27 فروردین 1397, 17:45
تفاوت بهره افراد از «سعادت»: همیشه کسانی بودهاند که میخواستهاند راه صحیح را بشناسند، تحقیق هم کرده اند، ولی موفق نشدهاند. بخصوص در دوران ائمّه اطهار(علیهم السلام) کسانی بودند که در گوشه و کنار زندگی میکردند؛ میخواستند اسلام را دقیقاً بشناسند، ولی شرایط اجتماعی آن دوران و حکومتهای جابرانه مانع این کار بود. این دسته افراد به اندازهای که شناخت پیدا کردهاند، مسئولیت دارند و باید به همان مقدار عمل کنند. طبعاً استحقاق دریافت همه گونه عنایتی را هم ندارند؛ چون تمام راه را نپیمودهاند. در چیزهایی که نشناختهاند کمالاتی وجود داشته که آنها به دلیل عمل نکردن، به آنها دست نیافتهاند، هرچند تقصیری در زمینه شناخت نداشتهاند. خداوند هم در همین حد پاداش آنها را خواهد داد: «إِنّا لانُضِیعُ اَجْرَ مَنْ اَحْسَنَ عَمَلاً؛ ما اجر هرکس که عمل نیکویی انجام دهد ضایع نمی کنیم».(سوره کهف، آیه 30) آنها در شناخت «تقصیر» نداشتهاند بلکه قصور داشتهاند بدین معنا که تا به حدی خاص دستشان به حقایق نایل شده است، ولی به آنچه فهمیدهاند عمل کردهاند. خداوند هم به همان اندازه پاداششان میدهد.
اما کسانی که مقصد را شناختهاند و با تلاش و کوشش خود نیز در مسیر صحیح گام نهادهاند و برای طی طریق، مشمول توفیق الهی شدهاند ـ (یعنی شیعه اهل بیت(علیهم السلام) هستند) دیگر هیچ مشکلی ندارند، مگر در زمینه عمل و باید در عمل بکوشند؛ چون هدف و راه را درست شناختهاند. البته اینها هم از لحاظ معرفت، مراتبی دارند. چنین نیست که هرکس شیعه شد، تمام دستورات اهل بیت(ع) را در همه ابعادش بشناسد، مراتب علم و معرفت افراد با یکدیگر فرق میکند. ممکن است برخی به شناخت کامل تمام جزئیات نرسیده باشند و بالطبع از درک آثار آن نیز محروم خواهند شد. هر کس به شناخت کامل تر رسیده باشد، از آثار بیش تری هم برخوردار خواهد شد.
در هر حال فرض ما بر این است که ما شیعیان از لحاظ شناخت کمبودی نداریم و اسلام را از طریق اهل بیت(ع) با همه ابعادش شناخته ایم. پس اگر به درستی عمل کنیم، خداوند در دنیا و آخرت ما را غرق در نعمت خواهد کرد و چرا چنین نکند؟ مگر خدا میخواهد نعمتهایش را برای چه کسی ذخیره کند؟! مگر بخل دارد؟! آیا اگر به بعضیها بدهد،
نعمتهایش تمام میشود؟ در آخرت تزاحم و تعارضی نیست، هر چه را به یکی داده به دیگری هم میتواند بدهد؛ «إِنَّما اَمْرُهُ إِذا اَرادَ شَیئاً اَنْ یقُولَ لَهُ کُنْ فَیکُونُ».(سوره یس، آیه 82) محدودیت از ویژگیهای دنیا است و در آخرت وجود ندارد. در اینجا هم هر کس راه شناخت را درست پیمود، هر چه را بخواهد خدا به او عطا میکند، مگر آنکه مصلحت نباشد؛ به گونه ای که حتی اگر به خودش هم گفته شود که اگر فلان چیز به تو داده شود از چیز دیگری محروم میشوی، قبول نمیکند و میگوید همان که خدا خواسته بهتر است.
پس کسانی که مقصد را درست تشخیص دادهاند، راه را هم درست رفته اند و تمام توانشان را نیز برای رسیدن به آن به کار گرفته اند (همان کسانی که در دنیا و آخرت، غرق در نعمتهای خدا خواهند شد) مسلمانانی هستند که شیوه اهل بیت(ع) را درست شناخته اند و آن را در تمام ابعاد زندگیشان محور قرار داده اند. بر این اساس، امام صادق(علیه السلام) میفرماید: « ای پسر جندب، اگر شیعیان ما (کسانی که مقصد زندگیشان، یعنی خدا و قیامت، را درست شناخته اند و سعادت حقیقی را وجهه همّت خود گردانده اند) استقامت به خرج دهند و از مسیری که انتخاب کرده اند منحرف نشوند خداوند آنان را غرق در نعمتهای خود میکند». (استاد مصباح یزدی، پندهای امام صادق به رهجویان صادق، صص 81-79)
در توضیح «استقامت»، بجا است بدانیم که در چند جای قرآن، به پیامبر (صلی الله علیه وآله) امر به استقامت شده است؛ یکی در سوره هود که از آن حضرت نقل است که فرمود: «شَیبَتْنی سورةُ هود لمکانِ هذه الآیة: فَاستقمْ کما اُمرتَ و مَن تابَ معکَ؛ سوره هود مرا پیر کرد؛ به سبب وجود این آیه: پس استقامت بورز تو و هر که با تو توبه کرده است، همان گونه که فرمان داده شده ای». امام خمینی(رحمه الله) در سخنان خود، زیاد بر این حدیث تاکید میکردند. به واقع، آنچه انسان را پیر میکند و کمرشکن است «استقامت» است.
به همین منظور، خداوند در آیه دیگری به استقامت ورزندگان بشارت میدهد: «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلائِکَةُ اَلاّ تَخافُوا وَ لاتَحْزَنُوا وَ اَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ؛ آنان که گفتند: پروردگار ما الله است، سپس استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان فرود آیند که نترسید و غمگین نباشید و بشارت ما بر شما به بهشتی که وعده داده شده اید».(فصلت، 30)
بنابراین، صرف ایمان به خدا و پذیرش دین حق و مذهب اهل بیت(علیهم السلام) کافی نیست، بلکه باید در این راه پایداری کنیم و استقامت به خرج دهیم. باید مراقب باشیم تا لحظه ای منحرف نشویم. اگر کسی این گونه باشد، خداوند از هیچ خیری در حق او فروگذار نمی کند. چنین کسی مستجاب الدعوه است؛ هر چه از خدا بخواهد به او عطا میکند و او نیز جز آنچه مرضی خدا است انجام نمی دهد؛ ملائکه هم با او مصافحه میکنند و دست میدهند. البته کسانی که به درجات بالاتر و کامل تری رسیده باشند ملائکه را میبینند و مصافحه آنها را درک میکنند.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان