کلید واژه ها: شب قدر, شب بیست و سوم , توبه, استجابت دعا, جوش کبیر.
اسامی معصومین: پیامبر صلی الله... , امام باقر علیه السلام .
سخنران استاد فرحزاد
«قال رسول الله صلی الله... وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِكُمْ» (شیخ صدوق/ أمالي الصدوق/ ص:94). انشاءالله همه شب ها را قدر بدانیم خصوصاً شب 23 که به احتمال قریب به یقین شب قدر است. چون هم اعمال شب 23 از همه بیشتر است و هم سیره پیامبر و امامان و حضرت زهراء این بود که شب 23، هم خودشان و هم اهل خانه را برای بیدار ماندن و احیاء و مراسم شب قدر آماده می کردند. امام صادق علیه السلام در شب 23 در بستر بیماری بودند ولی به غلامانشان فرمودند: مرا به مسجد ببرید. و با حالت مریضی آن شب در مسجد برنامه احیاء را برگذار کردند.
امام صادق علیه السلام خیلی به خواندن سوره عنکبوت و روم سفارش کردند، فرمودند: «مَنْ قَرَأَ هَاتَيْنِ السُّورَتَيْنِ» (شیخ صدوق/ ثواب الأعمال و عقاب الأعمال/ ص : 121). کسی که این دو سوره را در شب 23 ماه مبارک رمضان بخواند «فَهُوَ وَ اللَّهِ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ لَا أَسْتَثْنِي فِيهِ أَبَداً» (شیخ صدوق/ ثواب الأعمال و عقاب الأعمال/ ص : 109) . به خدا قسم اهل بهشت است و من استثناء هم نمی کنم انشاءالله نمی گویم و گمان نمی کنم در این انشاءالله نگفتن من گناهی باشد. این تعبیر به این قرص و محکمی را اولاً غیر امام شاید نتواند بیان کند فقط در همین یک مورد دیدم که امام صادق علیه السلام قسم خورده و می فرماید انشاءالله نمی گویم و گمان هم نمی کنم برایم گناه نوشته باشد چون این دو سوره پیش خدا مکان و منزلت مهمی دارند.
شاید بهترین اعمال در این شب ها توبه خالص و استغفار خالص از اعمال گذشته باشد. از جمله سفارشات پیامبرخدا درباره ماه مبارک رمضان این است که فرمودند: در ماه مبارک توبه کنید و به سوی پروردگارتان برگردید. «أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِكُمْ فَكُفُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ» (شیخ صدوق/ أمالي الصدوق/ ص:94). نفس های شما، جان های شما در گرو اعمال شماست چه بسا اعمال ناشایسته جان ها را سنگین کرده، قلب انسان را سیاه کرده، حجاب و ظلمت و تاریکی برای انسان ایجاد کرده و استغفار و توبه پاک کننده زشتی ها و بدی هاست. امام باقر علیه السلام فرمودند: «لَلَّهُ أَشَدُّ فَرَحاً بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ » (سیدبن طاووس/ الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف/ ج 2/ ص : 308) خدای متعال خوشنودتر خواهد شد برای توبه کردن عبدش از کسی که در میان بیابان زاد و راحله و توشه اش را گم کرده و تنها مانده، آماده مردن و جان دادن شده و در ناامیدی کامل که قرار گرفته یک وقت صدای قافله و یا افرادی که نجات دهنده هستند به گوشش برسد و دوباره عمر و جان جدید به کالبدش می دمد چه قدر خوشحال می شود که دوباره برگشته و زنده مانده است. در واقع کسی که زاد و راحه الش را گم کرده و دفعتاً قافله او را پیدا کند چه قدرخوشحال می شود خدای متعال از توبه بنده اش بیشتر از آن کس خشنود می شود.
امام باقر علیه السلام فرمود: مانع ما در رسیدن به کمالات و مقصدی که داریم خود ما هستیم خدای متعال لطف و عنایتش دائم است «يَا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِيَّة »(شیخ عباس قمی/ مفاتيح الجنان/ ص:33). از طرف خدای متعال نه بخلی هست و نه کمبودی هست. خزائن خدا کن فیکون است هر چه اراده کند خواهد بود نقضی، کمبودی در خدایی خدای متعال نیست. خدای متعال دهنده است بخشنده است اصلاً دوست دارد بنده ای او را صدا بزند، دوست دارد بنده ای با او مناجات کند نجوا بکند. در روایت داریم اگر کسی ده مرتبه یا الله بگوید جواب می آید لبیک بنده من، چه می خواهی؟ هر چه می خواهی بخواه من می دهم. یا در روایت دیگری داریم که اگر بنده ای هفت مرتبه یا ارحم الراحمین بگوید جواب می آید لبیک بنده من چه می گویی؟ هر خواسته ای داری بگو من اجابت بکنم؟ باز در روایتی داریم کسی که خدا را به حق محمد و آل محمد قسم بدهید کسی خدا را به حق پیغمبر و آل او قسم نمی دهد الا این که دعایش مستجاب می شود. یکی از رمزهای اجابت دعاء واسطه قرار دادن پیامبر و اهل بیت پیامبر هستند. در شب احیاء هم قرآن را بر سر می گذاریم و واسطه قرار می دهیم و هم خدا را به خودش (ده مرتبه بک یاالله) قسم می دهیم از این قسم بالاتر در عالم نیست. دسته جمعی دعاء می کنیم و در خانه خدا مهمان می شویم خودشان فرمودند مهمان ولو کافر هم باشد به او اکرام کنید قطعاً آن ها به این کلماتی که به ما امر می کنند خودشان به آن ها عمل می کنند و جامه عمل خواهند پوشاند فرمودند: اگر کافر هم مهمان شما شد به او اکرام کنید احترام بکنید به او محبت کنید. ما در خانه خدا را دسته جمعی می زنیم و هم در خانه خدا مهمان خدا می شویم. در میان مجموعه ای که برای دعاء و احیاء می روند مسلماً علماء ربانی، بچه های معصوم و بی گناه هستند بچه های نابالغی که قطعاً پاک هستند دل هایشان پاک و صاف است مادرهای دل شکسته، خانواده های جانباز و شهدا هستند خدای متعال این طور نیست که به یکی لطف و نظر کند و به بقیه نکند مسلماً در دعای دسته جمعی احیاء، لطف و نظر خدا شامل حال ما هم خواهد شد. ما در دعاء قرآن را واسطه قرار مي دهیم و ده بار خدا را به خودش که از این قسم در عالم بالاتر نیست قسم می دهیم (بِكَ يَا اللَّهُ) (شیخ عباس قمی/ مفاتيح الجنان/1/ ص:225). خدایا تو را به خودت قسم می دهم. و بعد از این قسم به عزیزترین و محبوبترین خلقش به 14 معصوم علیه السلام قسم می دهیم که روایت داریم اگر کسی خدا را به حق پیامبر و اهل بیتش قسم بدهد قطعاً دعایش مستجاب می شود قطعاً خدا نظر می کند. آن هایی که اهل جهنم هستند پیامبر را فراموش می کنند نام پیامبر و امام ها و اهل بیت را فراموش می کنند و الا اگر این رمز بیاد آن ها باشد آتش ها خاموش می شود و دعایشان مستجاب می شود. اهل جهنم کسانی هستند که نام امام ها، نام 14 معصوم، نام امیرالمؤمنین را فراموش می کنند و دچار آتش می شوند. امام باقر علیه السلام فرمودند: بنده ای در قعر جهنم می سوزد بعد از حدود 500 سال در آتش جهنم ماندن نام پیامبر و آل پیغمبر یادش می آید عرض می کند خدایا تو را به حق محمد و آل محمد قسم مي دهم که من را از آتش نجات بده. تا نام پیامبر و آل پیامبر را می آورد خدا به جبرئیل امر می فرماید برو این بنده را از آتش جهنم بیرون بیاور. جبرئیل عرض می کند بار پروردگارا چگونه وارد بشوم؟ خطاب می رسد من آتش را خاموش می کنم. آتش جهنم خاموش می شود و جبرئیل می آید کسی را که خدا را به حق پیامبر و آلش قسم داده از آتش بیرون می آورد. رمز اجابت دعاء و توسل واسطه قراردادن پیامبر و اهل بیتش هستند هر کس اگر این رمز یادش باشد و خدا را به این خانواده قسم بدهد قطعا دعای او مستجاب خواهد شد.
دعای جوشن کبیر چه دعای زیبایی است هزار بار خدا را قسم می دهیم (اللّهمّ أذنت لي في دعائك و مسئلتك) ( ملاهادی سبزواری / شرح الأسماءالحسنى / ج 1/ ص :618). خدایا تو اذن دادی ما با تو صحبت کنیم تو را صدا بزنیم. و ما صدبار می گوییم (سُبْحَانَكَ يَا لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ) ( شیخ عباس قمی / مفاتيح الجنان /1/ ص : 86). خدایا به داد ما برس خدایا به داد ما برس، ما را از آتش جهنم نجات بده. خیلی بعید می دانم گروهی دسته جمعی در این ایام قرآن را واسطه قرار بدهند، 14 معصوم را واسطه قرار بدهند و هزار بار نام خدا را، و صفات و اسماء خدا را بیاورند که قطعاً در بین این نام ها اسم اعظم خدا هم هست و صد بار از خدا بخواهند که ما را از آتش جهنم خلاص کن. مسلماً دعایشان مستجاب می شود لطف و نظر خدا شامل حال ما خواهد شد.
امیدواریم که خدای متعال به لطفش و فضلش و کرمش به حق محمد و آل محمد آنچه به 14 معصوم عنایت کرده به ما عنایت بفرماید و از هر شر و سوئی که آن ها را دور کرده ما را هم دور بگرداند و این ماه رمضان ماه برکت و فیض و رحمت برای همه انسان ها و امت ها و مملکت ها قرار بدهد.