لواط، تفخيذ، حد، تعزير، ايقابي، غير ايقابي
نویسنده : مهدي رجبي اصل
لوط بر وزن لفظ به معنای چادر، رداء، دو چیز به هم چسبیده، گل اندود کردن، چسبیدن و پنهان کردن است.[1] تفخیذ در لغت به معنای هم زانو شدن، در گرفتن، در ران کردن چیزی آمده است.[2] در فقهی (اللواط وطء الذکران من الآدمی بإیقاب و غیره) لواط، وطى دو مذکر از جنس آدم به واسطه دخول و غیر آن مى‌باشد.[3] و در ماده 108 قانون مجازات اسلامی آمده است "لواط وطی انسان مذکر است چه به صورت دخول یا تفخیذ."
در شرع مقدس اسلام عمل لواط از زشت ترین اعمال به شمار می‌رود که در آیات متعدّدی از جمله آیات 79 تا 83 سوره مبارکه اعراف و نیز آیات 53 و54 سوره مبارکه نمل به حرمت و فضاعت و شناعت این کار اشاره شده است. همچنین از سنّت قولی و فعلی رسول الله و ائمه معصومین علیهم السلام می‌توان به ادلّه قطعی بر حرمت و کیفر سخت آن دست یافت.[4]
لواط ایقابی و غیر ایقابی
بنا به تعریف از نظر فقهی و به پیروی از همان عقیده، قانون مجازات اسلامی حد تفخیذ را به عنوان بحث مستقلی بیان نکرده است بلکه آنرا درخلال مباحث لواط آورده است. به عبارت دیگر فقها لواط را اعم از تفخیذ و لواط به معنای واقعی می‌دانند یعنی اطلاق لواط به تفخیذ بر وجه مجاز می‌باشد.[5] چنانچه عمل شنیع لواط از راه دخول انسان مذکر با همجنس خود صورت گرفته باشد آن را (ایقاب) گویند ولی هرگاه کسب لذت شهوانی از طریق مالیدن و تماس آلت تناسلی مرد به ران‌ها و کفل فرد ذکور دیگری حاصل شده باشد آن را تفخیذ گویند. بنابر آنچه گفته شد، عنوان لواط به انجام دادن هر یک از عملیات مجرمانه فوق الذکر اطلاق می‌گردد؛ گرچه در تحقق تفخیذ دخول شرط نیست ولی در ایقاب وطی انسان مذکر با همجنس خود لزوماً با دخول تحقق پیدا می‌کند ولی کیفر آنها از نظر نوع حدّ متفاوتند.
حاصل کلام اینکه در منابع فقهی بحث مستقلّی تحت عنوان حد تفخیذ وجود ندارد بلکه مبحث مذکور در خلال حد لواط آورده شده است. از نظر فقها لواط یا ایقابی است یا غیر ایقابی و لواط غیر ایقابی همان تفخیذ است.[6]
وجود طرفین در لواط
در جرم لواط و تفخیذ وجود دو طرف لازم است که عامل عمل را فاعل و طرف مقابل را مفعول می‌نامند. بنابراین هرگاه دو نفر با یکدیگر مرتکب لواط شوند به گونه‌ای که هر یک از آنان هم فاعل باشد و هم مفعول باز هم مشمول این ماده خواهد بود.[7]
طرفین لواط
لواط آنست که مفعول، مذکر باشد اعم از کودک و افراد بزرگ سال. بنابراین اگر مفعول مونث باشد لواط محقق نمی‌شود بلکه زنا به حساب می‌آید حتی اگر دخول در مقعد باشد[8]و یا اگر شخص طرف مقابل خنثی باشد عمل لواط محقق نخواهد شد. (البته در قانون مجازات عمومی سابق لواط با اناث نیز قابل تصور بود و در این رابطه رای وحدت رویه شماره 1189 مورخ 30/3/1336 وجود داشت اما به دلیل اینکه قانون مذکور منسوخ است بنابراین رای وحدت رویه نیز غیر قابل استناد است)[9]
عناصر تشکیل دهنده جرم لواط
برای تحقق جرم لواط و تفخیذ مانند هر جرم دیگری عناصر سه گانه‌ی قانونی، مادی و معنوی نیاز است.
عنصر قانونی:
عنصر قانونی جرم عبارت است منوط بودن تحقق جرم و صدور حکم مجازات به نص صریح قانون یعنی هر فعل یا ترک فعلی را که قانون‌گذار جرم محسوب و برای آن مجازات تعیین کرده باشد قابل مجازات است.[10] به جرم بودن عمل شنیع لواط -که از آن به عنوان عنصر قانونی لواط و تفخیذ یاد می‌شود- در ماده‌ی 108 قانون مجازات اسلامی به آن تصریح شده است.
عنصر مادی:
عنصر مادی جرم عبارت است از رفتار مادی فیزیکی است که باید به شکل مثبت در خارج تحقق پیدا کند[11] و در مورد جرم لواط عنصر مادی عبارت است از اثر مجرمانه‌ی مردی که آلت رجولیّت خود را در مقعد مرد دیگری برای ارضای تمایل جنسی خود داخل نماید در خصوص تفخیذ نیز عنصر مادی جرم عبارت است از رفتار مجرمانه‌ی مردی که آلت رجولیّت خود را پیرامون مقعد و بین ران‌های مردی دیگر برای ارضای غریزه‌ی جنسی خود انجام دهد بدون این که دخولی انجام شود.[12]
بنابراین بازی کردن یک مرد با مرد دیگر و فرو بردن انگشت در مقعد دیگری عمل لواط به حساب نمی‌آید اگرچه قابل تعزیرباشد.[13]
عنصر روانی:
در مسأله‌ی لواط که از جمله جرایم عمدی است، احراز سوء نیت مرتکب ضروری است در این جرم نیز دو نوع قصد، قصد عام و قصد خاص وجود دارد؛ یعنی شخص لائط و ملوط بسته به آنکه دارای اختیار و اراده باشند بایستی علاوه بر اینکه قصد مجرمانه دارند و به عمل خود و مجرمانه بودن آن آگاهی داشته ضمنا قصد انجام عمل شنیع وطی را نیز داشته و آنرا واقع ساخته و یا با مالیدن آلت رجولیّت در وسط دو پا یا ران مفعول، اطفاء شهوت نموده است.[14] البته به نظر بعضی از حقوق‌دانان در مورد تفخیض با آن که ماهیت عمل مجرمانه‌ی لواط و تفخیذ هر دو از جرائم عمدی است مع هذا در خصوص تفخیذ برای مجرم شناختن متهم احراز عمد عام مبنی بر انجام فعل ممنوع از ناحیه مرتکب بدون دخول کفایت می‌کند.[15]
طرق اثبات لواط و تفخیذ
طرق و شرایط حدّ لواط و حد تفخیذ مشترک می‌باشند.
1-اقرار:
حدّ لواط با چهار بار نزد حاکم شرع نسبت به اقرار کننده ثابت می‌شود. (ماده‌ی 114 قانون مجازات اسلامی) و اقرار کمتر از چهار بار موجب حدّ نیست و اقرار کننده تعزیر می‌شود. (ماده‌ی 115 قانون مجازات اسلامی)
شرائط اقرار کننده: اقرار در صورتی نافذ است که اقرار کننده بالغ عاقل مختار و دارای قصد باشد. (ماده‌ی 116 قانون مجازات اسلامی). بنابراین اقرار صغیر اگرچه ممیز باشد نافذ نیست و اقرار مجنون نیز نافذ نبوده و در صورتی که اقرار کننده مجنون ادواری باشد و در حالت افاقه و سلامت روانی اقرار کند اقرار وی نافذ است و هم چنین اقرار کسی که مکره به اقرار بوده و دارای اختیار نباشد، و هم چنین اقرار شخص بیهوش در حال خواب یا مست که دارای قصد نمی‌باشند نافذ نیست.[16]
2- شهادت شهود:
"حدّ لواط با شهادت چهار مرد عادل که آن را مشاهده کرده باشند، ثابت می‌شود. (ماده‌ی 117 قانون مجازات اسلامی).
شرایط شهادت:
الف) تعداد شهود باید چهار نفر باشد و با شهادت کمتر از چهار مرد، لواط ثابت نمی‌شود و شهود به حد قذف محکوم می‌شوند. (ماده‌ی 118 قانون مجازات اسلامی)
ب) شهود باید همگی مرد باشند شهادت زنان به تنهائی یا به ضمیمه‌ی مرد لواط را ثابت نمی‌کند. (ماده‌ی 119 قانون مجازات اسلامی)
3- علم قاضی: حاکم شرع می‌تواند طبق علم خود که از طرق متعارف حاصل می‌شود، حکم کند. (ماده‌ی 120 قانون مجازات اسلامی). به این معنا که علم قاضی از راههای معتبر و منطقی حاصل شود به گونه‌ای که هر شخص دیگری نیز به جای قاضی بود همین علم برایش حاصل می‌شد و گواهی پزشکی موجب علم به لواط ایقابی و دخول آلت تناسلی نیست؛ زیرا ممکن است انگشت یا چیز دیگری داخل شده باشد.[17]
مجازات لواط و تفخیذ
موارد حدّ قتل
1- حدّ لواط (لواط به معنای واقعی و ایقابی): حد لواط در صورت دخول قتل است و کیفیت و نوع آن در اختیار حاکم است. (ماده‌ی 110 قانون مجازات اسلامی)؛ البته فاعل و مفعول هر دو محکوم به حدّ قتل می‌شوند.
2- حدّ تفخیذ: در صورتی که فاعل غیر مسلمان و مفعول مسلمان باشد، حدّ فاعل قتل است. (تبصره‌ی ماده‌ی 121 قانون مجازات اسلامی)
3- اگر تفخیذ و نظایر آن سه بار تکرار و بعد از هر بار حدّ جاری شود، در مرتبه‌ی چهارم قتل است. (ماده‌ی 122 قانون مجازات اسلامی)
4- هرگاه مرد بالغ و عاقل با نابالغی لواط کند، فاعل کشته می‌شود. (ماده‌ی 112 قانون مجازات اسلامی).
شرط اجرای حدّ قتل
لواط در صورتی موجب حدّ قتل می‌شود، که فاعل و مفعول بالغ، عاقل و مختار باشند. (ماده‌ی 111 قانون مجازات اسلامی)
نحوه‌ی اجرای حدّ قتل:
در مورد نحوه‌ی قتل هم طبق روایات و هم کتب فقهی قاضی موظف است، یکی از راههای زیر را انتخاب کند؛ سوزاندن، خراب کردن دیوار بر روی مجرم، پرتاب کردن مجرم از بالای بلندی و کشتن با شمشیر و منظور از حاکم شرع همان قاضی صادر کننده‌ی حکم است.[18]
حدّ صد تازیانه
حدّ تفخیذ و نظایر آن بین دو مرد بدون دخول برای هریک صد تازیانه است. (ماده‌ی 121 قانون مجازات اسلامی)
تعزیر به شلاق تا 74 ضربه
هرگاه مرد بالغ و عاقل با نابالغی لواط کند، فاعل کشته می‌شود و مفعول اگر مکره نباشد، تا 74 ضربه شلاق تعزیر می‌شود. (ماده‌ی 113 قانون مجازات اسلامی).
تأثیر توبه در مجازات لواط
دین اسلام دین عفو و گذشت است تا مجرم به خود آید و اصلاح شود و سعادت دنیا و آخرت خویش را در سایه‌ی اسلام دریابد، به همین جهت درِ توبه به روی گناهکاران باز است. براین اساس قانون‌گذار در دو حالت توبه‌ی مرتکب را مورد بحث قرار داده و او را از اعمال مجازات معاف می‌دارد.
حالت اول: کسی که مرتکب لواط یا تفخیذ و نظایر آن شده باشد، اگر قبل از شهادت شهود توبه کند حدّ از او ساقط می‌شودو اگر بعد از شهادت توبه نماید، حدّ از او ساقط نمی‌شود. (ماده‌ی 125 قانون مجازات اسلامی)
حالت دوم: اگر لواط و تفخیذ و نظایر آن با اقرار شخص ثابت شده باشد و پس از اقرار توبه کند قاضی می‌تواند از ولی امر تقاضای عفو نماید.(ماده‌ی 126 قانون مجازات اسلامی)