نشانه های پيرو ولايت علوی از نگاه حضرت زهرا(س)

در مطلب حاضر نويسنده به برخي تلاشهاي حضرت زهرا(س) در دفاع از ولايت علي(ع) و نشانه هاي شيعه واقعي از نگاه آن حضرت اشاره کرده است.

ولايت علی(ع) عامل يأس ابليس و کافران

ابليس از زماني که تفاخر و خودبرتربيني کرد و از خلافت حضرت آدم(ع) سرباز زد، همواره بر آن بوده عدم شايستگي حضرت آدم(ع) و فرزندانش را براي اين امانت و مأموريت الهي به اثبات برساند. از اين رو با فريب حضرت آدم(ع) از راه وسوسه و سوگند دروغ و چشاندن ميوه درخت ممنوع، حضرت آدم(ع) را از بهشتش بيرون راند و او را به شقاوت جسد مادي و دنيوي گرفتار کرد و از لطافت جسم بيرون آورد. (اعراف، آيه 12 و 20 و 21؛ طه، آيات 120 تا 123؛ بقره، آيات 35 تا 37)

او همواره در کمين فرزندان آدم(ع) است و به دليل اين که ديده نمي شود (اعراف، آيه 27) مي تواند با نزديک شدن و القاي باطل و حرام، به قلب آدمي و تزيين و تدليس و تشبيه باطل به حق (حجر، آيه 39) آدمي را به شقاوت ابدي و دوزخ جلال و غضب الهي دچار کند.

اما هدايت دروني و بيروني خداوند و الهامات تقوايي (شمس، آيات 7 تا 10) و هدايت هاي وحياني (بقره، آيه 38) مانع جدي بر سر راه مقاصد و اهداف شوم ابليس و شياطين پيرو اوست. از زماني که هدايت الهي به واسطه وحي از طريق پيامبران(ع) صورت گرفت، ابليس و شياطين با مشکلاتي مواجه شدند و نتوانستند به مقصود خود برسند؛ زيرا در طول تاريخ انسان هاي بزرگي پديدار شدند و در مقام ربانيون قرار گرفتند (آل عمران، آيه 79) و ابليس نتوانست بي لياقتي و ناشايستگي مقام خلافت الهي را براي انسان به اثبات برساند.

البته او اميدوار بود که پس از پايان رسالت و هدايت وحياني از طريق کتب و رسولان بتواند مردمان را گمراه کرده و آنان را به شقاوت ابدي دچار کند. اما زماني که ولايت اميرمؤمنان علي(ع) و نصب ايشان از سوي خداوند به طور رسمي و علني در روز غدير خم ابلاغ شد و اين گونه دين اسلام به اکمال و نعمت هدايت در قالب ولايت به اتمام رسيد، ابليس و کافران پيروش مأيوس شدند (مائده، آيه 3)؛ زيرا از اين پس همان مسير هدايت وحياني به شکل ديگري انجام مي گيرد و ارتباط خدا و انسان و آسمان و زمين قطع نشده و همواره فرشتگان بر اولياي معصوم الهي(ع) نزول مي يابند (سوره قدر) و راهنمايان الهي در مقام ولايت، انسانها را سرپرستي و هدايت مي کنند.

غدير در تاريخ يک عيد دانسته شده است؛ زيرا نقش کليدي و اساسي در سرنوشت انسان ها پس از پايان نبوت و رسالت ايفا مي کند و ولايت است که استمرار رسالت الهي و هدايت خداوندي است. از اين رو فاطمه(س) به مسئله غدير احتجاج مي کند و مي فرمايد که اگر کسي پس از غدير ولايت را نپذيرد عذر و بهانه اي در پيشگاه خداوند نخواهد داشت. آن حضرت(س) خطاب به مهاجرين و انصار کرد و فرمود: از من دور شويد و مرا به حال خود رها کنيد، با آن همه بي تفاوتي و سهل انگاري هايتان، عذري براي شما باقي نمانده است. آيا پدرم در روز غدير خم براي کسي جاي عذري باقي گذاشت؟ (خصال؛ ج 1، ص 173، احتجاج: ج 1، ص 146)

توطئه های شيطانی برای نابودی ولايت

ابليس و شياطين بيکار ننشستند و با آنکه مأيوس و نوميد شدند ولي به اين دل خوش داشتند که تا مي توانند جلوي قدرت گيري اولياي الهي را گرفته و سد راه ايشان شوند و اجازه ندهند تا مردم از اولياي الهي(ع) براي حرکت در مسير صراط مستقيم استفاده کنند. اين گونه است که از همان زمان ابلاغ ولايت و نصب ولايت الهي اميرمؤمنان علي(ع) توطئه‌ها آغاز شد که نخستين اقدام در اين امر همان توطئه ترور پيامبر(ص) است که توسط 12 منافق با پي کردن شتر پيامبر(ص) در گردنه اي اتفاق مي افتد که البته به مدد الهي اين توطئه ناکام مي ماند و پيامبر(ص) به سلامت مي رهد. (مائده، آيه 67؛ صحيح مسلم، کتاب صفات المنافقين و احکامهم، احاديث 9 و 10؛ دلائل النبوه، بيهقي، ج 5، ص 257 و 258؛ اسدالغابه، ابن اثير، شرح حال حذيفه، ج 1، ص 468؛ المحلي، ابن حزم اندلسي، ج 11، ص 225؛ ميزان الاعتدال، ذهبي، ج 4، ص 337، رقم 9362؛ و منابع ديگر حديثي و تفسيري و تاريخي)

البته بعدها در هنگام رحلت پيامبر(ص) و درخواست قلم و دوات براي نگارش وصيت نامه و سپس در سقيفه بني ساعده اين روند ادامه پيدا مي کند و غصب ولايت ظاهري اتفاق می‌افتد که با انکار و مخالفت حضرت اميرمؤمنان علي(ع)، فاطمه(س) و برخي از اصحاب از جمله سلمان محمدي، مقداد، ابوذر، عمار و برخي ديگر از اصحاب به ويژه از بني هاشم مواجه مي شود.

جايگاه ولايت و اهل بيت(ع) از نگاه زهرا(س)

خداوند در آياتي از قرآن به صراحت از ولايت اميرمؤمنان علي(ع) سخن گفته که از جمله آنها آيه 55 سوره مائده است که ولايت بر امت را بر خدا و پيامبر(ص) و اميرمؤمنان علي(ع) اثبات مي کند؛ زيرا آن حضرت(ع) تنها کسي است که در هنگام رکوع انگشتري خود را انفاق مي کند و خداوند با توصيف آن حضرت به اين وصف ولايتش را تثبيت مي کند؛ چنانکه در منابع تفسيري، ذيل آيه از شيعه و سني نقل شده است، اما با اين همه عده اي در برابر آن ايستادند و ولايت ظاهري را غصب کرده و خلافت را از صاحب الهي آن گرفتند.

در اينجا بود که حضرت فاطمه(س) به حکم مسئوليت الهي و تکليف و وظيفه شرعي به دفاع از ولايت برخاست. البته دفاع آن حضرت(س) مبتني بر مسايل شخصي و تعصب قومي و قبيله اي يا براي دنيا و موقعيت هاي شخصي و خانوادگي نبود، بلکه براي نجات و خوشبختي خود مردم بود. از اين رو با اشاره به تأثير ولايت اميرمؤمنان علي(ع) و لزوم پيروي از عترت طاهر(ع) به آثار و برکات آن در سعادت مردم و جامعه بشري اشاره کرده و مي فرمايد: به خدا سوگند، اگر حق- يعني خلافت و امامت- را به اهلش سپرده بودند؛ و از عترت و اهل بيت پيامبر پيروي کرده بودند، حتي دو نفر هم با يکديگر درباره خدا- و دين- اختلاف نمي کردند و مقام خلافت و امامت توسط افراد شايسته يکي پس از ديگري منتقل مي گرديد و در نهايت تحويل قائم آل محمد مي شد که او نهمين فرزند از حسين(ع) مي باشد. (الامامهًْ و التبصرهًْ: ص 1، بحارالانوار: ج 36، ص 352، ح 224)

آن حضرت(س) بر همين اساس همواره به تبيين جايگاه حقيقي اهل بيت عصمت و طهارت چنانکه قرآن در آياتي از جمله 33 سوره احزاب اشاره کرده توجه داده و با توجه به اين جايگاه والاي اهل بيت خواهان تبعيت مردم از آنان مي شود چنانکه فرمود: ما اهل بيت رسول خدا(س) وسيله ارتباط خدا با مخلوقاتيم، ما برگزيدگان خداييم و جايگاه نيکي ها، ما دليل‌هاي روشن خداييم و وارث پيامبران الهي. (شرح نهج البلاغه، ج16، ص 211)

حضرت فاطمه زهرا(س) در تعريف امام علي(ع) فرمود: او پيشوايي الهي و رباني است، تجسم نور و روشنايي است، مرکز توجه تمامي موجودات و عارفان است، فرزندي پاک از خانواده پاکان مي باشد، گوينده اي حقگو و هدايتگر است، او مرکز و محور امامت و رهبريت است. (رياحين الشريعه: ج1، ص 93)

اين جايگاه بلند است که اميرمؤمنان علي(ع) را شايسته ولايت و خلافت بر مردم ساخته است، نه نسبت خويشي و خانوادگي و قدرت و ثروت يا امور ديگري که در ميان مردم به عنوان ملاک برتري و بزرگي مطرح است. مقام آن حضرت(ع) مقام پدري بر امت است چنانکه حضرت فاطمه(س) در اين باره مي فرمايد: حضرت محمد(ص) و علي(ع) پدران اين امت هستند، چنانچه از آن دو پيروي کنند آنها را از انحرافات دنيوي و عذاب هميشگي آخرت نجات مي دهند و از نعمت هاي متنوع و وافر بهشتي بهره مندشان مي سازند. (تفسير الامام العسکري: ص 330، ح 191؛ بحارالانوار: ج 23، ص 259، ح 8)

پس علت اينکه حضرت فاطمه(س) بر ولايت اهل بيت(ع) تأکيد دارد از باب يک نگاه خوني و نژادي و خانوادگي نيست، بلکه به سبب جايگاه ايشان و تأثير اين افراد در سعادت مردم است. ايشان ثمره اطاعت و امامت اهل بيت(ع) را اموري چون اتحاد امت و نظم اجتماعي جامعه اسلامي دانسته و مي فرمايد: خدا اطاعت و پيروي از ما اهل بيت را سبب برقراري نظم اجتماعي در امت اسلامي و امامت و رهبري ما را عامل وحدت و در امان ماندن از تفرقه‌ها قرار داده است. (بحارالانوار، ج 43، ص 158)

آن حضرت(ع) در جايي ديگر سعادت ابدي بشر را در گرو ولايت اميرمؤمنان علي(ع) و پذيرش آن دانسته و مي فرمايد: سعادتمند (به معناي) کامل و حقيقي کسي است که امام علي(ع) را در دوران زندگي و پس از مرگش دوست داشته باشد. (شرح نهج البلاغه ج2، ص 449 مجمع الزوائد: ج9، ص 132)

از نظر حضرت فاطمه(س) هر کسي سعادت و خوشبختي را مي جويد بايد به ولايت علوي(ع) تمسک جسته و محبت علي(ع) را در دل و عمل داشته باشد و هرگز برخلاف خواست و فرمان علي(ع) نينديشد و کاري نکند.

نشانه های شيعه واقعی

از نظر فاطمه(س) ولايت تنها به محبت نيست که برخي گمان کرده اند، بلکه شيعه واقعي کسي است که علاوه بر محبت قلبي در فکر و عمل نيز شيعه و پيرو باشد و اطاعت ورزد.

آن حضرت(س) فرموده است: اگر آنچه را که ما- اهل بيت عصمت و طهارت- دستور داده‌ايم عمل کني و از آنچه نهي کرده ايم خودداري نمايي، تو از شيعيان ما هستي وگرنه، خير. (تفسير الامام العسکري: ص 320، ح 191)

اگر شيعه، مطيع اهل بيت(ع) و ولايت باشد بهترين جايگاه را در آخرت کسب خواهد کرد؛ زيرا بهترين ها در بهشت، اهل بيت(ع) و شيعيان ايشان هستند. آن حضرت(س) در اين باره مي فرمايد: شيعيان و پيروان ما و همچنين دوستداران اوليا ما و آنان که دشمن دشمنان ما باشند و آنهايي که با قلب و زبان، تسليم ما هستند بهترين افراد بهشتيان خواهند بود. (بحارالانوار: ج 68، ص 155، س 20، ضمن ح 11)

روايت است که مردي به همسرش گفت: برو خدمت حضرت فاطمه زهرا(س) و از او بپرس آيا من از شيعيان شما هستم يا نه؟

آن حضرت خدمت حضرت زهرا(س) رسيد و مطلب را پرسيد. حضرت فرمود:

- به همسرت بگو اگر آنچه را که دستور داده ايم بجا مي آوري و از آنچه که نهي کرده ايم دوري مي جويي از شيعيان ما هستي وگرنه شيعه ما نيستي.

زن به منزل برگشت و فرمايش حضرت زهرا(س) را براي همسرش نقل کرد. مرد با شنيدن جواب حضرت سخت ناراحت شد و فرياد کشيد:

- واي بر من! چگونه ممکن است انسان به گناه و خطا آلوده نباشد؟

بنابراين من هميشه در آتش جهنم خواهم سوخت، زيرا هر کس از شيعيان ايشان نباشد هميشه در جهنم خواهد بود.

زن بار ديگر محضر فاطمه(س) رسيد و ناراحتي و سخنان همسرش را نزد آن حضرت بازگو کرد.

حضرت زهرا(س) فرمود: به همسرت بگو؛ آن طور که فکر مي کني نيست. چه اينکه شيعيان ما بهترين هاي اهل بهشتند ولي هر کس ما را و دوستان ما را دوست بدارد، دشمن دشمنان ما باشد و نيز دل و زبان او تسليم ما شود، ولي در عمل با اوامر و نواهي ما مخالفت کرده، مرتکب گناه شود، گرچه از شيعيان واقعي ما نيست اما در عين حال او نيز در بهشت خواهد بود، منتهي پس از پاک شدن از گناه.

به اين طريق است که به گرفتاري هاي (دنيوي) و يا به شکنجه مشکلات صحنه قيامت و يا سرانجام در طبقه اول دوزخ کيفر ديده، پس از پاک شدن از آلودگي هاي گناه به خاطر ما از جهنم نجات يافته، در بهشت و در جوار رحمت ما منزل مي گيرد. (بحارالانوار، ج 68، ص 155)

حضرت فاطمه(س) اطاعت از ولي امر و مولي(ع) را به خوبي به نمايش گذاشت و در مسجد و خانه هاي انصار و مهاجران رفت و به دفاع از ولايت پرداخت و جان فرزندي که باردار بود و خود را بر سر راه دفاع از ولايت گذاشت و به سبب جراحات وارده و زخم جسمي و روحي که از اصحاب ديد، در نهايت به شهادت رسيد. اين گونه شد که نخستين شهيد ولايت، همسر مولي اميرمؤمنان علي(ع) فرزند رسول الله(ص) شد.

روزنامه كيهان، شماره 21302 به تاريخ 20/12/94، صفحه 6 (معارف)