آنچه هر مسلمان باید انجام بدهد

آنچه هر مسلمان باید انجام بدهد

فـات ذالـقـربـى حـقـه والـمـسکین وابن السبیل ذلک خیر للذین یریدون وجهاللّه واولهئک هم المفلحون, حق خویشاوندان و مستمند و وامانده سفر را بده که این براى کسانى که مشتاق لقاى خدایند, بهتر است و آنان رستگارند. در این آیه , اراده وجه خداوند و اشتیاق لقاى او از عوامل ثبوتى فلاح شمرده شده است .

اولـهئک حزب اللّه الا ان حزب اللّه هم المفلحون , آنان حزب خدایند, آگاه باشید که حزب خدا رستگارند. در ایـن آیه , دوستى با دوستان خدا و دشمنى با دشمنان خدا ـ هر چند از خویشان نزدیک باشند ـ از نـشـانـه هاى حزب اللّه شمرده شده و سپس یکى از اسباب و عوامل ثبوتى فلاح را بودن در صف حزب اللّه معرفى کرده است .

ومن یوق شح نفسه فاولهئک هم المفلحون , آنان که از بخل نفس حفظ شده اند, رستگارند. در این آیه , خوددارى از بخل از اسباب فلاح شمرده شده است .

فـاما من تاب وآمن وعمل صالحا فعسى ان یکون من المفلحین , اما کسانى که توبه کرده و ایمان آورده و عمل صالح کرده اند, از رستگارانند. در این آیه , توبه و ایمان و عمل صالح از عوامل ثبوتى فلاح شمرده شده است .

واتقوا اللّه لعلکم تفلحون , در برابر خدا تقوا پیشه کنید, شاید رستگار شوید. در این آیه , تقوا از عوامل ثبوتى فلاح محسوب شده است .

یـا ایـهـا الذین آمنوا اصبروا وصابروا ورابطوا واتقوا اللّه لعلکم تفلحون , اى کسانى که ایمان آورده اید, شکیبا باشید و یکدیگر را به صبر و مقاومت سفارش کنید که رستگار مى شوید. در این آیه , علاوه بر تقوا ـ که قبلا هم مطرح شد ـ صبر و مصابره و مرابطه از اسباب و عوامل ثبوتى فلاح شمرده شده است . صـبر به معناى حبس نفس بر چیزهایى است که مقتضاى عقل و شرع است و عقل و شرع مقتضى حبس نفس از آنهایند .

مصابره به معناى تصبر و تحمل سختى ها به طور دسته جمعى است . یـعـنـى صـبر یکى بر صبر بقیه افراد افزوده مى شود و قوت و قدرت فزونى مى گیرد و خود صبر شدت مى یابد . مرابطه اعم از مصابره است , چرا که مرابطه به معناى ایجاد ارتباط میان نیروها و کارهاى افراد در تمام شوون زندگى دینى است . در جـامـعه تعاون و همکارى در تمام شوون زندگى ضرورت دارد و این , موجب قدرت و شوکت جامعه مى شود, به خصوص اگر در فضایل اخلاقى باشد.

یا ایها الذین آمنوا اتقوا اللّه وابتغوا الیه الوسیلة وجاهدوا فى سبیله لعلکم تفلحون , اى کسانى کـه ایـمـان آورده اید, در پیشگاه خدا تقوا پیشه کنید وبه سوى او وسیله بجویید و در راهش جهاد کنید, باشد که رستگار شوید. در ایـن آیه , علاوه بر تقوا و جهاد که در برخى دیگر از آیات نیز مطرح است , توسل و جستن وسیله به سوى خداوند هم از عوامل ثبوتى فلاح شمرده شده است .

انـما الخمروالمیسر والانصاب والازلام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلکم تفلحون , جز این نیست که شراب و قمار و بت ها و تیرهاى گروبندى , پلیدیى از عمل شیطان است . از آنها اجتناب کنید, باشد که رستگار شوید. در این آیه شریفه , برخى از مصادیق پلیدى که از عمل شیطان است , آورده شده , سپس بیان کرده که اجتناب از پلیدى از اسباب فلاح است .

فاذکروا آلا اللّه لعلکم تفلحون نعمت هاى خدا را یاد کنید, باشد که رستگار شوید. در ایـن آیه , پس از ذکر چند مورد از نعمت هاى الهى مانند نزول قرآن و خلافت روى زمین بعد از نوح و افزودن نعمت ها, توصیه کرده است که بندگان مومن , به یاد نعمت هاى خدا باشند که خود یکى دیگر از اسباب رستگارى است .

اذا لـقـیـتم فئة فاثبتوا واذکروا اللّه کثیرا لعلکم تفلحون , هنگامى که گروهى ازدشمنان را دیدار مى کنید, ثابت قدم باشید و خدا را بسیار یاد کنید,باشد که رستگار شوید. در ایـن آیـه شـریـفـه , ثبات قدم و استوارى و پایمردى در راه جهاد با دشمنان دین و ذکر کثیر از عوامل ثبوتى فلاح شمرده شده است .

واعـبـدوا ربـکـم وافـعـلوا الخیر لعلکم تفلحون , پروردگارتان را پرستش کنید و کار نیکو به جاى آورید, باشد که رستگار شوید. در این آیه , عبادت و نیکوکارى از عوامل ثبوتى فلاح شمرده شده است .

وتـوبـوا الـى اللّه جمیعا ایه المومنون لعلکم تفلحون , اى مومنان ! همگى بازگشت به سوى خدا کنید, باشد که رستگار شوید. در این آیه که مربوط به تخلق مومنان در مسائل جنسى به اخلاق اسلامى است , بازگشت به سوى خـدا از عـوامل ثبوتى فلاح شمرده شده , هر چندکه قبلا هم به مساله توبه اشاره شده , ولى معلوم مـى شـودکـه قـرآن , تـخـلق مسلمانان در مسائل جنسى به اخلاق اسلامى را از مصادیق بارز و پر اهمیت توبه و بازگشت به سوى خدا مى داند.

وابـتـغـوا من فضل اللّه واذکروا اللّه کثیرا لعلکم تفلحون, [پس از برگزارى نماز جمعه , در روى زمـیـن پـراکـنـده شوید] و از فضل خدا طلب روزى کنید و خدا را بسیار یاد کنید, باشد که رستگار شوید. قبلا هم ذکر کثیر به همراه ثبات قدم در راه جهاد مطرح شد. در این جا هم ذکر کثیر به همراه طلب روزى از فضل خدا مطرح شده است و این خود اهمیت ذکر کثیر را به همراه تمام کارهاى مهم دینى افاده مى کند.