دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

حکمت 117 نهج البلاغه : ارزيابى عمل ها

حکمت 117 نهج البلاغه به تشریح موضوع "ارزيابى عمل‏ها" می پردازد.
No image
حکمت 117 نهج البلاغه : ارزيابى عمل ها

متن اصلی حکمت 117 نهج البلاغه

117 وَ قَالَ عليه السلام شَتَّانَ بَيْنَ عَمَلَيْنِ عَمَلٌ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ وَ عَمَلٌ تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ وَ يَبْقَى أَجْرُهُ

موضوع حکمت 117 نهج البلاغه

ارزيابى عمل ها

(اخلاقى)

ترجمه مرحوم فیض

117- امام عليه السّلام (در ترغيب به بندگى) فرموده است

1- چه دور است بين دو عمل و كردار عملى (نافرمانى) كه لذّت و خوشى آن بگذرد و زيان (كيفر) آن بماند، و عملى (طاعت و بندگى) كه رنج آن بگذرد و پاداش و مزدش بماند.

( ترجمه وشرح نهج البلاغه(فيض الاسلام)، ج 6 ص 1143)

ترجمه مرحوم شهیدی

121 [و فرمود:] دو كار با هم چه ناهمگون است و ناسازوار، كارى كه لذتش رود و گناهش ماند، و كارى كه رنجش برود و پاداشش ماند.

( ترجمه مرحوم شهیدی، ص 381)

شرح ابن میثم

112- و قال عليه السّلام:

شَتَّانَ مَا بَيْنَ عَمَلَيْنِ- عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ- وَ عَمَلٍ تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ وَ يَبْقَى أَجْرُهُ

المعنى

و شتّان: أى افترق بينهما. و الأوّل: العمل للدنيا. و تبعته هو ما يتبعه من الشقاوة الاخرويّة. و الثاني: عمل الآخرة. و ظاهر أنّ بينهما فرقا عظيما.

( شرح ابن میثم، ج 5 ص 306)

ترجمه شرح ابن میثم

112- امام (ع) فرمود:

شَتَّانَ مَا بَيْنَ عَمَلَيْنِ- عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ- وَ عَمَلٍ تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ وَ يَبْقَى أَجْرُهُ

لغت

شتان: فاصله است بين آن دو.

ترجمه

«چه فاصله اى است بين دو عمل: عملى كه خوشى آن بگذرد و رنج و عذابش بماند، و عملى كه زحمتش سپرى شود و پاداشش بماند».

شرح

عمل اوّل، كار براى دنياست كه پيامد آن همان شقاوت اخروى است كه در پى آن است و عمل دوّم، كار اخروى است. بديهى است كه ميان اين دو تفاوت زيادى است.

( ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 517 و 518)

شرح مرحوم مغنیه

120- شتّان ما بين عمل

ين: عمل تذهب لذّته و تبقى تبعته، و عمل تذهب مئونته و يبقى أحره.

المعنى

ما من عمل إلا و فيه جانب إيجاب و جانب سلب، لذة و ألم، راحة و تعب، خير و شر، و الفرق بين عمل و آخر هو اختلاف النسبة بين الجانبين، فأي عمل غلب فيه جانب الخير على الشر فهو خير، و أي عمل غلب فيه جانب الشر على جانب الخير فهو شر. هذا ما يقرره العقل، و قد باركه القرآن الكريم، و ضرب له مثلا بالخمر و الميسر و قال: يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ- 219 البقرة.

و قارن الإمام في هذه الحكمة بين عملين: أحدهما فيه لذة زائلة فانية تعقبها لوعة دائمة باقية، و العمل الآخر فيه لذة دائمة باقية يسبقها تعب و جهد يذهب مع الأيام. و الأول يغلب شرّه على خيره فيجب أن يترك، و الثاني يغلب خيره على شرّه فيجب أن يتبع. و أي عاقل إذا خيّر بين الحياة الكريمة مع الكفاح و الصبر على العوز و المشاق، و بين حياة الذل و الهوان مع الراحة و امتلاء المعدة، أي عاقل يختار و يفضل شيئا على حريته و كرامته و هل الخير كل الخير في المعدة.. حتى مع الأسر و العبودية.

( فی ضلال نهج البلاغه، ج 4 ص 293)

شرح شیخ عباس قمی

144- شتّان بين عملين: عمل تذهب لذّته و تبقى تبعته، و عمل تذهب مئونته و يبقى أجره. شتّان بين العملين: أي بعد ما بينهما. و الأوّل: العمل للدنيا، و تبعته هو ما يتبعه من الشقاوة الأخرويّة. و الثاني: عمل الآخرة، و ظاهر أنّ فيهما فرقا عظيما و بونا بعيدا.

( شرح حکم نهج البلاغه شیخ عباس قمی، ص123)

شرح منهاج البراعة خویی

السابعة عشرة بعد المائة من حكمه عليه السّلام

(117) و قال عليه السّلام: شتّان ما بين عملين: عمل تذهب لذّته و تبقى تبعته، و مل تذهب مئونته و يبقى أجره.

الاعراب

شتّان، من أسماء الأفعال، و معناها فعل الماضى و هو بعد، و ما بعده اسميّة أو موصولة، و الظرف مستقر صفة أوصلة أي شتّان شي ء بين عملين أو الّذي بين عملين عمل، كبدل البعض عن الكلّ لقوله: عملين، و عمل الثاني معطوف عليه.

الترجمة

فرمود: بسيار دور است فاصله ميان دو كردار: كردارى كه كامبخشيش مى رود و گناهش مى ماند، و كردارى كه رنجش مى گذرد و ثوابش مى ماند.

  • ز هم دورند كردار بد و خوب گناه و طاعت و مكروه و محبوب
  • يكى لذّت تمام كيفرش هستيكى رنجش تمام أجر در دست

( منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(الخوئی) ج 21 ص185و186)

شرح لاهیجی

(143) و قال (- ع- ) شتّان بين عملين عمل تذهب لذّته و تبقى تبعته و عمل تذهب مؤنته و يبقى اجره يعنى و گفت (- ع- ) كه چه بسيار فرقست در ميان دو كار كارى كه برود لذّت او و بماند زحمت او و كارى كه برود مشقّت او و بماند اجر و ثواب او يعنى در ميان كار دنيا و كار اخرت

( شرح نهج البلاغه (لاهیجی) ص 303)

شرح ابن ابی الحدید

117: شَتَّانَ مَا بَيْنَ عَمَلَيْنِ- عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ- وَ عَمَلٍ تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ وَ يَبْقَى أَجْرُهُ أخذ هذا المعنى بعض الشعراء فقال-

تفنى اللذاذة ممن نال بغيته من الحرام و يبقى الإثم و العار

تبقي عواقب سوء في مغبتها

لا خير في لذة من بعدها النار

( شرح نهج البلاغة(ابن أبي الحديد)، ج 18 ، صفحه ى 310)

شرح نهج البلاغه منظوم

[119] و قال عليه السّلام:

شتّان ما بين عملين: عمل تذهب لذّته و تبقى تبعته، و عمل تذهب مئونته و يبقى أجره.

ترجمه

بين اين دو كار تفاوت بسيارى موجود است: يكى كارى كه (براى دنيا است) لذّتش برود و رنجش بر شخص باقى بماند، ديگر كارى كه (براى آخرت است) رنجش برود و حظّش باقى بماند

نظم

  • بگيتى هر چه ز انسان يادگار استهمانا آن دو امر است و دو كار است
  • يكى كارى كه آن از بهر دنيا استديگر كارى كه آن در امر عقبا است
  • كس ار در كار دنيا تن كشاندرود حظّ و بجا رنجش بماند
  • كشد فردا خدا پاى حسابشكند بر زشتى كارش عقابش
  • براى آخرت و ركس كند كاررود رنج و بگيرد مزد بسيار
  • پس آن به روى از دنيا بتابىبكار آخرت نيكو شتابى
  • كشى در كار در دنيا كمى رنجبرى درگاه عقبا توشه و گنج

( شرح نهج البلاغه منظوم، ج 9 ص145و146)



منبع:پژوهه تبلیغ

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
رساله حقوق امام سجاد(ع)

رساله حقوق امام سجاد(ع)

اشاره: برخی محققان میراث علمی امام سجاد(ع) را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: روایات، ادعیه (به‌ویژه در صحیفه سجادیه)و رساله حقوق.
Powered by TayaCMS