كلمات كليدي : امام حسين(ع)، خشم الهي، سرخ شدن آسمان، باران خون
نویسنده : سيد علي اكبر حسيني
در پی شهادت امام حسین(ع)، دنیا شاهد حوادث و رویدادهای [سماوی و زمینی] عجیب و شگفت‌انگیزی بود که می‌توان از آن تحت عنوان علائم و نشانه‌های خشم و غضب الهی یاد کرد. حوادث و وقایع خارق‌العاده بسیاری که پس از شهادت امام حسین(ع) در منابع معتبر شیعه و سنّی گزارش شده، جای هیچ شک و شبهه و انکاری را در وقوع آن، برای کسی باقی نمی‌گذارد. این مقاله، تلاشی است برای بیان برخی از این علائم و نشانه‌های خشم الهی.
برخاستن غبار سیاه
نقل شده که پس از شهادت امام حسین(ع)، بادی سرخ وزیدن گرفت و غبارى سیاه و غلیظ به آسمان برخاست؛ [به واسطه شدت این گرد و غبار] همه جا تاریک شد آن چنان تاریک، که هیچ چیز کوچک و بزرگى دیده نمی‌شد، به گونه‌ای که مردم گمان کردند که قیامت بر پا شده و عذاب الهی نازل شده است. مدّتى وضع بر این منوال بود تا اینکه به برکت وجود شریف امام سجاد(ع)، هوا باز شد و گرد و غبار فرو نشست.[1]
خورشید گرفتگى
روایت شده که پس از شهادت امام(ع) در روز عاشورا، آفتاب چنان گرفت که در نیمه‌ی روز، ستاره‌ها در آسمان پدیدار شدند.[2] آن سان که حتی ستاره "جوزا"[3] نیز در آسمان دیده شد.[4] طول این خورشید گرفتگی و تاریکی هوا، در برخی از منابع سه روز ذکر شده است. [5]
سرخ شدن آسمان
زرارة بن اعین روایت کرده که «امام صادق(ع) فرمودند: "آسمان در شهادت یحیی بن زکریا و امام حسین بن علی(ع) چهل روز گریست و جز بر این دو نفر، بر کسی دیگر نگریست." [زراره نقل کرده که به امام صادق(ع)] گفتم: "آسمان چگونه گریست؟" فرمود: "خورشید در سرخی صبح طلوع می‌کرد و در سرخی غروب، غروب می‌کرد."»[6] روایت مشابهی نیز از مسعودی نقل شده که در آن آمده آسمان تا چهارده روز بر امام حسین(ع) گریست؛ گریستن آسمان سرخی آن بود.[7]
همچنین روایت شده که «چون امام(ع) به شهادت رسید سرخی‌ای از سمت مشرق برآمد و سرخی دیگری نیز از سمت مغرب برآمد و نزدیک بود میان آسمان به هم برسند این وضع تا شش ماه، ادامه داشت.»[8] روایت مشابهی نیز، در برخی منابع نقل شده که در آن آمده: «چون [امام] حسین(ع) به شهادت رسید تا شش ماه افقهای آسمان سرخ شده بود و پس از گذشت این مدت (شش ماه) هم سرخی آسمان کاملاً محو نشد.»[9] نقل است که سرخی آسمان در پیرامون خورشید، پس از شهادت امام حسین(ع) به مانند قبل از شهادت ایشان نبود؛[10] بلکه این مقدار از سرخی آسمان، که امروز شاهد آن هستیم بسیار بیشتر از زمان قبل از شهادت امام(ع) است.
خاکستر شدن دانه‌های ورس
روایت شده که قبل از شهادت سیدالشهداء، کاروانی از یمن به مقصد عراق حرکت کرد کالای این کاروان ورس[11] بود. این کاروان همزمان با شهادت امام حسین(ع) وارد کربلا شد؛ اما به ناگاه، تمام بارهایشان تبدیل به خاکستر شد.[12]
تلخ شدن گوشت شتر
روایت شده که پس از شهادت امام حسین(ع) و در پی غارت خیمه‌ها و اموال اهل بیت(ع)، شتری نیز به غنیمت سپاه عمر سعد در آمد. کسانی که این شتر را به غنیمت گرفته بودند میان فروش یا نحر آن، تصمیم گرفتند تا آن را نحر کنند پس از نحر شتر دیدند گوشت شتر مثل علقم[13] تلخ شده است.[14]
بارش خون از آسمان
در روایات بسیاری از علما و مورخان شیعه و سنی آمده که پس از شهادت امام حسین(ع)، از آسمان باران خون باریدن گرفت.[15] این باران که به نقل از برخی روایات تا چهل شب نیز ادامه داشت.[16] چنان بود که خانه‌ها و دیوارها به واسطه آن به رنگ سرخ در آمدند[17] و چاهها و خمره‌ها و ظرفها پر از خون شدند.[18] گفته شده ساکنان بصره و کوفه و شام و خراسان نیز شاهد باران خون در شهرهای خود بودند[و آن چنان ترس و اضطرابی آنان را فرا گرفت که] شک نداشتند به زودى بر آنها عذاب نازل می‌شود.[19] چنین بارشی در اروپا و از جمله در کشور انگلستان نیز از سوی مورخان این کشور گزارش شده است.[20]
در وصف این حالت در برخی از روایات آمده: «آسمان باران خون بارید و اثرش تا مدّت‌ها در لباس‌ها باقى ماند، تا آن که قطع شد.»[21] و در بعضی دیگر از روایت نیز چنین آمده: «نیمه روزی آسمان بر پتوی سفیدی بارید نگاه کردیم خونین بود، شتران بر لب آب رفتند تا آب بنوشند آب خون شده بود[بعدها] معلوم شد که در آن روز امام حسین(ع) به شهادت رسیده بود.»[22] بعضی دیگر از روایات هم گفته‌اند: «آسمان پس از شهادت امام حسین(ع) تا هفت روز هر گاه بر دیوارها می‌تابید از سرخی چون ملحفه قرمز به نظر می‌رسید و ستاره‌ها به یکدیگر برخورد می‌کردند.»[23]
برخی از منابع مدت این بارشها را دو یا سه ماه بیان کردند،[24] ضمن اینکه در برخی از روایات به بارش خاک سرخ نیز اشاره شده است.[25]
جوشش خون تازه از زیر سنگها
از نشانه‌های دیگر خشم الهی که پس از شهادت امام حسین(ع)، در روی زمین آشکار گردید جوشیدن خون تازه از زیر سنگها بود. نقل شده چون امام حسین(ع) به شهادت رسید سنگى در زمین یافت نشد، مگر آن که از زیرش خون تازه جاری بود.[26] از زید بن عمرو کندی روایت شده که می‌گفت: «ام‌حیّا برایم نقل نمود که روز شهادت امام(ع) سه روز دنیا تاریک شده بود و هیچ یک از آنها شام ننمودند، مگر آن که خیمه و خرگاهش سوخته شده بود و هیچ سنگی در بیت‌المقدس برداشته نمی‌شد، مگر این که خون غلیظی زیر آن سنگ ظاهر بود.»[27]
در کتاب کامل الزیارات از مردى از اهالى بیت المقدّس روایت شده که می‌گفت: «"به خدا سوگند، ما ساکنان بیت‌المقدّس و اطراف آن، [با همه دورىِ راه،] شامگاهان، کشته شدن حسین(ع) را فهمیدیم." گفتم: "چنین چیزی چگونه ممکن است؟" آن مرد گفت: "در بیت‌المقدس هیچ سنگ و شن و صخره‌اى را بلند نکردیم، جز آن که در زیر آن خون تازه جوشیدن گرفت و دیوارها مانند خونِ بسته سرخ شده بودند؛ تا سه روز خون تازه بر ما بارید؛ همچنین، شنیدیم که مُنادی‌اى در دل شب ندا در می‌داد و ستارگان در هم رفتند و خورشید تا سه روز گرفت و سپس باز شد؛ فرداى آن روز شایعه کشته شدنش منتشر شد طولی نکشید که خبر شهادت حسین(ع) به ما رسید.»[28]
همچنین نقل شده که «زمانی که سر مطهر سیدالشهداء(ع) را به کوفه و منزل ابن‌زیاد بردند بر دیوارهای خانه‌اش خون روان شد.»[29]
مسعودی نقل کرده است که این بارشها و نیز جوشش خون از زمین متوقف نشد تا اینکه مختار بن ابوعبید ثقفی قیام کرد و انتقام خون امام حسین(ع) را از قاتلین آن حضرت(ع) گرفت.[30]