راه مبارزه با شیاطین

خداوند خود را حاضر دانستن و در هر ذکری او را یاد کردن و دل را متوجه او ساختن و ذکر را از دل [ادا] کردن، به اندک زمانی ترقیّات عظیم حاصل می‌شود لیکن شیاطین جن و انس، ممانعتهای عظیمه می‌کنند. چون [هر] چند راه نزدیکتر است، ممانعت  ایشان عظیمتر است و لهذا شیاطین در مباحثات متعارفه هرگز ممانعت نمی‌کنند، بلکه معاونت می‌نمایند و هر که متوجه این راه شد، [به] هزار وجه، می‌گویند این خوب نیست و تحصیل علم واجب است و اوقات ضایع می‌شود. چنانکه اگر خواهد تصدقی از جهت خدا کند،‌هزار وجه از ممانعت دارند، و اگر چیزی در باطل صرف نماید، هزار وجه در تحصین او می‌گویند و مجاهده همین معنی دارد که بر نفس دشوار است و بر شیاطین دشوارتر.

پس می‌باید مبتدی هر چند ایشان معارضه نمایند، او نیز، به جناب اقدس متوجه شده ایشان را به سهام [تیرها] «لاحول ولا قوة الا بالله العلیّ العظیم» از خود دور گرداند، تا به رتبه محبت فایز گردد و دیگر معارضه کم شود. و در اوقات صلوات [نمازها] می‌باید که سعی نماید که همه با حضور قلب باشد و معانی آیات و اذکار و دعوات را بفهمد و دل را با خداوند تعالی داشته باشد که مطلب عظیم،‌از این مجاهدات، آن است که نمازهای او، همه با حضور قلب باشد و لمحه‌ای که شیاطین خاطر را به جای دیگر برند، باز تدارک کند و خود را متوجه سازد و توجه به جناب اقدس نماید تا به مرتبه محبت رسد و بعد از آن، مشقت نماز بالکیّه برطرف می‌شود. چنانکه سید انبیاء فرمود: «أرحنا یا بلال» و «قرة عینی فی الصلاة».