كلمات كليدي : داود، سيره عملي، قرآن
واژه داود که در زبان عبری «داوید» تلفظ می‌شود، به معنای «محبوب»[1]بوده و نام یکی از پیامبران بزرگ بنی اسرائیل میباشد، او اولین پیامبری است که دارای کتاب آسمانی به نام «زبور» بوده و از ذریه اسحاق (ع) فرزند ابراهیم و هم‌عصر با «اشموئیل» میباشد و از جمله انبیایی است که دارای حکومت و منصب قضاوت بوده و زبان پرندگان را می‌دانسته.[2]
از امام صادق (ع) نقل شده که رسول خدا (ص) فرمود:
«عمر حضرت داود (ع) صد سال بود و از آن جمله چهل سال مدت حکومت و نبوت او بود»[3]
و در این چهل سال مردم را به دین و شریعت حضرت موسی (ع) دعوت می‌کرد.
یادکرد قرآن از حضرت داوود (ع)
نام مبارک او شانزده بار در قرآن آمده و داستان زندگی و دعوتش در دوازده آیه ذکر شده است. سیمای نورانیش در قرآن کریم به اجمال چنین ترسیم شده است؛ شخصیتی دلاور و شجاع[4]، برخوردار از هدایت الهی[5]، دارای کتاب آسمانی (زبور)[6]، خلیفه خدا که از طرف او بین مردم حکم (قضاوت) کند[7] و... که تفصیل همه آنها در این مختصر نمی‌گنجد.
سیره عملی حضرت داوود (ع) در قرآن
1- توجه به خدا و سپاسگزاری دائمی:
داوود (ع) همچون سایر پیامبران همواره در مسیر زندگی و دعوت،
خدا محوری را سرلوحه خویش قرار می‌داد:
« وَلَقَدْ آتَیْنَا دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ عِلْمًا وَقَالَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی فَضَّلَنَا عَلَى کَثِیرٍ مِّنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ »[8]
«و ما به داوود و سلیمان، دانش عظیم دادیم، و آنان گفتند:ستایش از آن خداوندی است که ما را بر بسیاری از بندگان مؤمنش برتری بخشید»
2. همواره در حال تسبیح:
خداوند کوهها و پرندگان را مسخر کرد که در تسبیح با او هم آواز شوند:
« إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشِیِّ وَالْإشْرَاقِ وَالطَّیْرَ مَحْشُورَةً »[9]
«ما کوهها را مسخر او ساختیم که هر شامگاه و صبحگاه با او تسبیح می‌گفتند! پرندگان را نیز دسته جمعی مسخر او کردیم تا همراه او تسبیح خدا گویند»
3- قضاوت به حق:
یکی از مقام‌هایی که خداوند به داود (ع) عطا فرمود قضاوت در میان مردم بود:
«فَاحکُم بَینَ النََّاسَ بِالحَقََِّ »[10]
«پس در میان مردم به حق داوری کن »
4- ساده‌زیستی و تأمین معاش از دسترنج خود:
با وجود اینکه حضرت داود (ع) شخصیتی نیرومند و پرتوان و دارای
حکومت بود همچنانکه قرآن می‌فرماید:
«وَاذْکُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الْأَیْدِ »[11]
«و به خاطر بیاور بنده ما داود صاحب قدرت را »
ولی هرگز حاضر نشد از دسترنج دیگران و یا از اموال عمومی مصرف کند بلکه در هر حال از درآمد حاصل از کارهای دستی خود بهره می‌برد
که بیشتر عبارت بود از ساخت جامه و لوازم جنگی:
« وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَّکُمْ لِتُحْصِنَکُم مِّن بَأْسِکُمْ »[12]
«و ساختن زره را به خاطر شما به او تعلیم دادیم، تا شما را در جنگهایتان حفظ کند»
حضرت داود (ع در کلام اهل بیت (ع)
حضرت علی (ع) در نهج‌البلاغه به پیروی از داود (ع) سفارش می‌کند و می‌فرماید:
«اگر خواستی به عنوان سومین اسوه به داود بتی تأسی کن، او زنبیل‌های دستباف از لیف خرما می‌ساخت... و با بهای آن نان جو می‌خرید و مصرف می‌کرد.»[13]
امام صادق (ع) می‌فرماید:
«حضرت داود (ع) روزی یک زره می‌ساخت و به هزار درهم می‌فروخت، بدین ترتیب 360 زره ساخت و به 360 هزار درهم فروخت و از بیت‌المال بی‌نیاز شد.»[14]