دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

اپیکوریسم؛ فلسفه نفی گرایی

No image
اپیکوریسم؛ فلسفه نفی گرایی

اپيكوريسم؛ فلسفه نفي گرايي

نسرین علوی زادگان

مکتب اپیکوری را اپیکور، در 306 قبل از میلاد در آتن پایه گذاری نمود. اپیکور را بزرگترین فیلسوف طرفدار عقل در دنیای قدیم دانسته و گفته اند او به ایدئولوژی تهی قدیمی خاتمه داد و مقدمات جلوس انسان را بر کرسی سرنوشت خود فراهم آورد.

اپیکور طرفداران مکتب خود را به شادمانی روحی دعوت می‌کرد و هدف اصلی زندگی را دست یافتن به شادی و سعادت‌های اپیکوری فردی می‌دانست.

او شادی را در لذت‌های روحانی و معنوی می‌دانست و افراد را به لذت روحانی دعوت می‌نمود، اما در طول زمان برخی از طرفداران او، به اشتباه لذت‌های جسمانی را جایگزین کردند، در حالی که اپیکور سعادت انسان را در لذت روحانی می‌دانست که از طریق دور ماندن از مسائل و حوادث رنج آور زندگی و آلام و درد جسمانی میسر می‌گشت. وی اعتقاد داشت که انسان با پرهیز از مشارکت در کارهای عمومی و فعالیتهای اجتماعی می‌تواند به سعادت برسد، در واقع او انسان را موجودی اجتماعی و سیاسی نمی‌دانست. به همین دلیل اپیکوری از اشتغال در امور سیاسی و حکومتی پرهیز می‌نمود.

بنابراین اپیکورها با این اصل ارسطو مخالف بودند که انسان موجودی سیاسی است. زیرا معتقد نبودند که انسان به عدالت خلق گشته است. به نظر آنها انسان‌ها به تدریج جامعه متمدن را ایجاد نموده‌اند، چرا که جامعه متمدن شرایط بهتری را نسبت به وضع ابتدایی‌تر برای لذت روحانی انسان‌ها فراهم می‌سازد.

به نظر آنها حکومت پادشاهی بهترین نوع حکومت است، چرا که اقتدار شاه باعث می‌شود که تمام قدرت سیاست و حکومت را در دست بگیرد و از توزیع قدرت بین افراد اجتماع جلوگیری کند، چرا که انسان عاقل در امورات سیاسی و مسائل مربوط به حکومت دخالت نمی کند، زیرا مشارکت و فعالیت‌های سیاسی باعث گرفتاری و بدبختی انسان می‌شود و اوقاتی را از انسان می‌گیرد که می‌توانست جهت لذتهای روحانی صرف کند. در واقع انسان‌ها برای دوری از نگرانی و رنج، حفظ امنیت خود و ایجاد آرامش خاطر، اقتدار حکومت را قبول کرده‌اند و خود را تحت حمایت و پشتیبانی آن قرار داده‌اند.

اپیکورها به زندگی بعد از مرگ اعتقادی نداشتند و می‌گفتند که خدا به کارهای بشر توجه و علاقه ندارد، زیرا انسان‌ها موجوداتی خود پسند هستند و مصالح و خیر خود را بر دیگر افراد و بر کل اجتماع ترجیح می‌دهند. این خود پسندی یگانه قانون طبیعت است و علاوه بر اجتماع انسانی در طبیعت نیز وجود دارد.

گاه اپیکورها را به نادرستی هوادار آیین «بخور، بنوش، شاد باش» دانسته اند ولی چنین مفهومی از این مکتب بی انصافی در حق فلسفه اپیکوری است. مقصود اپیکور از لذت، لذات زودگذر و احساسات فردی نبود، بلکه لذتی بود که سراسر زندگی شخص را در بر می‌گرفت. او لذت را هم به معنای نبودن درد در جسم و هم نبودن نگرانی در جان می‌دانست، سعادت و شادمانی روح در لذت است. در بالای در ورودی باغ اپیکور نوشته بود: «روح شما در اینجا شادمان خواهد بود، ما شادمانی را بزرگ‌ترین خیر می‌دانیم.» هر چند برخی از پیروان اپیکور به لذت‌های جسمانی و آنی رو آوردند، ولی خود اپیکور چنین گفته است: «وقتی می‌گوییم لذت مقصد زندگی است، مقصودمان به خلاف آنچه عده‌ای می‌گویند، لذات بی قید و بند جسمانی نیست، بلکه رها بودن انسان از درد جسمی و رنج روحی است. آشامیدن یا شادمانی کردن موجب لذت زندگی نمی‌شود. لذات روحانی از تفکر سلیمانه، از بررسی عقلانی موارد گزینش و موارد انکار و از رها شدن افکار تحریک کننده نفس بر می‌آیند. عقل به ما می‌گوید که نمی توانیم شادمانه زندگی کنیم مگر آنکه عاقلانه، نجیبانه و عادلانه زندگی کنیم.»

اپیکور‌ها معتقدند که زندگی در جامعه زیر حکم قانون و رعایت حقوق مایه خرسندی است. وضع بی قانونی یا حالت جنگ در جامعه به هیچ رو برای آرامش روح مناسب نیست. آنها استدلال می‌کردند که روابط اجتماعی و حقوقی به منافع فردی و به خواست‌های افراد برای صیانت نفس از آسیب و زیان بستگی دارد. افراد تا زمانی از قانون اطاعت می‌کنند که برای تحقق هدف آنها کمک کند.

فلسفه اپیکوری بدان سبب محبوبیت یافت که انسان‌ها را از ترس از مرگ می‌رهانید و احتمال می‌داد که زندگی بعد از مرگ نباشد. همچنین چون پیام آن لذت و احساس فردی بود بین مردم محبوبیت یافت. در حالی که درک و فهم فلسفه دیگر مکاتب برای مردم عامی دشوار بود، این مکتب اهداف و پیام فلسفه خود را بین مردم گسترش دادند.

به نظر می‌رسد که اپیکوریسم فلسفه نفی گرایی بود. وی به جای مبارزه و مقابله با سختی‌ها و دشواری‌های روزگار، عقب نشینی را توصیه می‌کرد. به انسان‌ها اندرز می‌داد که خود را از گرفتاری‌ها کنار بکشند و نگفت که با آنها مبارزه کنند.

در حالی که بسیاری از حکومت‌ها با ستمگری بر مردم، حاکمیت و قدرت خود را گسترش می‌دادند، اپیکور توصیه می‌کرد که مردم وارد مسائل حکومتی نشوند و از فعالیت‌های اجتماعی و عمومی دوری کنند، اگر اپیکور سعادت انسان را در شادمانی می‌دانست هرگز عدم مداخله در مسائل عمومی و پرهیز از مبارزه با حکومت‌های جور و ستم نمی تواند فرد را به شادمانی و سپس سعادت برساند.

انسان موجودی اجتماعی است و باید در مسائل مربوط به اجتماع و جامعه دخالت نماید، از طریق فعالیت‌های سیاسی، سرنوشت خود را تعیین نماید.

نه تنها با گرفتاری‌های شخصی بلکه با مشکلات دیگر مردم و اجتماع مبارزه کند و از طریق این ایثارگری و خودگذشتگی به سعادت برسد.

آموزه اپیکوری شاید آرامش و آسایشی را برای عده محدود و معدودی از مردم آورد اما بسیاری از دشواری‌ها و مسائل جامعه و مشکلات مردم را حل و رفع نکرد.

اپیکور فلسفه ماده گرایی تکاملی را به وجود آورد. او احساس را مقیاس اصلی سعادت دانست و رسیدن به لذت را بر بسیاری از مسائل و امورات ترجیح می‌داد، در حالی که درد و رنج مبارزه با بدی‌ها و ستمگری‌ها بسیار زیباتر از شادمانی‌های پوچ دنیوی است.

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
رساله حقوق امام سجاد(ع)

رساله حقوق امام سجاد(ع)

اشاره: برخی محققان میراث علمی امام سجاد(ع) را به سه بخش تقسیم کرده‌اند: روایات، ادعیه (به‌ویژه در صحیفه سجادیه)و رساله حقوق.
Powered by TayaCMS