مشخصه‌های وضعیتی اخلاق یونانی

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: برای فهم اخلاق یونانی و تمایز نهادن میان اخلاق پیشاسقراطی و پساسقراطی فهم موقعیت اجتماعی و سیاسی و فرهنگی تمدن یونانی ضروری است. این مقال در صدد است این موضوع را به بحث بگذارد.
هنگامی‌که فلسفۀ اخلاق با سقراط آغاز شد دین یونانی یک دین همگانی با عمل اجتماعی عمومی و با اعیاد شهری و جشنهای عمومی بود. به اندازه‌ای که مشارکت در این سنت مورد نظر و به رسمیت شناختن این مرام مهم بود جزییاتی از آنچه فرد بدان باور داشت مهم نبود. مشارکت فرد در این سنت کافی بود تا عضو وفادار جامعه باشید و همیشه زمینه آماده بود تا با انجام وظایف شهری، شهروند خوب قلمداد شوید یا انجام وظیفه در دادگاهها یا عزیمت در ناوگان دریایی در جنگ - هنگامی‌که مورد نیاز بود - کفایت می کرد تا شهروند خوب شناخته شوید. دینی به معنای مسیحی آن آنجا وجود نداشت و هیچ طبقه‌ای از روحانیان که شرایط ضروری برای موهبت الهی را برقرار کند موجود نبود.
در واقع ایده‌های جاودانگی و رستگاری ابدی نقش مهمی در فرهنگ کلاسیک ایفا نمی‌کردند. این فرهنگ دینی شهری ، بر متن مقدسی نظیر انجیل یا قرآن یا وداهای دین هندو استوار نبود. یونانیان البته هومر را تجلیل می‌کردند و شعرهای هومر بخشی اساسی از آموزش آنها به شمار می‌آمدند اما ایلیاد و اودیسه هرگز متونی مقدس نبودند. با سقراط فلسفۀ اخلاق یونان، هومر را نقد کرد و آرمان هومری سلحشوری و حماسی و آرمان اشرافیت فئودال که در دوره‌های پیش از این حاکم بود و تا زمان سقراط هم نفوذ گسترده‌ای داشت رد شد.
حق آن است که در جهان کلاسیک، افراد بی‌دین و بی‌خدا در هراس بودند و هنگامی‌که ردیۀ آنها در مورد روحانیان شهری آشکارا بیان می‌شد امر خطرناکی رخ می‌داد. این بدان جهت بود که فکر یونانی همانند عمل آنها نشان می‌داد که آنان دوستان غیرقابل اعتماد و نامطمئن بودند. افرادی که خدایان را مسخره می‌کردند طرد می‌شدند اما این بدان اندازه که ناشی از بی‌رغبتی در شرکت در فعالیتهای عمومی شهری بود ناشی از بی‌اعتقادی شان نبود.
برای فهم این مهم در ذهن خود داشته باشیم که شهر یونانی با معیارهای ما شهری به غایت کوچک و کاملاً یکدست بود. به طور مثال آتن با زنان و بچه ها ، بیگانگان و بردگان در حدود 300 هزار نفر جمعیت داشت. تعداد افرادی که می‌توانستند در مجلس حضور یابند و از قدرت بهره مند شوند مردان میانسالی بودند که در یکی از قلمروهای معروف متولد شده بودند. این همگرایی شهری، جزوی بنیادین از برنامه‌های آن شهر جهت تاًمین امنیت و تفاهم اجتماعی بود.
فلسفۀ اخلاق یونان در بستر تاریخی و فرهنگی دین مدنی یک شهر، شهری که حماسه‌های همری با خدایان و سلحشوران آنها نقش مهمی بازی می‌کنند متولد می‌شود. این دین محتوای هیچ ایدۀ بدیلی از خوبی برتر که در مقابل این خدایان و سلحشوران باشد نبوده است. این سلحشوران از بدو تولد قابل تحسین هستند، آنها بدون شرمساری به دنبال پیروزی، افتخار، قدرت، ثروت، موفقیت اجتماعی و اعتبار هستند. اینکه آنها نسبت به خیر خانواده، دوستان و وابستگان بی‌تفاوت نیستند مدعیات بدون مبنایی هستند.
آنگاه که اشیل خودخواهانه نسبت به خانواده‌اش بی‌تفاوت است و با آنها از سر بداخلاقی مواجه می‌شود فضیلت قهرمانی خود را از دست نمی‌دهد. هنگامی هم که چون پاتروکلوس کشته شده است به جنگ برمی‌گردد به این خاطر نیست که برای پاتروکلوس غصه‌دار است بلکه بدان جهت است که او از ضعفی که با عدم حمایت خود از فرد فرودست خود نشان داده ناراحت است. اما در مورد خدایان اگر از جنبۀ اخلاقی سخن بگوییم با وجود آنکه آنها جاودانی هستند تفاوت چندانی با هم ندارند و نسبتاً در شادی و امنیت قرار دارند.
منبع: مهرنیوز

جدیدترین ها در این موضوع

اول اردیبهشت روز بزرگداشت سعدی شیرازی

شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی بی تردید بزرگترین شاعری است که بعد از فردوسی آسمان ادب فارسی را با نور خیره کننده اش روشن ساخت و آن روشنی با چنان تلألویی همراه بود که هنوز پس از گذشت هفت قرن تمام از تاثیر آن کاسته نشده است و این اثر تا پارسی برجاست همچنان برقرار خواهد ماند. 15 مهر 1396, 18:27

عید غدیر در سیره اهل بیت(ع)

غدیر، تنها نه به عنوان «روزى تاریخى» ، بلکه به عنوان یک «عید اسلامى» مطرح است. عید بودن آن نیز، مراسم و سنتهاى خاصى را مى‌طلبد و نه تنها باید آن را عید دانست، بلکه باید آن را عید گرفت و به شادمانى پرداخت و به عنوان تعظیم شعائر دینى، آن را بزرگ داشت و برشکوه آن افزود، تا ارزشهاى نهفته در این روز عظیم، همواره زنده بماند و سیره معصومین (علیهم السلام)احیاگردد. 5 مهر 1396, 15:52

السلام علیک یا جواد الائمه (ع)

صبر را بالش کن، و فقر را در آغوش گیر، و شهوات را ترک کن، و با هوای نفس مخالفت کن و بدان که از دیده خدا پنهان نیستی، پس بنگر که چگونه ای. 4 مهر 1396, 12:44

هدایتگران راه نور

پروردگارم را سپاس که به بندگانش توفیق طاعت ارزانى فرمود و خیرونیکى را در عبادت خویش براى آنان منظور داشت. 4 مهر 1396, 12:34

کاظمین دلربای عاشقان

مومن به سه خصلت محتاج است : کسب موفقیت از سوی خدا ،‌ نصیحت کننده‌ای در خود ،‌و قبول نصیحت از دیگران 4 مهر 1396, 12:15

پر بازدیدترین ها

بررسی نگرش ادیان ایرانی به مسئله‌ی موعود

خبرگزاری فارس: این مقاله به بررسی نگرش موعودگرایی در ادیان ایران باستان خواهد پرداخت و با کاوش در آن سعی می‌کند به ریشه‌یابی نگرش ایرانیان به این مسئله پس از اسلام آوردن ایشان دست یابد. در این کاوش با ادیان سه‌گانه‌ای مواجه هستیم که عبارتند از: دین زرتشتی، دین مانوی و دین مزدکی... 11 آذر 1386, 0:0

جغرافیاى‌ تاریخى‌ داستان‌ حضرت‌ لوط ‌(ع)‌

این‌ مقاله‌ درباره‌ مبعوث‌ شدن‌ حضرت‌ لوط‌(ع)‌ به‌ پیامبرى‌ قوم‌ شهر سدوم‌، و مسیر مهاجرت‌ آن‌حضرت‌، و اقوال‌ گوناگون‌ در این‌ باره‌، به‌ انضمام‌ ماجراى‌ نقل‌ شده‌ در قرآن‌ کریم‌ و مقایسة‌ اجمالى‌ آن‌ باداستان‌ منقول‌ در کتب‌ عهدین‌ سخن‌ گفته‌ است‌... یکى‌ از پیامبران‌ الهى‌ که‌ ماجراى‌ او و قومش‌ به‌ تفصیل‌ در قرآن‌ کریم‌ بیان‌ شده‌، حضرت‌ لوط‌ (ع)‌ است‌که‌ به‌ گفتة‌ صاحب‌نظران‌، خویشاوندى‌ ایشان‌ با حضرت‌ ابراهیم‌(ع)‌ نیز قطعى‌ و مسجل‌ است‌. داستان‌حضرت‌ لوط ‌(ع)‌ با اختلاف‌ قابل‌ توجهى‌ در تورات‌ نیز به‌ چشم‌ مى‌خورد که‌ قطعات‌ زیادى‌ از آن‌ جعلى‌ ودور از شأن‌ این‌ پیامبر عظیم‌الشأن‌ است‌. این‌ مقاله‌ دربارة‌ مبعوث‌ شدن‌ حضرت‌ لوط‌ (ع)‌ به‌ پیامبرى‌ قوم‌ شهر سدوم‌، و مسیر مهاجرت‌ آن‌حضرت‌، و اقوال‌ گوناگون‌ در این‌ باره‌، به‌ انضمام‌ ماجراى‌ نقل‌ شده‌ در قرآن‌ کریم‌ و مقایسة‌ اجمالى‌ آن‌ باداستان‌ منقول‌ در کتب‌ عهدین‌ سخن‌ گفته‌ است‌. 29 بهمن 1386, 0:0

وحدت اسلا‌مى ومبارزه با بهائیان از دیدگاه امام خمینی(ره)

24 آبان 1393, 14:2

حجاب و قانون‌مندى روابط زن و مرد در قرآن

در قرآن کریم در مورد حجاب و قانون‌مندى روابط زن و مرد، دو دسته آیه وجود دارد. دسته اول آیاتى که در مورد وجوب حجاب و پوشش ظاهرى و حد و کیفیت آن نازل شده است؛ و دسته دوم آیاتى که نوع رابطه بین مرد و زن نامحرم را بیان مى‌کند و آنان را از کارهایى که عفت و پاکدامنى‌شان را تهدید مى‌کند، برحذر مى‌دارد، که در ذیل مى‌آید... 19 فروردین 1387, 0:0