جایگاه زن در جامعه

نویسنده : جايگاه زن در جامعه

نویسنده :

نگاهی به جایگاه آرمانی زن از دیدگاه امام خمینی(ره)

امام احیاگر هویت واقعی زن در جهان کنونی بود و منزلت کنونی زن مسلمان مدیون تفکرات اوست.با پیروزی انقلاب و جاری شدن افکار امام خمینی(ره)، زمینه ای فراهم شد تا زنان با حفظ کرامت در جامعه حضور یابند و نقش موثری در جریانات اجتماعی ایفا کنند. بهره مندی از خلاقیت‌های زن مسلمان در جهت پیشرفت کشور با فراهم کردن زمینه‌های لازم میسر است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره) در ساختارسازی نظام جایگاه ویژه ای را برای زنان قائل شدند.اندیشه‌ها و تفکرات اما خمینی(ره) در رابطه با زنان برگرفته از اصول اسلامی است. امام(ره) معتقد بود که زنان برابر با مردان و حتی جلوتر از آنها در انقلاب سهیم بودند.امام خمینی(ره) وضعیت زنان جامعه را متحول ساخت و آنها را در مسیر اسلام و ارزش‌های الهی هدایت کرد و از بی هویتی، بی بندوباری و ابتذال، به سوی عزت خواهی، کمال جویی، تحول فکری و روحی هدایت کرد و به اوج انسانیت ارتقاء بخشید. از دیدگاه متعالی حضرت امام(ره)، زن محور توسعه و رکن اصلی نظام اسلامی است و باید با دادن نقش انسانی مساوی به او، از توان انسانی و سازنده اش برای مصالحه تمام اجتماع به شکل بهتری استفاده کرد.امام خمینی(ره) می‌فرمایند:«زن انسان و مربی جامعه است. سعادت و شقاوت کشور ها بسته به وجود زن است. زن با ایجاد محیطی سالم می‌تواند سنگ بنای جامعه انسانی قدرتمند، آینده نگر و آرام را فراهم سازد. بدون خانواده سالم، جامعه از لحاظ عاطفی گسسته و از لحاظ معنوی و روحی آسیب پذیر و آلوده به جنایت می‌گردد».

نرجس خاتون اسلامی مدرس حوزه در خصوص نوع نگاه امام(ره) به زن می‌گوید:«حضرت امام خمینی(ره)، زن را در جامعه جهانی زنده کرد.امام خمینی(ره) زن را مانند قرآن، انسان ساز معرفی کرد.امام خمینی(ره) با بیان سخنانی ازجمله « از دامن زن، مرد به معراج می‌رود» نگرش جدیدی را برای زن ایجاد کرد که او هیچ گاه در عرصه‌های مختلف خود را پایین تر از مرد نداند».

حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند که دامن زن محل تربیت بزرگ زنان و بزرگ مردان است.چنین نگرشی بیانگر آن است که زن، برای تربیت انسانی که بتواند مراتب عالی معنویت را کسب کند باید زمینه ای از معارف و درجات را در خود به وجود آورده باشد.امام خمینی (ره) به زن مصداق حدیثی است که خداوند به حضرت رسول می‌فرماید «اگر تو نبودی افلاک را خلق نمی کردم، اگر علی (ع) نبود تو را خلق نمی کردم و اگر فاطمه(س) نبود هر دوی شما را خلق نمی کردم «.حضرت امام خمینی(ره) زن را در جامعه جهانی زنده کرد.وقتی حضرت امام خمینی(ره) به زنان دستور می‌دهند مانند مردها در تمام شئون زندگی دخالت داشته باشند یعنی همان طور که زنان در مسائل مربوط به خانواده دخالت دارند در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز دقت نظر داشته باشند و با رعایت شرایطی که خداوند از آنها خواسته در جامعه حضور داشته باشند.
امام خمینی(ره) زن را مانند قرآن، انسان ساز معرفی کرد؛ ایشان مقام والایی برای زن قائل بودند، بدین معنی که اگر زن موضع گیری مناسبی در مسائل مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داشته باشد می‌تواند انسان ساز باشد و جامعه ای را بسازد».حقوق زن در جامعه یکی از حقوق از دست رفته ای بود که در سایه تفکر انقلاب باید احیاء می‌شد.حکومت پهلوی زن را تنها در قالب کالای غربی مرد انگیزانه مورد توجه قرار می‌داد، در حالی که در اندیشه دینی، زن در کنار مرد رکن و تشکیل دهنده جامعه بشری است.زنان و مردان در دیدگاه دینی از جهت حقوق اجتماعی و دستیابی به مراتب معنوی با هم برابرند.در عرصه‌های اجتماعی که حضور زن نیاز است، زنان می‌توانند نقش موثری داشته باشند؛ شخصیت‌های بی بدیلی نظیر حضرت زهرا (س)، حضرت زینب(س) و فاطمه معصومه(س) که نمونه‌های کاملی از شخصیت زن را به نمایش گذاشتند در به دست آوردن مقام‌های عرفانی و اجتماعی جامعه خود سرآمد بودند.

حجت الاسلام سید ضیاءالدین صالحی خوانساری کارشناس دینی و مذهبی در باره جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(ره) می‌گوید:«بازگشت زن به جایگاه تعریف شده اش در دین از اندیشه ها و اهداف امام خمینی(ره) بود که این امر علی رغم همه تهدید ها و جریاناتی که وجود داشت در سایه انقلاب اسلامی محقق شد.امام خمینی(ره) در بخش اجتماعی وصیت نامه الهی سیاسی خود کاملاً به جایگاه زن پرداخته و الگویی برای انقلاب اسلامی ترسیم کردند که زنان بتوانند در جامعه حضور موثری داشته باشند. امروز زن در انقلاب و تفکر اسلامی الگوی زنان در کشورهای مسلمان است؛ امام خمینی(ره) با جریان انقلاب چهره حقیقی اسلام را ترسیم کردند؛ اگر در موضوعات مختلف به سراغ وصیت نامه امام خمینی(ره) که منشور انقلاب محسوب می‌شود برویم و نظرات ایشان را استخراج کنیم، آن وقت است که مشاهده می‌کنیم که مسیر انقلاب اسلامی مسیر همواری است.امام خمینی(ره) یک مقطع از تاریخ بشر در دوران معاصر را به خود اختصاص داد.اگر تمام مسئولان به این منشور عمل کنند و وصیت نامه امام(ره) را محور کارهای خود قرار دهند، چالش ها و مشکلات جامعه به حداقل می‌رسد».حضرت امام معتقد است:زن نقش بزرگی در اجتماع دارد.زن مظهر تحقق آمال بشر است. زن پرورش دهنده زنان و مردان ارجمند است.زن مربی جامعه است. مربی انسان ها زن است. سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است. زن با تربیت صحیح خود انسان را درست می‌کند و با تربیت صحیح خود کشور را آباد می‌کند.زنان مسلمان در انقلاب اسلامی شخصیت و هویت خویش را یافتند و به مقام و منزلت والای خویش پی برده و بینش سیاسی، فرهنگی و اجتماعی پیدا کردند؛ این تحول فکری و روحی بزرگی که نصیب زنان شد، موهبت الهی بود که امام خمینی(ره) بارها از آن به بزرگی یاد کرده و آن را افتخار بزرگ ملت ایران دانست. امام، زن را همچون قرآن، انسان‌ساز می‌داند و معتقد است، اگر زنان شجاع و انسان‌ساز از ملت ها گرفته شوند، ملت ها به شکست و انحطاط کشیده می‌شوند. آیت الله مطهری بیان می‌کند «در آستانه پیروزی انقلاب توصیه‌هایی در رابطه با حضور زنان در عرصه انقلاب و تظاهرات مطرح می‌شد اما امام(ره) حضور زنان را در عرصه انقلاب و تظاهرات واجب می‌دانستند « این تفکر نشان می‌داد که در اسلام به زن و مرد با یک نگاه انسانی نگریسته می‌شود. نیره قوی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی در این باره معتقد است: «منطق امام خمینی(ره) در برخورد با زنان به دور از افراط و تفریط و تجددهایی است که بستر ساز ظلم به زنان است؛ نگاه عمیقی در باور امام(ره) نسبت به هویت بخشی به زندگی فردی و خانوادگی زنان وجود داشت.ایشان همیشه اولویت زنان را در ارتباط با نقش انسان سازی آنها که همان نقش انبیاست، می‌دانستند.در اسلام هیچ مانعی برای حضور زنان در عرصه اجتماع وجود ندارد.اندیشه امام خمینی (ره) نیز این گونه است، ایشان باور دارند که زنان باید در عرصه‌های مختلف شرکت داشته باشند.وقتی به صدر اسلام می‌نگریم حضور زنان در خانواده و نقش انسان سازی آنها در تربیت فرزندان اولویت نخست بود. همچنین زنان نمونه ای مانند حضرت زهرا(س) هر زمان که لازم بود نقش پر رنگی را در عرصه اجتماع ایفا می‌کردند. امام(ره) معتقد بودند زن باید در سرنوشت خود دخالت داشته باشد و همان طوری که مردها باید در امور سیاسی دخالت کنند و جامعه خودشان را حفظ کنند، زن‌ها هم باید جامعه را حفظ کنند. در نگاه امام خمینی(ره) زنان به عنوان بخش بزرگ و مهمی از جامعه باید آگاهانه و مسئولانه در عرصه اجتماعی و سیاسی حضور داشته و نسبت به خطاها، عکس العمل نشان دهند؛ امام خمینی(ره) با بهره گیری از معارف اسلامی و آموزه‌های قرآنی و برخوردار از نگاه انسانی به زن، باعث بالفعل شدن استعدادهای بالقوه آنها شدند و از این طریق با ترویج نگاه انسانی به زن و برطرف ساختن موانع مشارکت آنها در جامعه پرداختند».از دیدگاه امام، زن مسلمان نه تنها قادر به اجرای نقش سیاسی و فرهنگی در جامعه اسلامی است بلکه به خوبی می‌تواند و می‌بایست در عرصه‌های اقتصادی نیز به گونه ای موثر نقش آفرین باشد.

حضرت امام(ره) مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان و د خالت در سرنوشت خود و ارتقای شئون اجتماعی زنان را نه تنها حق بانوان می‌داند، بلکه تکلیف شرعی، عمل به وظیفه دینی و اجابت دعوت الهی می‌شمارند، و این همان الگویی است که ما را در شناخت بیشتر دین یاری می‌دهد و یک عامل اساسی در برتری اسلام به جهت تکریم شخصیت زنان و حمایت از حقوق اجتماعی و سیاسی آنان و تاکید بر مشارکت و حضور آنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی در مقایسه با دیگر مکاتب و نظام هاست.