از مقام عصمت كه (تنها مخصوص چهارده تن می‌باشد و اززنان تنها حضرت فاطمه(س) دارای اين مقام می‌باشد) بگذريم، حضرت معصومه(س) از جمله زنانی است كه می‌توان ادعا كرد كه تالی‌تلو معصوم است؛ زنان اندكی ظرفيت آن را داشتند كه بيشترين بهره را از فروغ جاودان الهی و نور ولايت، دريافت كنند و بتوانند خود را در كمالات معنوی اندكی پايين‌تر از معصومان (عليهم السّلام) بسازند، بسان حضرت زينب كبری و حضرت معصومه (عليهما السّلام)[1] بنا به مقتضای ضربالمثل معروف «اهل البيت ادری بما فی البيت» اهل خانه از آنچه كه در خانه می‌گذرد، بيشتر از ديگران می‌دانند، بهتر است آن بانوی بزرگ را از زبان امامان معصوم(ع) بشناسيم.
امام صادق(ع) فرمود: خدا حرمی دارد و آن مكه است، پيامبر(ص) حرمی دارد و آن مدينه است، اميرالمؤمنين(ع) حرمی دارد و آن كوفه است... بهشت هشت در دارد كه سه تای آن از قم است؛ در اين شهر زنی از فرزندان من از دنيا می‌رود، نام او فاطمه دختر موسی(ع) است و با شفاعت او همه شيعيان من روانه بهشت می‌شوند.[2]
شهر قم مدفن تعداد زيادی از امامزادگان است و هر كدام دارای مقامات بس والايی هستند، اما ائمه (عليهم السّلام) تنها از اهميت شخصيت و زيارت دختر موسی بن جعفر (س) سخن گفته‌اند، اين خود نشانگر عظمت معنوی اين بانوی بزرگ است.
يكی ديگر از نشانه‌های شخصيت آن حضرت داشتن زيارت نامه مخصوص بسان پيامبر(ص)و امامان (ع) است، در حالی كه در آرامگاه‌های ديگر امامزادگان به طور معمول خواندن فاتحه مرسوم است. چند نكته در زمينه شخصيت آن بانوی بزرگ در خور توجه است:
1. مسافرت ايشان به سمت ايران به جهت ديدار با برادر پس از هجرت اجباری برادر بزرگوارش امام رضا(ع) به مرو، اما آن‌گونه كه مورخان نوشته‌اند اين مسافرت به سرانجام نرسيد و حضرت معصومه با رسيدن به ساوه بيمار شد و دستور داد او را به قم ببرند و در همين شهر بود كه جانبه جان آفرين تسليم كرد.[3]
حركت آن حضرت از مدينه به سمت ايران با اين مسير طولانی و به جان خريدن همه سختی‌های مسافرت مخصوصاً خطراتی كه از ناحيه حكومت مأمون آن حضرت را تهديد می‌كرد حاكی از شخصيت سياسی و اجتماعی اين بانوی بزرگ است.
2. در اين مسافرت آنگاه كه مريض شد و از دستيابی به امام رضا(ع) مأيوس شد، با توجه به آگاهی او از موقعيت آينده قم و مركزيت فرهنگی آن دستور داد او را به قم ببرند تا پس از پرواز روح بلندش به سوی ملكوت، حرم بهشت گونه‌اش مأمن عاشقان اهل بيت(ع) قرار گيرد.
اينتصميم يعنی دستور برای رسيدن به قم، حاكی از داشتن ديد فرهنگی دختر موسی‌بن‌جعفر(س) است. در اين راستا وقتی زندگی‌نامه آن حضرت را مطالعه كنيم در می‌يابيم كه يكی از القاب مشهور آن حضرت «محدثه»[4] است، وی رواياتی را از اجداد طاهرينش نقل كرده، همچنين جمعی از ارباب علم حديث از او نقل حديث كرده‌اند؛ از آن جمله می‌توان به روايتی كه آن حضرت در سلسله سند هست و به خبر مسلسل به فواطم[5] مشهور شده‌اشاره كرد:
بكر بن احمد قصری از فاطمه دختر امام‌رضا(ع) و او از فاطمه (حضرت معصومه) و زينب و امكلثوم دختران امام كاظم(ع) و آنان از فاطمه دختر امام صادق(ع) روايت كرده‌اند و سند اين حديث به حضرت فاطمه زهرا (س) میرسد كه فرمود: آيا فراموش كرده‌ايد فرمايش رسول‌خدا(ص) را در روز عيد غدير كه فرمود: «من كنت مولاه فعلی مولاه».[6]
و همچنين روايت ديگری با همين سلسله سند كه به حديث معراج مربوط است.[7]
* مرکز پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم
پینوشت ها:
[1].حكيمی، محمد،حضرت معصومه و شهر قم، معاصر، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1376، ص 41.
[2].قمی، عباس، سفينة‌البحار، ج 2، ص 376.
[3].قمی، عباس، همان، ص 376.
[4].محمدحسون؛ ام علی مشكور، اعلام النساء المؤمنات، انتشارات اسوه، چاپ اول، 1411ه -ق، ص 577.
[5].قمی، عباس، همان، واژه شيع و فطم.
[6].شافعی، شمس‌الدين محمد، اسنیالمطالب، مكتبه الامام اميرالمؤمنين، اصفهان، ص 50.
[7] .مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، داراحياء التراث العربی، بيروت، ج 65، ص 76، ح 136.
روزنامه کیهان
تاریخ انتشار: 24 تیر ماه 1397