شش عامل مؤثر در افزايش غم و اندوه

با گفتن جملاتي عليه خود، پيام‌هايي مخرب به خودمان مي‌دهيم و بر اين اساس از اعتماد به نفس، عملكرد خوب و توانايي‌هاي بالقوه خود فرسنگ‌ها دور مي‌شويم. سخنان عليه خود معمولا جملاتي مانند موارد زير است: همه ما ‌گاهي دچار افكار منفي مي‌شويم. روش برخوردمان با اين افكار تفاوت بين ما را موجب و باعث مي‌شود كه با اعتماد به نفس يا ترسو، اميدوار يا سرخورده و برنده يا مغلوب به نظر آييم.

تحقيقات نشان داده است كه افكار منفي مزمن مي‌تواند روي سلامت، روح و روان و شادي افراد اثر بد بگذارد. در اين بخش چند تفكر منفي افراد هميشه غمگين آورده شده است:

1ـ جملات عليه خود

با گفتن جملاتي عليه خود، پيام‌هايي مخرب به خودمان مي‌دهيم و بر اين اساس از اعتماد به نفس، عملكرد خوب و توانايي‌هاي بالقوه خود فرسنگ‌ها دور مي‌شويم. سخنان عليه خود معمولا جملاتي مانند موارد زير است: «من نمي‌توانم. »، «به اندازه كافي خوب نيستم. »، «اصلا اعتماد به نفس ندارم. » و‌»مي‌دانم حتما شكست مي‌خورم. »آيا خوشتان مي‌آيد يكي از دوستانتان مرتب به شما بگويد: «شما موفق نمي‌شويد. »، «اصلا در كاري مهارت نداريد.»، «اعتماد به نفسي در تو نمي‌بينم.» نسبت به كسي كه اينگونه درباره شما صحبت مي‌كند، چه نظري داريد؟ آيا با چنين فردي كه نسبت به شما رفتار نامحترمانه‌اي دارد، معاشرت خواهيد كرد؟ پس چگونه مي‌توانيد نسبت به خودتان تا اين حد بي‌رحمانه و خصمانه رفتار كنيد؟ با خودتان اندكي مهربان باشيد.

2ـ تفكرات منفی

اين افراد هميشه نسبت به شرايط يا تعاملاتشان با ديگران طرز تفكرهاي منفي دارند. بسياري از مردم نگاه كردن به نيمه خالي ليوان عادت هميشگي‌شان شده است. ممكن است از ديدن خيابان شلوغ، روز باراني يا پرداخت صورتحساب زياد ناراحت شوند و آنها را تجربه‌هاي منفي بپندارند. البته در ذات ترافيك، آب و هواي بد يا صورتحساب چيز مثبتي وجود ندارد، اما اين مسائل هميشه هستند و نگاه شما به اين شرايط آنها را منفي يا مثبت جلوه مي‌دهد. اين انتخاب شماست كه باعث مي‌شود قوي يا ضعيف‌، شاد يا غمگين‌، قدرتمند يا قرباني به نظر آييد، مثلا برخي افراد ممكن است به ترافيك به عنوان فرصتي براي گوش كردن به موسيقي يا خواندن يك مقاله جالب نگاه كنند يا يك روز باراني برايشان لحظه‌اي باشد كه كنار پنجره بنشينند و چاي يا قهوه داغ بنوشند يا حتي از قدم زدن زير باران بسيار لذت ببرند يا پرداخت صورتحساب ممكن است به آنها كمك كند كه در هزينه‌هاي اضافي‌شان صرفه‌جويي كنند و پس‌انداز كردن را بياموزند.

3ـ مقايسه منفی با ديگران

يكي از ساده‌ترين و رايج‌ترين روش‌ها براي داشتن احساس بد، خود را با ديگران مقايسه كردن است. ما ممكن است خودمان را با كساني كه موفقيت‌هاي بيشتري نصيب‌شان شده يا جذاب‌تر و پولدارتر هستند، مقايسه كنيم. وقتي دائم فكر كنيم كه ديگران از ما بهترند بيشتر گرفتار حسادت و بي‌لياقتي مي‌شويم. بنابر تحقيقات مشخص شده اين نوع مقايسه كردن‌ها، فرد را دچار اضطراب، نگراني، افسردگي و خودسرزنشي مي‌كند.

4ـ افكار منفی نسبت به گذشته

بايد از گذشته درس بگيريم، اما به آن نچسبيم. گاهي اوقات شرايط زندگي و شكست‌ها مي‌تواند جلوي پيشرفت و استعدادهاي بالقوه‌مان را بگيرد و نتوانيم فرصت‌هاي جديد را بخوبي شناسايي كنيم. فراموش نكنيم چيزي كه قبلاً اتفاق افتاده قابل تغيير نيست، اما چيزي را كه هنوز رخ نداده، مي‌توانيم تا حدي به شكل دلخواه درآوريم. بنابراين نخستين قدم در اين راه جدا شدن از گذشته است.

5 ـ ميل به سرزنش

سرزنش در واقع مسئول دانستن ديگران در بدشانسي‌هايمان است. برخي از مردم گناه شكست‌هايشان را به گردن والدين بي‌كفايت، روابط منفي، وضعيت بد اقتصادي و اجتماعي، وضعيت بد جسمي يا سختي‌هاي ديگر زندگي‌شان مي‌اندازند. گرچه نمي‌توان اثر بد اين عوامل و درد و مشكلات فراواني را كه موجب مي‌شوند، ناديده گرفت، اما وقتي به سرزنش كردن ديگران بپردازيم درواقع خود را قرباني فرض كرده‌ايم و همين موضوع ما را به سمت زندگي تلخ‌تر و رنجش و شكست‌هاي بيشتر سوق مي‌دهد. همچنين كساني كه شما آنها را سرزنش مي‌كنيد، كمتر به احساستان اهميت مي‌دهند و شما با اين رفتار زنداني افكار تلخ و رنجش‌هايتان مي‌شويد.

6 ـ بخشش خود

همه ما در زندگي اشتباه مي‌كنيم. وقتي شما به اعمال گذشته‌تان نگاه مي‌كنيد شايد تصميم‌ها و اعمالي داشته‌ايد كه به خاطرشان پشيمان شده باشيد. ممكن است در قضاوت‌هايتان خطاهاي بدي داشته‌ايد و به خودتان يا ديگران ضرر رسانده باشيد. وقتي شما حوادث گذشته را مرور مي‌كنيد، مسلماً احساسي از بي‌لياقتي و ميل به سرزنش كردن خود پيدا مي‌كنيد كه چرا چنين خطاهايي كرده يا فرصت‌هاي خوب زندگي‌تان را به راحتي تباه كرده‌ايد. حتي ممكن است نسبت به خود حس بدي داشته باشيد. در اين لحظات خيلي مهم است كه نسبت به خود دلسوزانه رفتار كنيد و متوجه شويد كه اكنون نسبت به گذشته آگاهي‌هايتان بيشتر شده و اين شانس را داريد كه خطاهاي گذشته را تكرار نكنيد و در خود يا ديگران تفاوتي مثبت به وجود آوريد. خودتان را ببخشيد. هركس اشتباه مي‌كند و بازتاب اشتباه‌ها روي شما دائمي نيست. اين خطاها مربوط به لحظاتي خاص هستند و هرگز از شما فرد بدي نمي‌سازند.

 نرمخويی و پذيرش مطالب حق

از آنجا كه انسان موجودي اجتماعي است و پيوسته با افراد گوناگون در ارتباط است بايد به گونه‌اي با افراد برخورد كند كه بتواند براي آنان جاذبه داشته باشد. برخوردهايي كه باعث دور شدن افراد از انسان شود حكيمانه، عاقلانه و حسابگرانه نيست. البته بايد توجه داشت كه عامل جذب و كشش هم فقط جنبه‌هاي مادي و مالي نيست زيرا آدميزاد اين قدرت را ندارد كه هر كس را فقط با پول و ثروت جذب كند. بلكه برخورد اخلاقي و متواضعانه و فروتنانه با ديگران بسيار موثرتر از هر چيز ديگر است. حضرت رسول صلي‌الله عليه و‌آله و سلم مي‌فرمايد: «شما نمي‌توانيد با اموالتان مردم را تحت تأثير قرار دهيد و به خود جذب كنيد، اين كار را با اخلاقتان انجام دهيد. » نرمخويي و مهرباني يكي از نشانه‌هاي روشن و مؤثر اخلاق ديني است.