فدائیان اسلام
حضرت نواب با آزادى از زندان به فکر تشکیل «فدائیان اسلام» مى افتد، تا به وسیله آن با عناصر فاسد در جامعه به مبارزه برخیزد و با انتشار اعلامیه اى موجودیت فدائیان اسلام را اعلان مى دارد.
او در برپایى این سازمان اسلامى مى گوید: در خواب جدّم سیّدالشهداء را دیدم که بازوبندى به بازویم بست و روى آن نوشته شده بود: «فدائیان اسلام».
انتشار اعلامیه مسلمانان غیور را متوجه فدائیان اسلام مى نماید و افرادى به گروه او مى پیوندند. ساعت 10 صبح روز بیستم اسفند ماه 1324 آیات قهر الهى آشکار مى شود و کسروى توسط چهار تن از فدائیان اسلام سید حسین و سید على امامى، جواد مظفرى و على فدایى از میان برداشته مى شود تا جامعه اسلامى به حرکت خود در مسیر الهى ادامه دهد.
فدائیان اسلام با بانگ تکبیر از محوطه دادگسترى دور مى شوند و در حین پانسمان زخمهاى خود در بیمارستان سینا دستگیر مى گردند.
رهبر فدائیان به مشهد الرضا(علیه السلام)مى رود و از راه شمال به آذربایجان، همدان و کرمانشاه راهى مى شود. در بین راه روحیه عشایر را مورد ارزیابى قرار مى دهد و با علماى شهرستانها تماس حاصل کرده، درخواست مى کند تا براى آزادى فدائیان اسلام تلگرافهایى به دولت بفرستند و خود از همانجا به نجف اشرف مى رود.
در همین ایام حضرت آیت الله العظمى آقا سید ابوالحسن اصفهانى وفات مى یابد. به همین مناسبت عده اى از دولتمردان ایران براى عرض تسلیت به مراجع نجف از طرف شاه راهى نجف مى شوند.
در یکى از مجالس که فرستادگان شاه حضور دارند. جناب نواب منبر رفته، ضمن حمله شدید به دولت «قوام السلطنه» (نخست وزیر وقت) مى گوید:
چطور شما براى فوت یک نفر روحانى بزرگ به نجف آمده و به مقامات روحانى تسلیت مى گویید در حالى که روحانى دیگرى همچون آیت الله سید ابوالقاسم کاشانى را در ایران به جرم دفاع از اسلام به زندان افکنده اید؟!
ایشان آزادى حضرت آیت الله کاشانى و فدائیان اسلام را در جلسه مطرح مى نماید و حوزه علمیه نجف اشرف آزادى زندانیان را از مقامات مسئول مى خواهد و پس از چندى خواسته شان جامه عمل مى پوشد.
بعد از آزادى آیت الله کاشانى دیدارهایى با ایشان صورت مى گیرد. جناب نواب نظرات خود را به ایشان عرضه مى دارد و اعلام مى کند که در صدد ایجاد حکومت اسلامى در ایران است. حضرت آیت الله کاشانى که از مبارزان و مجاهدان بزرگ عصر خویش است و درگذشته در جنگ انگلیس با عراق شرکت فعال داشته و در اثر همین فعالیتها به ایران تبعید شده است اینک با نواب میثاق مى بندد تا در ایران حکومت اسلامى بنا نهند.
شهر پیامبران
16 مه 1916 انگلیس و فرانسه پیمانى نهانى درباره تقسیم منطقه آسیایى ترکیه بستند که به نام «موافقت نامه سایکس - پیکو» خوانده شد و بر پایه آن قرار شد فلسطین زیر سرپرستى هیأتى بین المللى که شکل آن بعدها با توافق روسیه تزارى تعیین خواهد گشت، اداره شود. ولى بریتانیا از امضاى این پیمان، هدفى جز انجام یک مانور نداشت و همواره در پى آن بود که فرصتى به دست آورد و شانه از زیر بار تعهد خود خالى کند.
در دوم نوامبر 1917 انگلستان اعلامیه «بالفور» را که خواستار پایه گذارى «میهنى قومى» براى یهودیان بود، منتشر کرد.([8])
ایجاد «حکومت یهود» ابتدا به وسیله تئودور هرتسل، در سال 1896 طراحى شد و در پى برپایى اولین کنگره صهیونیستها در شهر «بال» سویس به سال 1897 نیز مفاد آن به تصویب رسید.
صهیونیستها با اشتیاق فراوان به کمک انگلیسى ها شتافتند و با حمایت بى دریغ از هدفهاى جنگى آنها در خاک فلسطین (در جنگ جهانى اول) سرانجام ارتش انگلیس را در این سرزمین به پیروزى رساندند.
«فلسطین به صورت یک موجودیت سیاسى و به نام یک دولت به سال 1948 و در پى برداشته شدن سرپرستى بریتانیا از آن از میان رفت. بر پایه قطعنامه شوراى امنیت سازمان ملل متحد، در بخشى از آن، دولتى به نام «اسرائیل» پایه گذارى شد. بازمانده فلسطین نزدیک 5/6 هزار کیلومتر مربع را ملک عبدالله بن حسین شریف هاشمى، پادشاه اردن ضمیمه کشور خود کرد.»([9])
فعالیتهاى استعمارگران انگلیس دیگر بار مردم مسلمان ایران را به خشم آورد. روز جمعه سى و یکم اردیبهشت 1327 آیت الله کاشانى و جناب نواب صفوى قطعنامه اى مبنى بر اظهار همدردى با عربهاى اهل فلسطین صادر نمودند. روزهاى بعد محلهایى براى نام نویسى داوطلبان جنگ با یهود در مراکز مختلف شهر افتتاح شد و پنج هزار نفر ثبت نام کردند. در پى ثبت نام مردم غیور ایران فدائیان اسلام اعلامیه اى صادر کردند و از دولت اجازه حرکت به سوى فلسطین خواستند.([10])
دولت که خود از سرسپردگان غرب است برنامه اعزام به فلسطین را لغو مى کند. چه او از پیش براى تأسیس دولت یهود افرادى چون سید ضیاء الدین طباطبایى را به کمک صهیونیستها فرستاده است.([11])
غرب براى از میان برداشتن نیروهاى فعال و مذهبى به رهبرى آیت الله کاشانى و نواب طرحى را پى مى ریزد و آن ترور شاه است. او که عنصرى غیر مفید شناخته شده است باید از میدان خارج شده، «على رضا» یا «رزم آرا» جاى او را بگیرد.
در روز 15 بهمن، شاه در دانشگاه به وسیله ناصر فخرآرایى (عضو جوانان حزب توده) مورد هدف قرار مى گیرد. تیرها از کنار لبش رد مى شوند و سرتیپ صفارى و سرتیپ اخترى، فخرآرایى را از بین مى برند.
صبح روز شانزدهم حزب توده منحل اعلام مى شود و کلوپ و باشگاهش و حزبش را چپاول مى کنند و به تاراج مى برند.
در شب 16 بهمن تانک به در خانه حضرت آیت الله کاشانى مى آید. ایشان را دستگیر نموده، به قلعه فلک الافلاک در خرم آباد مى فرستند. عده اى از روحانیان مبارز هم دستگیر مى گردند. سیّد عبدالحسین واحدى - فرد شماره دو فدائیان اسلام - از آن جمله است.
نواب چهل تن از لوستان و فدائیان اسلام را روانه قم مى کند تا با توسل به آیت الله بروجردى ایشان را آزاد کنند. موقعیتى حاصل نمى شود و منزل آیت الله بروجردى محاصره مى شود. بعد از ده روز از گذشت این ماجرا جریان فدائیان اسلام از خانه خارج شده، با یک اتوبوس راهى تهران مى شوند. در حسن آباد جلوِ آنها گرفته، همگى به زندان منتقل مى شوند. آیت الله کاشانى هم که در فلک الافلاک زندانى است، به لبنان تبعید مى گردد.
نامه هاى سرخ
دوره مجلس پانزدهم رو به اتمام است. دولت وقت استیضاح مى شود و از دزدى و چپاول اموال عمومى سخن به میان مى آید و مسائل شرکت نفت مطرح مى گردد. شاه در صدد بر مى آید متممى براى قانون اساسى نوشته شود که در آن سه اصل زیر بیاید:
1. نمایندگان مجلس فرماندهى کل قوا را در اختیار شاه قرار دهند.
2. مجلس سنا تأسیس گردد.
3. انحلال مجلسین در اختیار شاه باشد.
همچنین قرار بود «مذهب حقه جعفرى» الغا و از رسمیت بیفتد، که در این زمان جناب نواب پانزده نامه با جوهر قرمز به پانزده وکیل انتصابى (انتخابى - فرمایشى) نوشته، در آن مخالفت خود را اعلان مى دارد.
روزى که قرار است مجلس تشکیل گردد، جلسه اى بر قرار نمى شود و با بیست و چهار ساعت (48 ساعت) تأخیر این ماده از دستور جلسه حذف مى گردد.
به ترتیب، انتخابات مجلس سنا و ملى انجام مى شود. لیکن آراء ملت کنار نهاده مى شود و وکلاى دولتى به مجلس مى روند. این مسأله و تمامى مسائل دولتى با وزیر دربار وقت، هژیر بود. به همین علت او در روز جمعه دوازدهم محرم در مسجد سپهسالار به دست سید حسین امامى مورد حمله قرار مى گیرد و یک روز پس از واقعه چهاردهم آبان 1328 هجرى شمسى به هلاکت مى رسد. وى تبعید آیت الله کاشانى را خود برنامه ریزى کرده و دستور داده بود.
با اعدام انقلابى هژیر، تاریخ افتتاح مجلس سنا تغییر مى کند و انتخابات مجلس شوراى ملى که با تمهیدات وى صورت گرفته بود، از طرف رئیس انجمن نظارت باطل اعلام مى شود. شاه روحیه خود را باخته، با هواپیماى اختصاصى ترومن به سمت آمریکا پرواز مى کند.
سید حسین امامى دستگیر و پس از پنج روز به شهادت مى رسد. فدائیان اسلام با انتشار اعلامیه اى از مقام شهید تجلیل به عمل مى آورند. انتخابات دوره شانزدهم مجلس برگزار مى گردد و آیت الله کاشانى با استقبال بى نظیرى به میهن اسلامى باز مى گردند.
تابوت
از مدتها پیش مقبره اى براى رضاخان ساخته شده بود ولى این ناآرامگاه همچنان خالى بود. دیکتاتور خارج از کشور مرده بود و فرزندش جرأت نداشت جسد وى را به ایران بازگرداند. یاد ستم رضاخانى حرکت امت اسلامى را توفنده تر مى ساخت.
بعد از تهیه مقدماتى شاه خواست جسد رضاخان را از مصر به ایران منتقل نماید و با برپایى مجالس و استقبال مردم همراه سازد. نواب صفوى از نقشه دولت آگاه مى شود و به قم رفته، بعد از درس آیت الله بروجردى در مدرسه فیضیه به سخنرانى مى پردازد. این شیوه تا روز دفن ادامه مى یابد. از آن رو آرزوى رژیم عملى نمى شود و دیکتاتور بى هیچ تشییعى دفن مى گردد.
ملى شدن صنعت نفت
خرداد 1329 على منصور بى هیچ مقدمه اى استعفا مى دهد و رزم آرا به نخست وزیرى مى رسد. وى مورد تأیید انگلیس و آمریکاست. آیت الله کاشانى این مسأله را در طى اعلامیه اى فاش مى سازد و لایحه «گس - گلشائیان» از طرف کمیسیون مجلس رد مى شود. آیت الله کاشانى طى بیانیه اى با تأکید بر ملى شدن صنعت نفت در سراسر کشور از مردم مى خواهد با پافشارى خویش طرفداران شرکت نفت را به اطاعت خود وادارند.
رزم آرا در نظر دارد نهضت ملى کردن صنعت نفت و مبارزات ضد استعمارى مردم را عقیم سازد. آیت الله کاشانى و جبهه ملى در از بین بردن رزم آرا وحدت نظر دارند. لذا با استمداد از فدائیان اسلام در صدد از بین بردن وى بر مى آیند. خلیل طهماسبى این مسئولیت را بر عهده مى گیرد. شاه این خبر را شنیده، خشنود مى شود. چه اینکه رزم آرا براى خود وى نیز خطرآفرین است. اطرافیان شاه به او مى فهمانند که ترور رزم آرا، حکم شمشیر دولبه را دارد که یک طرف آن متوجه رزم آرا و طرف دیگرش متوجه خود اوست. یعنى اگر رزم آرا زنده بماند، بهترین بهانه به دست او خواهد افتاد و تحت این عنوان تمام مخالفان و حتى خود شاه را از میدان بیرون خواهد کرد. به همین سبب نابود کردن رزم آرا به گونه اى دیگر طرح ریزى مى شود. یکى از گروهبانهاى ارتش در لباس غیر نظامى مأمور انجام کار مى گردد، که همواره با علم وزیر کار بلافاصله پشت سر رزم آرا حرکت کنند. او مأمور بود همین که طهماسبى مبادرت به تیراندازى کرد، با گلوله کلت وى (رزم آرا) را بکشد.
خلیل در مجلس ختم آیت الله فیض وى را مورد حمله قرار مى دهد و با گلوله گروهبان شاه رزم آرا از پاى در مى آید.([12])
قتل رزم آرا زنگ خطرى براى نمایندگان وابسته به انگلیس در مجلس شانزدهم است که مانع ملى شدن نفت بودند. فدائیان اسلام با از بین بردن رزم آرا، ملى شدن صنعت نفت را مى خواستند. اصلى که پس از بازگشت آیت الله کاشانى از تبعید، هرچه بیشتر روى آن تأکید مى شد.
فرداى روزى که رزم آرا کشته شد، کمیسیون نفت به اتفاق آرا، اصل ملى شدن نفت در سراسر کشور را مى پذیرد و ملت مسلمان ایران به آرزوى خویش نائل مى آیند.
منشور حکومت اسلامى
جناب نواب صفوى با تألیف کتابى تحت عنوان «جامعه و حکومت اسلامى» و انتشار آن در آبان سال 1329 روش صحیح حاکمیت را بیان مى دارد. او معتقد است جز با حرکت ریشه اى و تقویت فرهنگ اصیل اسلامى در جامعه با استکبار جهانى نمى توان مقابله کرد. این سید مجاهد به پیروى از نامه حضرت امیرالمؤمنین على(علیه السلام)به مالک اشتر، اصول سیاسى اسلام را به مردم بیان مى کند و به شاه و غاصبان حکومت هشدار مى دهد که در صورت اجراى نکردن دستورهاى اسلامى به دست فرزندان مقتدر و فداکار اسلام از بین خواهند رفت.
نواب صفوى در جهت نیل به حکومت اسلامى و استقرار مدینه قرآنى غدیر گام بر مى دارد و خود را به قالبهاى نظام مشروطه محدود نمى سازد. در این مسیر وى علاوه بر استادش در نجف اشرف (علامه امینى)، از حضرت امام خمینى در حوزه علمیه قم منشور حکومت اسلامى را فرا مى گیرد و بى محابا به برپایى آن نظام مقدس اقدام مى نماید.
نواب در زندان مصدق
تیرماه سال 1330 وقتى نواب از خانه یکى از افراد فدائیان اسلام خارج مى شود، از سوى مأموران آگاهى دستگیر و زندانى مى گردد. سیّد به خاطر سخنرانى دو سال پیش در آمل و شکستن شیشه مشروب فروشى به زندان مى افتد. این در حالى رخ مى دهد که مصدق نخست وزیر این دوره است.([13])
حقیقت این است که نواب صفوى خواستار اجراى احکام اسلامى و در مراحل بعد، تأسیس نظام اسلامى است لیکن مصدق و جبهه ملى موافق او نیست. پس از دستگیرى نواب (رهبر فدائیان اسلام) افرادى که پیش از وى دستگیر شده بودند، آزاد مى شوند. سیّد محمد واحدى از آن جمله است. واحدى نامه اى به مصدق نوشته، خواستار آزادى رهبر فدائیان اسلام مى گردد و با جواب نامساعد وى، در اواخر مرداد 1330 فدائیان اسلام اعلام برگزارى مراسم سخنرانى داده، در پى آن 38 نفر از آنها بازداشت و تبعید مى شوند. نواب صفوى با شنیدن این خبر اعتصاب غذا مى کند و آیت الله سیّد محمد تقى خوانسارى و آیت الله صدر طى نامه هاى جداگانه اى به آیت الله کاشانى و دادستان وقت آزادى رهبر فدائیان اسلام و تبعیدیها را خواستار مى شوند. پس از یکى دو روز تبعیدیها باز مى گردند و نواب پس سه ماه حبس در عصر مصدق آزاد مى گردد.
کنگره اسلامى
شب معراج رسول اکرم(صلى الله علیه وآله)، 27 رجب 1350 ق. مطابق با 1931 م. است. از اندیشمندان اسلامى دورترین نقاط جهان دعوت به عمل آمده تا خشم امت اسلامى را در مورد انتقال اراضى مسلمانان به یهودیها به معرض نمایش گذارند و نظرات خویش را براى آزادى قدس بیان دارند.
یازدهم شهریور 1332 مجاهد نستوه دست به این سفر مقدس مى زند تا با حمایت از مردم مسلمان فلسطین، سیاست صهیونیستى انگلستان را محکوم سازد. مسیر حرکت نواب از ایران به بغداد و از آنجا به بیروت و بیت المقدس است. وى در اولین جلسه از جلسات شش روزه کنگره عظیم اسلامى با نطقهاى حماسى خویش به زبان عربى، فریاد بیدارباش سر مى دهد و زمانى که براى تماشاى بخش اشغالى قدس مى روند با لحنى آمرانه همراهان را به نماز مى خواند. نماز در مسجد مخروبه اى که در یک کیلومترى شهر قدس قرار دارد. وى مى گوید:
هرکس آماده شهادت است، همراه ما شود.
تمامى اعضا به امامت آن سید مجاهد نماز مى گزارند. سربازان اسرائیلى مسلح، دست روى ماشه مسلسلها، از کار سیّد در حیرت مى مانند. سید با این حرکت یادآور مى شود که براى آزادى قدس باید با پرچم سرخ شهادت به میدان رفت.
تابیکرانها
پس از پایان کنگره اسلامى، نماینده جمعیت اخوان المسلمین مصر با نواب صفوى آشنا مى شود و شیفته وى مى گردد و از او دعوت مى کند تا به سفر خویش ادامه داده، از مصر هم دیدن نماید. نداشتن امکانات مالى این سفر را به تعویق مى اندازد، تا حضرت علامه امینى زمینه سفر را آماده مى سازد.
دولت ژنرال نجیب بر سر کار است و در بین آنها بر سر قدرت بین نجیب و عبدالناصر کشمکش وجود دارد. در این حال دو جوان از جمعیت اخوان المسلمین به شهادت رسیده اند و از نواب دعوت مى شود تا در دانشگاه الازهر قاهره سخنرانى کند.
مأموران نظامى با شلیک تیر نظم مجلس را بر هم مى زنند و چند نفر پلیس نواب را تحت الحفظ به وزارت کشور مى برند و مورد بازجویى قرار مى دهند. سید مى گوید: در مصر باید احکام قرآن اجرا گردد. باید مصر وابستگى خود را قطع کند و کانال سوئز ملى شود.
دولت مصر جمعیت اخوان المسلمین را منحل اعلام مى کند و اخراج فورى نواب را صادر مى نماید امّا بعد دستور پذیرایى وى به حسن البائورى (وزیر اوقاف مصر) ابلاغ مى شود. نواب طى ملاقاتهایى با نجیب و جمال عبدالناصر، موقعیت اخوان المسلمین را براى تحکیم دولت انقلابى مصر یادآور مى شود.
دام اهریمن
بعد از رخداد 28 مرداد 1333، سه پیشنهاد از طرف شاه، توسط امام جمعه به نواب داده شد. وى صدهزار تومان وجه نقد به همراه داشت تا با قبول پیشنهاد به نواب دهد.
پیشنهادهاى اهریمنى شاه که براى به دام انداختن نواب چیده شده بود، عبارتند از:
1. در یکى از کشورهاى اسلامى به عنوان سفیر اعزام گردد.
2. منزلى براى وى در نظر گرفته شود و محل جلوس ایشان باشد و ماهى ده هزار تومان حق سفره پرداخت شود.
3. با همکارى شما یک حزب بزرگ اسلامى تشکیل شود و مخارج آن را دربار تأمین نماید.
نواب با کمال قاطعیت به امام جمعه مى گوید:
«خجالت نمى کشى مرا به درگاه معاویه دعوت مى کنى؟»!
امام جمعه وجه نقد را برداشته، به سرعت مى رود. پیش از آن براى رهبر فدائیان اسلام تولیت آستان قدس رضوى پیشنهاد شده و ایشان رد کرده بود.
پیمان شیطانى
پیمان شیطانى سنتو مسأله اى است که پس از آمـدن نـواب به ایـران پیش آمـده است. در این پیمان هشت ماده اى تلاش بر آن است تا امنـیت خاورمـیانه به سود امپـریالیزم آمـریکا و انـگلیس تضمین گردد و با خطر کمونیزم مقابله شود. در واقـع با وارد شـدن ایـران به این پیـمان، ایـران پایگاه نظامى آمریکا در منطقه شناخته خواهد شد. رهبر فدائیان اسلام با انتشار اعلامیه اى مخالفت خویش را ابلاغ کرد و گفت:
«مصلحت مسلمین دنیا پیوستن و تمایل به هیچ یک از دو بلوک نظامى جهان و پیمانهاى دفاعى نبوده، باید براى حفظ تعادل نیروهاى دنیا و استقرار صلح و امنیت یک اتحادیه دفاعى و نظامى مستقلى تشکیل دهند.»
بدین وسیله نواب آشکارا در مقابل آمریکا و مهره هاى دست نشانده آن قرار گرفت و به آنها اعلان جنگ داد. این زمانى است که وى به همراه یارانش در این حرکت الهى یکه تاز میدان نبرد با استکبار جهانى هستند.
اعدام انقلابى حسین علا، نخست وزیر و طرف ایرانى در انعقاد پیمان سنتو مورد نظر رهبر فدائیان اسلام بود. یاران بسیج مى شوند تا وى را قبل از خروج از ایران اعدام کنند. ذوالقدر در مسجد شاه و سید عبدالحسین واحدى در آبادان این مهم را بر عهده گرفتند. در این نبرد رهبر فدائیان اسلام و یاران ایثارگرش مى دانستند که با این اقدام مهر شهادت بر شناسنامه زندگى پربارشان خواهد خورد، از این رو مشتاقانه دست به این کار مى زدند. آنان کسانى بودند که سالها چوبه دار بر دوش خویش حمل مى نمودند و خونریز طلب مى کردند تا با شهادت، سعادت ابدى را در آغوش کشند و به لقاى محبوب رسند.
روز پنجشنبه 25/8/34 مجلس ترحیمى به مناسبت فوت مصطفى کاشانى فرزند ارشد آیت الله کاشانى در مسجد شاه منعقد بود. ساعت 45/3 بعد از ظهر حسین علا در مسجد حاضر شد. مظفر على ذوالقدر به وى حمله برد ولى بعد از شلیک تیرى، فشنگ دوم در لوله گیر کرد. وى تنها توانست علا را مجروح نماید و خودش به دست مأموران دستگیر شد.
رهبر فدائیان اسلام به همراه یارانش در منزل آیت الله طالقانى و پس از آن در خانه حمید ذوالقدر به سر مى برند. مأموران عصر چهارشنبه 1/9/1334 به منزل ذوالقدر وارد مى شوند و نواب صفوى و سید محمد واحدى را دستگیر مى کنند. حسین علا با جراحتى که دارد، راهى بغداد است. سید عبدالحسین واحدى و اسدالله خطیبى براى اعدام وى لحظه شمارى مى کنند تا در صورت عدم موفقیت ذوالقدر، وى را به هلاکت رسانند، لیکن در 1/9/34 شناسایى و دستگیر مى گردند. عبدالحسین واحدى در اتاق تیمور بختیار به دست وى به شهادت مى رسد و اعدام مهره استعمار با عدم موفقیت روبرو مى شود. همزمان با دستگیرى فدائیان اسلام، آیت الله کاشانى نیز بازداشت مى گردد.
منبع:فرهیختگان تمدن شیعه