بدحجابی و خودآرایی
پوشش و آرایش زنان از پدیدههایی است که میتواند در اغلب جوامع بویژه ملتهای مسلمان عامل مهمی در بروز ناهنجاریها و آسیبهای جدی در بین مردم بویژه جوانان و نوجوانان جامعه اسلامی ما گردد.
اصل حجاب و پوشش زنان علاوه بر اینکه فرمان مهم خداوند است، دربردارنده حکمتها و مصلحتهایی است که رعایت کامل آن موجب سلامت و بهداشت اخلاقی و اجتماعی افراد و جوامع انسانی و نیز موجبدوام و تقویت کانون خانواده است. اگرچه لزوم رعایت پوشش و ظاهرمناسبشامل تمام افراد جامعه است اما با توجه به ویژگیهای جنسیتی و آسیب پذیری بیشتر جنس مونث، رعایت آن برای زنان و دختران جدیترومهمتر خواهد بوده و اجرای ناقص آن( بدحجابی) یا عدم اجرای آن (بی حجابی) از آسیبها و انحرافات اجتماعی محسوب میشود.
قرآن مجید درباره حجاب دستورات اکیدى دارد که به نمونههایى از آن اشاره مىشود:
« به زنان با ایمان بگو چشمهاى خود را از نگاه هوس آلود فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است آشکار ننمایند. و روسریهاى خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه پوشیده شود) و زینت خود را آشکار نسازند، مگر براى شوهرانشان، یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرشان یا پسر برادرشان یا پسر خواهرانشان یا زنان همکیششان یا بردگانشان (کنیزان) یا افراد سفیه که تمایلى به زن ندارند، یا کودکانى که از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نیستند و بهنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین نکوبند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صداى خلخالهای پایشان به گوش رسد) و ای مومنان همگى به سوى خدا باز گردید تا رستگار شوید».
همچنین در جای دیگر فرمود: « اى پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان با ایمان بگو، جلبابها (روسرىهاى بلند) خود را بر خویش افکنند، که این کار براى این که (به عفت و حریّت) شناخته شوند و مورد اذیت قرار نگیرند، بهتر است، و (اگر تا کنون خطا و کوتاهی از آنان سر زده توبه کنند زیرا) خداوند همواره غفور و رحیم است.»
وظایف پیشگیرانه والدین
میتوان ادعا کرد که بخش عمدهای از پدیده خودنمایی، خودآرایی، نمایش زیباییهای بدن، آرایشهای غلیظو بی حجابی در معرض جامعه، از آثار و عوارض شوم احساس خود کم بینی و ضعف شخصیتی است که در میان عدهای از دختران و زنان جوان رواج پیدا کرده است. از این جهت برای مقابله با معضل خودآرایی و بدحجابی نباید از بررسی و ریشهکن نمودن عوامل زمینه ساز این اختلال روانی بانوان غفلت نمود.
1- تبیین و تکریم مقام زن
در تجزیه و تحلیل دلایل بد حجابی و خودآرایی زنان، درمی یابیمکه خود کم بینی و عقده حقارت و عدم درک موقعیت و مقام واقعی جنس مونث، موجب شده است تا این عده از زنانبرای خود نمایی و نمایش و مطرح کردن خویش در جامعه و بدست آوردن رده اجتماعی مدنظرشان، دست به چنین اعمالی بزنند.
از این رو والدین محترم برای جلوگیری از رخنه این افکار نابجا و ناآگاهانه میبایست به اقدامات فکری و فرهنگی متوسل شده و یا در رقتارها و گفتارهای خود بیش از پیش دقت نظر داشته باشند. بنظر میرسد در ایجاد این تفکرغلط و باور ناصحیح و مخرب، علاوه بر مردان، زنان نیز مقصر هستند.
یکی از محققین مینویسد: بکار بردن اصطلاحات و عبارات تحقیرآمیزبرخی شوهران در باره همسران خود، نظیر مادر بچههامون!، منزلمان، ضعیفه، و...که نه عقل می پسندد و نه شرع، مانع ایجاد اعتماد به نفس در مادران و دختران میباشد، که متاسفانه در بین عدهای از مردان مکرر بکار برده میشود.
در بین اقشار و طبقات مختلف مردم بخصوص عوام، بسیار دیده شده به مردی که ازخود ضعف و سستی نشان دهد، خطاب میشود مگر زنی ؟ و یا پسر بچهای را که گریه کند با عبارت «مگر دختری؟» (که گریه می کنی ؟) وادار به آرامش میکنند. جوانمردی، مردانه عمل کردن ، شیرنرشدن ، مردانگی و دهها اصطلاح و عبارت دیگر، نشان از فکر و فرهنگ مرد سالارانه و تحقیرآمیزی است که که طی سالیان دراز ذهن و زندگی مردان و زنان ما را در فشار و تنگنا قرار داده است. نتایج این فرهنگ و ادبیات گفتاری انحرافی عبارتند از: رشد غرور کاذب مردان کم مایه، تحقیر و تحمیق لایههای عظیمی از زنان و دختران، آن گسترش روز افزون شکاف و تبعیض جنسیتی، افزایش آمار رسمی و غیر رسمی طلاق و جدایی، اضافه شدن بر تعداد زنان و دختران آلوده به فساد، بی اعتنایی به حجابی و گسترش بد حجابی.
البته برخی زنان نیز در تقویت این انحراف نقش دارند زیرا مادرانی که مرتب از حجاب مینالند وآنرا مانع فعالیت وتحرک ونشاط خود میدانند ویا از زن بودن خود شکوه وشکایت میکنند، درواقع بیشترین تاثیررا درشکسته شدن قبح بد حجابی ونیز تحقیر جایگاه ومنزلت زنان در جامعه داشته و دارند.
2- الگوگیری از سیره معصومین(ع)
نیاز به الگو برداری از فرهنگ خانوادگی پیشوایان معصوم ( سلام الله علیهم) میبایست در صدربرنامههای والدین قرارگیرد. خداوند متعال نام زیبای" مریم" را در صدر آیهای از آیات کتاب مبین خود قرار داده است و پیامبر اکرم6 وائمهی اطهار(ع) از زیباترین ومحترمانهترین واژهها برای دختران وهمسران خود استفاده میکردند.
براستی آیا رسول اعظم اسلام از به زبان آوردن نام مبارک همسرش (خدیجه کبری(س) و یا نام دختر گرامیاش (زهرای مرضیه«س») پرهیز داشت ؟ یا ائمهی اطهارعلیهم السلام در محیط خانه، نام همسران خود را با محترمانهترین شیوه و عبارت به زبان نمی آوردند؟ چرا برخی مقدس مآبان و مردان به اصطلاح غیرتی به جای ذکر نام همسرخود از ایما و اشاره گرفته تا به کار بردن اسامی فرزندان ذکور و تا مادربچهها و ببین و آهای و...استفاده میکنند؟
خانوادهها بویژه مردان باید همواره ادبیات رفتاری و گفتاری معصومین را به عنوان بهترین الگوهای زندگی دینی مد نظر داشته و پاسخگوی این سوال باشند که آیا پیامبر بزرگ اسلام (ص) واهل بیت(ع) در زندگی خانوادگی خود ازچه تعاییر و واژه هایی استفاده می کردند؟ فرمایش پیامبراسلام در حق دخترش(فاطمه زهراء «س») که فرمود: « پدرش فدای او باد» پاسخ به این سوال را مشخص کرده است.
بنابراین والدین و تمام اعضای خانواده میبایست در همهی شئون زندگی خانوادگی، بویژه در رفتار با زنان و دختران از آن بزرگان و پیشوایان دینی پیروی کرده تا خانوادهای رشد یافته و بالنده، و زنان و دخترانی باکرامت و پایبند به عفاف و حجاب و بدورازهرگونه انحراف و آسیب داشته باشیم.
3- بیان توانمندی زنان
شناسایی و تبیین قابلیتها و تواناییهای زنان و دختران، یادآوری چهرهای ماندگار و برجسته زنان مسلمان در طول تاریخ، برشمردن آمار و ارقام هایی از فعالیتهای سیاسی و اجتماعی و علمی کشورهای مسلمان، تحلیل و توصیف نقشهای سرنوشت ساز زنان در تاریخ صدر اسلام، تبیین نقش زنان در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کشورمان ایران ومباحثی ازاین دست موجب رشد و تقویت روحیه ی خودارزشمندی زن (که مانع عمده فساد و بد حجابی زنان محسوب می شود) به شمار میآید. انجام این مهم از سوی والدین و با کمک گرفتن از مشاوران وکتابها ومنابع معتبر دینی و تاریخی امکان پذیر خواهد بود.
4- شناساندن ابعاد زیبای دین
تبلیغ و نمایش چهره منطقی و زیبای دین و پرهیز از ترسیم غیرمنطقی جنبههای ترس و خوف و مجازات و خطوط قرمزهای دین از سوی والدین میتواند درگرایش زنان و دختران جوان به تعالیم دینی و آموزههای اجتماعی آن از جمله حجاب تاثیر بسزایی داشته باشد.
البته باید توجه داشت که چنانچه خط قرمزهای دین بصورت منطقی و منصفانه مورد توجه و تبیین قرارگیرد نه تنها ترس آفرین نبوده بلکه بر زیباییهای دین خواهد افزود.
همچنین نباید فراموش کرد که که بنابه گفتهی علامه شهید مرتضی مطهری، رفتارهای خشونت آمیزوعقل ستیزانه کلیسا و تعالیم ضد علمی بزرگان کلیسا در قرون وسطی موجب دین گریزی یا دین ستیزی مردم در اروپا گردید.
5- رعایت پوششهای خانوادگی
دخترانمی بایست در محیط خانه ودر مقابل پدر و برادران از پوشیدن لباسهای تنگ، کوتاه و بدن نما که نشان دهنده حجم و برجستگیهای بدن بوده و تحریک آمیزباشد پرهیز کنند. البته والدین و فرزندان لازم است رعایت این ضوابطرا در جمع دیگر محرمهای فامیل از جمله عمو، دایی، عمه، خاله و ...مورد توجه وتاکید جدی قرار دهند .
6-آموزش عملی حجاب
قبل از هر چیز پدرومادر میبایست نسبت به حجاب و ارزشهای دینی ، انجام واجبات و پرهیز از محرمات، اعتقاد قلبی و التزام جدی داشته باشند و قبل از بیان شفاهی، از طریق آموزش عملی، فرزندان خود را با این اصل آشنا سازند.
7- توجه به پوشش نابالغها
والدین بویژه مادران میبایست در پوشاندن لباس و آرایش دختران نابالغ خود در مجامع عمومی و کوچه و خیابان دقت لازم را داشته باشند. پوشیدن لباسهای نیمه برهنه به دلیل شرکت در جشنیا گرم بودن هوا و امثال اینها و گرداندن او در مقابل چشمان تشنه و به کمین نشسته، عواقب ناگواری خواهد داشت. توجه به آمارهای دخترربایی از جمله دختران نابالغ زنگ خطری برای والدین خواهد بود.
8- نظارت بر پیامهای رسانهای
فراموش نکنیم که تبلیغات و برنامههای مسموم فرهنگی، خاصیتی زهرآگین و خطرناک برای فرندان دارد. ازاین رو با توجه به اینکه بسیاری از انحرافات مربوط به حجاب و نفی و نقض آن از طریق رسانههای الکترونیکی جدید( ماهواره، اینترنت، تلفن همراه ) انجام می شود، لذا بر پدران ومادران مسئول وآگاه لازم است استفاده از این رسانهها را در محیط خانه ضابطهمند کنید.
مطالعه کتابهای مناسب و مفید در موضوعات تربیتی و خانوادگی و نیز مشاوره با کارشناسان متعهد و متبحر میتواند بسیاری ازمشکلات پیش آمده در کانون خانواده را برطرف کرد.
9- توجه به رفتارهای محیطخانه
گفتگو و پوشش در مقابل افراد غیرهمجنس، اگر چه محرم باشند، میبایست محترمانه و به دورازهرگونه لحن، صدا و ظاهر تحریک کننده باشد. اگرچه دختران نسبت به پدر و برادران خود محرم است اما این موضوعدلیل برآن نیست که به هر صورتی که بخواهند لباس بپوشند و درهر جا و به هر شکلی بخوابند.همچنین مادران میبایست در مقابل پسران خود شرم و حیاء را رعایت کرده و نپدارند که به دلیل محرم بودن میتوانند آزادانه هرنوع لباس و رفتاری در محیط خانه داشته باشد.
10- رعایت وقار وادب دینی
رعایت وقار وادب دینی در برخورد با گروههای غیرهمجنس (نامحرم ) نباید مورد غفلت و بی توجهی اولیا قرار گیرد. زیرا بر اساس تعالیم قرآن صحبت کردن با با نامحرمان نباید به گونه ای باشد که قلبهای بیمار برخی را به سوی خود گرایش داده و آنها را به طمع بیاندازد.
11- عدم تجسس وتعصب بیجا
عدم تجسس وتعصب بیجا در بارهی همسر وفرزندان، ازاصلیترین لوازم وپیش نیازهای ایجاد وتقویت اعتماد ومحبت در بین اعضای خانواده میبا شد.
12- پوشش محجوبانه به همراه آرایش های غلیظ
پوشش محجوبانه به همراه آرایش های غلیظ و رفتارهای، نامعقول ترکیب ناهمگونی خواهد بود که جه بسا علاوه برعوامفریبی، مفاهیم منفی دیگری را در پی داشته و در نهایت موجب آسیب رسانی به فرد و جامعه خواهد شد.
13-میهمانی ها و جشن های آسیب زا
پدر و مادر از شرکت در میهمانی ها و جشن هایی که در آنبه مسائل آسیبزا و بهداشت روانی و اجتماعی بیاعتنایی شده و موجب بدآموزی برای فرزندان میشود، پرهیز کنند. البته توجه به اصل امر به معروف و نهی از منکر با رعایت شرائط و اصول آن نباید مورد غفلت قرار گیرد.
14- روانه کردن دختران در اوقات خلوت بودن معابر
روانه کردن دختران در اوقات خلوت بودن معابر( هرچند با پوشش مناسب) از اشتباهات بزرگی است که برخی مواقع از دید والدین مخفی میماند.
15- تبیین منطقی فلسفه حجاب
تبیین منطقی فلسفه حجاب و تحلیل روان شناسانه و جامعه شناسانه آن با تکیه بر تعالیم دینی و سخنان بزرگان دینی از طریق کتب مربوط به حجاب در فرهنگ سازی برای پیشگیری از اینگونه انحرافات موثر خواهد بود.
16- آگاه سازی دختران و زنان از نقشه ها و توطئه های دشمنان
آگاه سازی دختران و زنان از نقشه ها و توطئه های دشمنان برای کشف حجاب در طول تاریخ و بیان ماجراهای سرنوشت ساز مربوط به حجاب در کشورهای اسلامی همچون اسپانیا در قرن هفتم هجری و جنگ روسری در برخی کشورها در زمان کنونی، عامل خوبی برای شناخت مهم بودن حجاب در جامعه اسلامی است.
17- نقش رنگ و مدل لباس در ایجاد شخصیت
توجه دادن دختران و زنان به نقش رنگ و مدل لباس در ایجاد شخصیت و هویت اسلامی و پرهیز از پوشیدن لباسهای تحقیرآمیز و دوری از مدگرایی افراطی، موجب هدایت افراد به رعایت حجاب برتر میشود.