زادروز طبیب بزرگ

روزنامه دنیای اقتصاد

تاریخ: 1/6/1396

ابن‌سینا، طبیب و متفکر بزرگ ایرانی یکم شهریور سال 359 ه.ش در بخارا به دنیا آمد. او در چند زمینه صاحب‌نظر و دارای تألیفات متعدد است چنان‌که به گفته مستشرقان غربی در طبابت و حکمت بدیلی در روزگار خود نداشته است. نظام فلسفی ابن‌سینا، به‌طور کلی و به‌ویژه از لحاظ برخی اصول آن، ژرف‌ترین و ماندنی‌ترین تأثیر را بر تفکر فلسفی اسلامی پس از وی و نیز بر فلسفه اروپایی سده‌های میانه داشته است. وی در ساختار تفکر مشایی نوآوری‌هایی می‌کند، نکات مبهم تفکر ارسطو را روشن می‌سازد، گاه بر آن می‌افزاید و سرانجام می‌کوشد که به یاری عناصری از اندیشه‌های فلوطینی و نوافلاطونی نظام فلسفی نوینی بنیاد نهد؛ اما رویدادهای زندگانی به‌ویژه مرگ زودرسش، کوشش‌های او را ناتمام گذاشت.

کتاب قانون ابن‌سینا طی چندین قرن -چه در سرزمین‌های اسلامی و چه در اروپای قرن‌های میانه - بر همه کتاب‌های پزشکی دیگر برتری داشت و بر آنها تأثیر چشمگیری نهاد. وی در زمینه موسیقی نیز آثاری دارد که در درجه اول از لحاظ روش‌شناسی در خور توجه است، زیرا می‌تواند راهنمایی برای پژوهش علمی موسیقی باشد. وی آثاری عرفانی به زبان رمز و کنایه و در قالب تمثیل دارد که در ادبیات صوفیانه دوره‌های بعد و در شیوه بیان مطالب عرفانی تأثیر آشکار داشته است. وی درباره زبان و زبان‌شناسی نیز آثاری دارد. به علاوه در شعر و سخنوری نیز مهارت داشته است که از قدرت و تسلط او بر زبان عربی حکایت می‌کند. ابن‌سینا رساله کوچک بسیار مهمی نیز در اصول و مبادی علم آواشناسی دارد. از ابن‌سینا آثاری به زبان فارسی بر جای مانده است که از لحاظ تاریخ تحولات این زبان و شناخت توانایی‌ها و قابلیت‌های آن دارای ارزش و اهمیت است. مشهورترین نوشته او به فارسی کتاب دانشنامه علائی است.