با گفتگوی عقلانی است پناهنده با تأکید بر اینکه تفکر نقادانه تلاشی برای اقناع خود و دیگری با گفتگوی عقلانی است، یادآور شد: گفتگوی عقلانی یعنی من موضعی داشته باشم و با دلیل از آن دفاع کنم.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب "عقل و بحث، اشاراتی در تفکر نقادانه" نوشته پیتر تامس گیج با حضور مترجم اثر، فاطمه مینایی و هومن پناهنده و دکتر حسین شیخ‌رضایی عصر روز سه‌شنبه دهم شهریور در محل شهرکتاب برگزار شد.
هومن پناهنده از مترجمان حوزه علوم انسانی با تأکید بر اهمیت بحث رابطه عدالت و دموکراسی بر تفکر نقادانه، خاطر نشان کرد: مطابق یک تعریف تفکر نقادانه عبارت است از تلاش برای اقناع خود و دیگری با گفتگوی عقلانی. گفتگوی عقلانی یعنی من موضعی داشته باشم و با دلیل از آن دفاع کنم.
وی افزود: پس در این بحث باید موضعی ارائه شود و برای آن استدلال آورده شود. مقابل گفتگوی عقلانی گفتگوی غیر عقلانی است. البته این به معنای گفتگوی جنون آمیز نیست بلکه شیوه‌ای از گفتگو است که با تعریفی که برای گفتگوی عقلانی ارائه دادیم فرق می‌کند. از اینرو رمان و درد دل کردن گفتگوی غیر عقلانی به شمار می‌رود.
وی گفت: گفتگوی انتقادی با گفتگوی مبتنی بر زور تفاوت دارد. به طور کلی سه نوع گفتگو را می‌توان متصور شد. در حالت اول یک عده هستند که زور دارند ولی از استدلال برای تعیین موضع خود استفاده می‌کنند. در حالت دوم یک عده هستند که زور ندارند ولی از استدلال برای تعیین موضع استفاده می‌کنند. باید در نظر داشت که این عده اساسا ابزار قدرت ندارند که بخواهند یا نخواهند از آن بهره گیرند.
پناهنده افزود: عده دیگری هم هستند که زور دارند و از زور برای تعیین موضع خود استفاده می‌کنند. اکثریت از گروه‌های دوم و سوم هستند و گروه اول در اقلیت قرار دارد.
وی در ادامه با اشاره به ترجمه کتاب و ویژگی‌های یک ترجمه خوب، گفت: مترجم در انتخاب و ترجمه کتاب سلیقه به خرج داده است. ترجمه خوب، ترجمه‌ای است که سلیس و دقیق باشد. متن سلیس می‌تواند معنای کتاب مبداء را منتقل کند. متن دقیق، سلیس است. لذا دقت و سلاست در طول هم هستند.
پناهنده در ادامه افزود: متن دقیق و سلیس متنی است که وقتی اهل فن آنرا خواندند جا نخورند و احساس غرابت نکنند. ترجمه خوب باید از ترکیبات مناسب استفاده کرده باشد و قواعد پیوستگی در آن لحاظ شده باشد.
وی خاطر نشان کرد: سلیس بودن شرط لازم برای ترجمه خوب بودن است ولی شرط کافی نیست. شرط کافی خوب بودن یک متن، دقیق بودن آن است. سلیس بودن با دیدن یک متن حاصل می‌شود ولی برای دقیق بودن باید به دو متن رجوع کرد.
در ابتدای این نشست مینایی با اشاره به اهمیت کتاب در باب تفکر نقادانه، گفت: این کتاب به خواننده کمک می‌کند فکر نقادانه را در خود تقویت کند. نویسنده در کتاب اشاره می‌کند که این اثر، کتاب منطق نیست و لذا در عنوان کتاب هم اسمی از منطق آورده نشده است.
وی گفت: این کتاب مختص قشر خاصی نیست و مخاطب آن هر شخص می‌تواند باشد چرا که همه انسانها دارای عقل هستند.
مینایی افزود: نویسنده در کتاب می‌آورد اذهانی می‌توانند به تفکر منطقی تن دهند که بخشی از منطق صوری را در ذهن خود به کار بگیرند.
وی در ادامه تصریح کرد: اصل کتاب در سال 1976 میلادی به چاپ رسیده است و نویسنده آن از فیلسوفان تحلیلی است که به طور عمده در حوزه تحلیل زبانی کار کرده است. این کتاب اثری کم حجم است و به مبانی و اصول درست فکر کردن و اندیشیدن می‌پردازد.
مینایی در پایان گفت: این اثر توجه ویژه‌ای به منطق ریاضی دارد و جایگاه این منطق را در علم منطق و تفکر منطقی از سایر اشکال بالاتر می‌داند. باید توجه داشت که منطق نمی‌تواند جای منابع معرفت را بگیرد. منطق به منابع معرفت نمی‌پردازد و به صدق و کذب مقدمات کاری ندارد.
منبع: