دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

آمار جنایی

No image
آمار جنایی

كلمات كليدي : آمارجنايي، نرخ جرم، موج جرم، بزهكاري ظاهري، بزهكاري قانوني، رقم سياه، رقم خاكستري، جمعيت كيفري، تراكم بزهكاري

نویسنده : اصغر رسولي آذر

آمار جنایی دانش نوزادی است که تقریباً همزمان با پیدایش جرم‌شناسی فعالیت خود را آغاز کرده و اساس و پایه تحقیقات عینی امور جنایی قرار گرفته است.[1] «منظور از آمار جنایی عبارتست از جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل حقایق عینی (تبهکاران، اعمال مجرمان، عوامل فردی و اجتماعی و...) و تفسیر آن براساس منطق و استدلال.

آمار جنایی راجع به طبع جرم، تعداد جرایم و مجرمان، سن، جنس و سوابق قضایی آنها اطلاعات مفیدی به دست می‌دهد»[2] نخستین آمار سالانه‌ی ملی در زمینه جرم، در فرانسه در سال 1827 منتشر شد[3] و سپس آندیره میثل‌گری (Ander – Michel Guerry) به سال 1829 نتایج اولیه تحقیقات خود و در سال 1833 کتاب خود را تحت عنوان «پژوهش در آمار اخلاقی فرانسه» منتشر ساخت.[4] دومین فردی که به آمار جنایی توجه کرد آدولف کتله (Adolphe - Quetelet) می‌باشد که امروزه به عنوان پدر آمار جنایی شناخته می‌شود.[5]

پس از این پیش درآمد به بررسی مختصر اصطلاحات مربوط به حوزه آمار جنایی می‌پردازیم و پس نگاهی به ارزش داده‌های آمار جنایی می‌اندازیم.

الف) اصطلاحات

1- نرخ جرم (crime rate): «نرخ یا میزان جرم عبارت است از رقم ارتکاب جرم در مقایسه با کل جمعیت که یا به وسیله محاسبه نرخ مجرمین یا به صورتی که بیشتر رایج است توسط تعداد جرایم ارتکابی در یک دوره زمانی مشخص اندازه‌گیری می‌شود.»[6]

2- موج جرم: «موج جرم عبارت است از افزایش ناگهانی و بیش از نسبت قابل انتظار جرم، چه در ارتباط با همه جرایم و چه در مورد جرم خاص»[7]

3- بزهکاری ظاهری یا پلیسی: آماری که نمایانگر تعداد مرافعات کیفری اعم از شکایت‌ها و اعلام جرمها به کلانتری‌ها و ژاندارمری و سایر ضابطین دادگستری در زمان و مکان معین می‌باشد بزهکاری ظاهری خوانده می‌شود.[8]

4- بزهکاری قانونی یا قضایی: آمار جنایی محکومیت‌های قطعی و نمودار تعداد اشخاصی است که در زمان و مکان مفروض، محکومیت جزایی مؤثر پیدا کرده‌اند این آمار معمولاً از روی سجل کیفری و به وسیله دادگستری تهیه می‌شود.[9]

5- رقم سیاه یا رقم مخفی (Hidden Part of criminality/ Dark Number)، عددی که نسبت بین بزهکاری حقیقی و بزهکاری قانونی یا قضایی را نشان می‌دهد رقم سیاه یا رقم مخفی نامیده می‌شود.[10] منظور از بزهکاری واقعی یا حقیقی تمام جرایمی است که در یک زمان معین در مکان معین اتفاق می‌افتد اعم از جرایمی که کشف شده باشند یا نشده باشند.

6- رقم خاکستری: رقم خاکستری یابخش خاکستری در آمار جنایی شامل جرایمی می‌شود که خودشان کشف شده‌اند اما مرتکبین این جرایم به دلایل مختلف شناسایی و دستگیر نشده‌اند.[11]

7- تراکم بزهکاری: حاصل تقسیم تعداد جرایم ارتکابی در زمان معین در یک منطقه را بر مساحت آن منطقه تراکم بزهکاری می‌گویند.[12]

8- جمعیت کیفری: به افرادی که در داخل زندان چه به عنوان متهم و چه به عنوان محکوم به سر می‌برند اصطاحاً جمعیت کیفری گفته می‌شود.[13]

ب) ارزش داده‌های آمار جنایی:

با توجه به وجود رقم سیاه و خاکستری در آمار جنایی معلوم می‌شود که تحقیقات جرم‌شناسی براساس آمار، هیچ گاه دقیق و کامل نیست؛ زیرا آمار جنایی، تصویری از بزهکاری واقعی به ما نمی‌دهند بلکه تصویری را می‌دهد که تهیه کنندگان آنها موفق به اخذ آن شده‌اند به همین جهت در جرم‌شناسی برای شناخت و برآورد رقم سیاه، روشهای مختلفی وجود دارد. قبل از دهه 1960 جرم‌شناسان اغلب اوقات، نظریات خود را بر روی حقایقی که از آمار رسمی به دست می‌آوردند بنا می‌کردند ولی بعد از آن انتقادهایی مطرح شد که معتقد بودند آمارهای رسمی معیاری برای فعالیت سازمان‌هایی است که آمار ارائه می‌کنند تا اینکه معیاری برای نشان دادن میزان واقعی جرایم ارتکابی باشد برای مثال اگر فعالیت نیروی پلیس زیاد باشد اینگونه به نظر خواهد رسید که جرایم بیشتری به وقوع پیوسته است.[14]

مقاله

جایگاه در درختواره حقوق جزای عمومی

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

پر بازدیدترین ها

Powered by TayaCMS