برهانی بر خلاف آن دارید بیاورید. فرمود اسلام دین منطق و استدلال است.‌

روز مبعث روزی است که نهضت معنوی شروع شد و انقلابی در عالم بشری ایجاد کرد که هنوز دامنه آن ادامه دارد، این تحول روحی عبارت از توجه به یک حقیقت غیر قابل اشاره حسیه بوده و مردم مادی بت پرست را به مبدا آفرینش راهنمایی کرده و از کردار زشت بر حذر ساخت و به نیکویی دعوت فرمود و حتی پیروان خود را به این منقبت ستود که شما بهترین امت هستید و می‌توانید دنیای بشریت را با اجرای قانون متین قرآن مجید به سعادت مطلوب خود برسانید. بکوشید دو پایه مهم امر به معروف و نهی از منکر را به تمام عالمیان در همه ادوار خلق بشری برسانید. سعادت و نیکبختی، سلامت و کامیابی در پیروی از این دو اصل است و در واقع اصل رسالت در این دو رکن نهفته است چرا که جامعه را از نفاق و شقاق دور ساخته و به داد و دوستی و دینداری رهنمون می‌سازد.‌ در واقع هدف از آفرینش جهان هستی، فضیلت خداپرستی است و یاد الهی و عبادت خداست که قوه تشخیص و منطق عقلی انسان را در زندگی دنیوی در جهت معنویات و الهیات راهنمایی می‌سازد.

در پایان باید این مسئله اساسی را در نظر گرفت که پیغمبر اکرم (ص) از روزی که مبعوث به رسالت شد تا آخرین نفس خود فرمود: مردم! با هم متحد و متفق شوید و ایمان خود را تقویت کنید. وحدت و همبستگی مسلمانان جهان، پرهیز آنها از دو دستگی و نفاق خواسته و آرزوی پیامبر گرامی بوده است. تنها این وحدت است که می‌تواند مسلمانان را در برابر دشمنان اسلام و کفار جهان مقاوم سازد، تنها این وحدت است که امت پیامبر(ص) را جهت ریشه کنی فقر از جامعه و کمک به محرومان و فقرا بسیج می‌سازد و در سایه این وحدت و اتحاد مسلمانان سعادت و نیکبختی مورد نظر اسلام میسر می‌شود.‌ امیدوارم خداوند متعال به ما مردم مسلمان توفیق عنایت کند تا بتوانیم به احکام الهی و اصول دینی این آیین مقدس عمل کرده و آرمان‌های دین بزرگ اسلام و نتایج تلاش‌ها و زحمات پیامبر اکرم (ص) را به همه مردم جهان بشناسانیم تا همه جهان از عهده این تکلیف و امانت بزرگ الهی برآیند و در ایجاد سعادت و خوشبختی همگانی مورد نظر اسلام شریک باشند.‌

منابع: مجموعه زندگانی چهارده معصوم(ع)، عمادالدین حسین اصفهانی، قم: نشر طلوع، 1380

چهار وادی سلوک، محمد کاظم بصیری ابر قویی، قم: دفتر نشر الهادی، 1379

حلیه المتقین، علامه محمد باقر مجلسی، تهران: انتشارات باقرالعلوم، 1377