دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

افسانه غرانيق

No image
افسانه غرانيق

پرسش:

    در مورد افسانه غرانيق که معروف به آيات شيطاني است توضيح دهيد که منشا پيدايش آن چه بوده و در بطلان سند آن چه استدلال هايي را مي توان مطرح کرد؟

پاسخ: افسانه غرانيق ساخته و پرداخته دشمنان و مخالفان بي خبري است که براي تضعيف موقعيت قرآن و پيامبر (ص) چنين حديث بي اساسي را جعل کرده‌اند. آنها در اين افسانه گفته اند: پيامبر خدا (ص) در مکه مشغول خواندن سوره «النجم» بود، چون به آياتي که نام بتهاي مشرکان در آن بود يعني: «اَ فَرَءَيْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّي‌ وَ مَنَوةَ الثَّالِثَةَ الْاُخْرَي» رسيد، (نعوذ بالله) شيطان اين دو جمله را بر زبان او جاري ساخت که: «تلک الغرانيق العلي، و ان شفاعتهن لترجي»! يعني: «اينها پرندگان زيباي بلند مقامي هستند و از آنها اميد شفاعت است»!، در اين هنگام پيامبر(ص) سجده کرد و آنها هم سجده کردند، جبرئيل نازل شد و به پيامبر(ص) اخطار کرد که اين دو جمله را من‌ براي تو نياورده بودم، اين از القائات شيطان بود.

    قرائن و شواهد فراواني نشان مي‌دهد که اين يک حديث مجعول و ساختگي است. لذا تمام محققان اسلامي اعم از شيعه و اهل تسنن اين حديث را قويا نفي و آنرا به جعل جاعلين نسبت داده‌اند.

    پيرامون افسانه ساختگي غرانيق در بعضي از کتب اهل سنت روايات عجيبي از ابن عباس نقل شده از جمله اين که: پيامبر خدا (ص) در مکه مشغول خواندن سوره «النجم» بود، چون به آياتي که نام بتهاي مشرکان در آن بود رسيد که: «اَ فَرَءَيْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّي‌ وَ مَنَوةَ الثَّالِثَةَ الْاُخْرَي» يعني: به من خبر دهيد آيا بت هاي «لات» و «عزّي» و «منات» که سوّمين آنهاست (دختران خدا هستند) (النجم 19و20) در اين هنگام شيطان اين دو جمله را بر زبان او جاري ساخت: «تلک الغرانيق العلي، و ان شفاعتهن لترجي»! يعني: «اينها پرندگان زيباي بلند مقامي هستند و از آنها اميد شفاعت است!» (غرانيق جمع غرنوق (بر وزن مزدور) يک نوع پرنده آبي سفيد يا سياه رنگ است و به معاني ديگر نيز آمده است (قاموس اللغة).

    در اين هنگام مشرکان خوشحال شدند و گفتند: « محمد (ص) تاکنون نام خدايان ما را به نيکي نبرده بود»، در اين هنگام پيامبر (ص) سجده کرد و آنها هم سجده کردند، جبرئيل نازل شد و به پيامبر(ص) اخطار کرد که اين دو جمله را من‌ براي تو نياورده بودم، اين از القائات شيطان بود در اين موقع آيات مورد بحث (وَ ما اَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لانَبِيٍّ ...) نازل گرديد و به پيامبر(ص) و مومنان هشدار داد! (در الميزان ذيل آيات مورد بحث، اين حديث از جماعتي از حفاظ اهل سنت از جمله ابن حجر نقل شده است).

    دلايل بطلان اين روايت

    گر چه جمعي از مخالفان اسلام براي تضعيف برنامه‌هاي پيامبر(ص) به گمان اينکه دستاويز خوبي پيدا کرده‌اند اين قضيه را با آب و تاب فراوان نقل کرده و شاخ و برگهاي زيادي به آن داده‌اند. ولي قرائن فراوان نشان مي‌دهد که اين يک حديث مجعول و ساختگي است که براي بي اعتبار جلوه دادن قرآن و کلمات پيامبر اسلام (ص)، به وسيله شيطان‌صفتان جعل شده است زيرا:

    اولاً: به گفته محققان، راويان اين حديث افراد ضعيف و غيرموثقند، و صدور آن از ابن عباس نيز به هيچ وجه معلوم نيست، و به گفته «محمد بن اسحاق» اين حديث از مجعولات زنادقه مي‌باشد و او کتابي در اين باره نگاشته است (تفسير کبير فخر رازي جلد 23 صفحه 50).

    ثانياً: احاديث متعددي در مورد نزول سوره نجم و سپس سجده کردن پيامبر و مسلمانان در کتب مختلف نقل شده، ولي در هيچ يک از اين احاديث سخني از افسانه غرانيق نيست، و اين نشان مي‌دهد که اين جمله بعدا به آن افزوده شده است. (همان مدرک)

    ثالثاً: آيات آغاز سوره نجم صريحا اين خرافات را ابطال مي‌کند آنجا که مي‌گويد: «پيامبر(ص) از روي هواي نفس سخن نمي‌گويد آنچه مي‌گويد تنها وحي الهي است» (النجم،3و4، وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوي‌ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحي) اين آيه با افسانه فوق چگونه سازگار است؟   

   

                  روزنامه كيهان، شماره 21058 به تاريخ 24/2/94، صفحه 6 (معارف)

مقاله

جمع آوری و تدوین رسول غفارپور

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

هویت زنانه در تندباد تاریخ

هویت زنانه در تندباد تاریخ

✍️ سعید احمدی
سگ کی؟

سگ کی؟

✍️ سعید احمدی 
کارهای کثیف

کارهای کثیف

✍️ سعید احمدی 
الهیات جنگ...

الهیات جنگ...

یادداشت

پر بازدیدترین ها

چرا اهل سنت، اهل بیت پیامبر(ص) را قبول ندارند

چرا اهل سنت، اهل بیت پیامبر(ص) را قبول ندارند

واقعیت آن گونه نیست که سؤال کننده تصور کرده است، بلکه اهل سنت اهل بیت پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم را قبول دارند؛ یعنى علم، تقوا و کرامات ایشان را قبول دارند
آشنایی با اهل بیت (ع)

آشنایی با اهل بیت (ع)

پیامبر اسلام، حضرت محمد(ص) و اهل بیت او، زیباترین واژه و برترین مخلوقات، نزد مسلمانان جهانند.
عدل و اقسام آن از دیدگاه شهید آیت الله مرتضی مطهری

عدل و اقسام آن از دیدگاه شهید آیت الله مرتضی مطهری

استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب وزین عدل الهی چهار تعریف یا کاربرد برای عدل ارائه می‌دهند که عبارت هستند
تعریف و ماهیت دین

تعریف و ماهیت دین

در ادامه سلسله مباحث مروری بر نظریات دین شناسی مقوله تعریف و ماهیت دین موضوعی است که از اهمیت بسزایی برخوردار است.
Powered by TayaCMS