آغاز به کار پست در تهران

روزنامه دنیای اقتصاد

تاریخ انتشار: یکشنبه 30 مهر ماه 1396

در تهران قدیم، بازار و به‌ ویژه کاروانسراهایی که محل اقامت تجار و بارانداز کاروان‌های تجاری محسوب می‌شد، وسیله‌ای برای ارتباط ساکنان این شهر با مردم دیگر نقاط مملکت بود. گاهی نیز افراد عادی که علاقه‌مند بودند تا نامه‌هایشان را با کمک وسیله‌ای مناسب و مطمئن به مقصد بفرستند متوسل به‌ کاروان‌های تجاری می‌شدند. چند گاری پستی هم بین تهران و شهرستان‌ها رفت و آمد می‌کردند.

آغاز به‌ کار پست در تهران

پستخانه مرکزی در سرای امیر قرار داشت که از یادگاری‌های امیرکبیر است و موقعی که مستشاران بلژیکی وارد خدمت در پست ایران شدند، به ساختمان قدیمی‌سازی در خیابان لاله‌زار انتقال یافت. امیرکبیر در سال ١٢٢٦ شمسی به صرافت تأمین امکاناتی برای ایجاد ارتباط مردم ساکن در مناطق مختلف کشور با یکدیگر افتاد. امیرکبیر بعد از سروسامان دادن به وضع پست دولتی درصدد ایجاد سرویس منظم پستی برای استفاده مردم عادی برآمد و برای نخستین بار به ساختمان چاپارخانه‌ها و خطوط منظم پستی همت گماشت و طولی نکشید که بر اثر مساعی و جدیت او، بین شهرهای مهم کشور ارتباط برقرار شد. در سال ١٢٥٩ شمسی، به توصیه کارشناسان اتریشی وزارت پست تأسیس شد و میرزا علی‌خان منشی (امین‌الدوله) به سمت نخست‌وزیر پست کشور منصوب و مشغول کار شد.

در زمان فتحعلی‌شاه، سفارتخانه‌های انگلیس، فرانسه، روسیه و عثمانی به علت اینکه در ایران اداره و مؤسسه‌ای برای انجام امور پستی وجود نداشت برای خود پست اختصاصی دایر کردند. در سال ١٣٠٧ شمسی، قاسم‌خان صوراسرافیل مأموریت یافت تا اقدامات لازم را برای ایجاد ساختمانی برای پست‌خانه تهران انجام دهد. مطالعه برای احداث چنین ساختمانی از همان سال آغاز و سرانجام شش سال بعد ساختمان پست تهران در خیابان مریضخانه (محل فعلی اداره پست) افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفت و به ‌دنبال تغییراتی که در آن به وجود آمد هم ‌اکنون نیز پابرجا است.

منبع: محمدرضا حسن‌بیگی، تهران قدیم، نشر منصوری، ۱۳۷۷.