نویسنده: لیلا نعمتی
انسان در زندگی اجتماعی و فردی خود با انبوهی از گزینه‌های رفتاری و الگوهای اخلاقی روبه روست و در انتخاب یکی از این گزینه‌ها بر سر چند راهی قرار دارد و تنها می‌تواند تعداد محدودی از آنها را در زندگی خود انتخاب نماید و این انتخاب متناسب با دیدگاه و جهان بینی او، علایق و خواسته‌های شخصی و مصلحت اجتماعی یا فردی می‌باشد.
بنابراین در زندگی دنیوی انسان می‌بایست جهت نیل به موفقیت و اهداف مورد نظر، چشم خود را از بعضی از صحنه‌ها دور سازد و گوش خود را از شنیدن بعضی سخنان پرهیز داشته و برخی اعمال نیکو و شایسته را انجام داده و از بعضی دیگر دوری نماید.و به انتخاب و گزینش الگوها و گزینه‌های رفتاری خود اقدام نماید.
با رشد یافتن قوای بدنی و فکری و عاطفی و در هم تنیدن روابط گوناگون اجتماعی، دایره گزینه‌ها به صورت تصاعدی گسترش می‌یابد، به طوری که در هر لحظه هزاران امکان انجام می‌یابد و گزینش دشوار و سخت می‌شود.
عرصه‌ها و بخش‌های در هم تنیده اجتماع، انتخاب‌ها و گزینه‌های متفاوت و گاه متضادی را در مقابل انسان قرار می‌دهد و فرد قدرت انتخاب یک گزینه را در هر عرصه دارد که با انتخاب‌های دیگر همسان باشد.
برای انتخاب و تعیین این گزینه‌ها عوامل و معیارهای گوناگونی وجود دارد که از جمله می‌توان به ایدئولوژی و جهان بینی شخصی، اعتقادات دینی و مذهبی، خواسته‌ها و تمایلات نفسانی، تعقل و تفکر در نتایج و ذات عمل، عادت و تقلید از دیگران و عوامل روانی و اجتماعی اشاره نمود.
در این میان مهمترین عوامل، جهان بینی دینی و عامل عقلانی و آگاهانه است که به نحوی بارز مکمل همدیگرند، جهان بینی دینی شامل اعتقادات معنوی و باید و نباید‌های دینی فرد است که با توجه به فلسفه جهان آفرینش و فهم و درک خود در دوران زندگی خویش کسب کرده و به آنها معتقد می‌شود.
عامل تعقل و تفکر آگاهانه عاملی است که در بسیاری از انتخاب فرد را از احساسات زودگذر و تمایلات درونی نسنجیده دور ساخته و او را با آثار و نتایج واقعی مسئله و گزینه انتخاب شده آشنا می‌سازد.
این دو عامل اساسی با در نظر گرفتن همه گزینه‌ها و تاثیر هر یک در سعادت و کمال نهایی انسان، ترجیح و تعیین گزینه‌های بهتر و برتر و والاتر و ارزشمندتر را به عهده می‌گیرد و نقش خود را در شکل گیری اراده انسانی ایفا می‌کند.
راز برتری و اشرفیت حقیقی انسان را باید در برخورداری از این دو عامل و به کارگیری آن جستجو کرد.
ارزش گذاری رفتارهای انسانی و گزینش آنها نیاز به شناخت معیارها و ملاک‌های ارزشی و اخلاقی دارد و با این الگوهای اخلاقی و معیارهای اعتقادی باید به گزینش و ارزش گذاری ملاک‌های زندگی پرداخت.
انتخاب این الگوها در بستر و زمینه ای مساعد یعنی در جامعه و اجتماع انسانی صورت می‌گیرد.
فراهم شدن زمینه رشد و تعالی انسان نیاز به نظم و امنیتی دارد که در سایه رعایت قوانین و مقررات اجتماعی حاصل می‌شود، دستیابی به پاسخ‌های صحیح و منطقی در مسائل مربوط به حوزه‌های علوم و دستوری و ارزشی در گرو شناسایی حقیقت انسان و ابعاد وجودی و آغاز و انجام و کمال و سعادت نهایی اوست که در دین بیان شده است.
در واقع با رجوع به دین و اصول و احکام بیان گشته در آن، می‌توان در عرصه‌های مختلف زندگی انتخاب سنجیده و موفقی را انجام داد.
در انتخاب و گزینش مسائل و گزینه‌های رفتاری می‌توان با استفاده از الگوها و معیارهای بیان شده در دین به بهترین موفقیت نایل گشت.