25 آبان 1396, 3:44
سیاست ابتدایی انگلیسیها، پس از آغاز جنگهای ایران و روسیه تزاری در دوره فتحعلیشاه، تداوم جنگ بود. آن ها تصور میکردند ادامه جنگ، به استقرار بخشی از نیروهای نظامی و توان مالی روسیه، در مرزهای آسیاییاش منجر می شود و از سیاستهای تهاجمی و توسعهطلبی این کشور در اروپا جلوگیری میکند. به همین دلیل، در ابتدا با دادن وعدههای مختلف، ایران را به ادامه جنگ ترغیب میکردند. اما این سیاست عمر چندانی نداشت؛ چرا که انگلیس، پس از مدتی، برای مقابله با توسعهطلبیهای ناپلئون، با روسیه کنار آمد و از این به بعد، حفظ قدرت روسیه، در دستور کار انگلیسیها قرار گرفت. آن ها برای دست یابی به هدف شان، با وجود تعهداتی که به ایران داده بودند، کارشکنیهایی را آغاز کردند؛ با اختلالی که در وظایف مستشاران نظامی به وجود آوردند، در بحث تأمین لجستیکی سپاه ایران و پشتیبانی توپخانهها از میدان جنگ، اختلال به وجود آوردند. این اقدامات، باعث شد ایران در نبرد «اصلاندوز»، شکست سختی از روسیه تزاری بخورد و سپاه تزار، در داخل خاک ایران پیشروی کند. در این مرحله، انگلیسیها که تضعیف بیشتر ایران را نمیخواستند، نقش میانجی را بر عهده گرفتند و حاضر شدند تا زمینه مذاکرات بین دو طرف را فراهم کنند. سرگور اوزلی، نماینده انگلیس در مذاکرات، بعدها در خاطراتش بیان کرد که در جریان مذاکرات، بیش از آن که بخواهد نقش میانجی دو طرف را برعهده بگیرد، تمام سعی خود را برای حفظ منافع دولت بریتانیا به کار بسته است. انگلستان با توجه به همسایگی ایران با هند و تجربه لشکرکشیهای گذشته ایران در زمان نادر، به این منطقه، تلاش کرد تا ایران را تضعیف و با جدایی بخشهای حاصلخیز و اقتصادی ایران و تحمیل غرامت جنگی سنگین و حذف تعرفههای گمرکی به نفع روسیه، بنیانهای اقتصاد ایران را نابود کند. در واقع، هدف انگلیس این بود که ایران نتواند به یک کشور رو به توسعه تبدیل شود. از این رو، در این قرارداد، بنیان های اقتصادی ایران را هدف قرار داد. برای نمونه، انگلیسیها با فراهم کردن زمینههای تسلط روسها بر بازار ایران و همچنین، بعد از قرارداد گلستان، با عقد قراردادی بین ایران و دولت خود که راه نفوذ اقتصادی بریتانیا به ایران را فراهم میکرد، باعث شد تا در عمل، در دهههای آینده، امکان رشد طبقه تولیدکننده از ایران گرفته شود و این کشور، همچنان در مناسبات قبیله ای دست و پا بزند.
روزنامه خراسان
تاریخ: یکشنبه 23 مهر ماه 1396
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان