تفاهم اجتماعى بر نوآورى علمی

سارا محمدى نژاد
تفاهم اجتماعى چیست و چگونه پدید مى‌آید؟ یکى از عوامل اصلى ایجاد تفاهم ،‌”تحولات اجتماعی” است و بخش دیگر آن هم مرتبط است با “ظرفیت ایمانی” که در جامعه ایجاد مى‌شود . به عبارت دیگر تفاهم در مورد یک نظریه، همیشه به ظرفیت معرفت شناختى آن نظریه باز نمى‌گردد،‌بلکه عوامل بسیار متنوعى در ایجاد تفاهم موثر هستند. اگر مجموع آن عوامل را در نظر بگیریم، مى‌توانیم بستر مناسبى براى ایجاد تفاهم آماده کنیم. البته در کنار عوامل اجتماعى موثر در پذیرش یک نظریه،‌این نظریه باید “قدرت دفاع عقلانی” از خودش را هم داشته باشد. منظور از دفاع عقلانى سازگارى منطقى نظریه است . یعنى یک نظریه، اول باید هماهنگى و سازگارى درونى خودش را به اثبات برساند.علاوه بر این اگر آن نظریه ناظر به کارآمدى عینى است،‌باید بتواند قدرت خودش را در کنترل عینیت به اثبات برساند. اگر نظریه‌اى بتواند کارآمدی،‌سازگارى و عقلانیت حدود اولیه خود را به اثبات برساند، یک گام در تثبیت خود برداشته است. ولى این طور نیست که هر نظریه‌اى که این خصوصیات را داشت در جامعه علمى موفق شود. براى مثال یک نظریه‌اى که مدعى تمدن دینى است،‌تنها در صورتى به ثبت اجتماعى خواهد رسید که بستر اجتماعى لازم براى تحقق تمدن دینى پیدا شده باشد. البته یک نظریه ممکن است در مسیر رشد خودش بهینه شود و تکامل و رشد پیدا کند. حرف ما این است که همواره اقبال به یک نظریه و پذیرفته شدن آن در یک جامعه،‌ تابع دو عامل سازگارى و کارآمدى نیست. علاوه بر این دو،‌بستر اجتماعى موجود نیز نقش اساسى در پذیرش یک نظریه ایفا مى‌کند. از طرف دیگر به برکت انقلاب‌اسلامى یک چنین ظرفیتى هم در عرصه داخلى و هم در عرصه بین‌المللى به وجود آمده است . انقلاب‌اسلامى ایران آغاز مرحله جدیدى از گرایش به معنویت در جامعه است. در جامعه پس از انقلاب شرایطى به وجود آمد که خواستار معنویت در اداره جامعه و متمایل به حضور اسلام در عرصه عمل وتحقق عینى آن در جامعه مى‌باشد و آن را تعقیب مى‌کند. نفس چنین انقلابى ناشى از رشد معنویت و گرایش به اسلام است. این انقلاب با ایده‌هایى که مطرح نمود و با توجه به رشدى که در عالم پیدا کرد،‌علامتى است براى اینکه تعلق به حاکمیت وحى بر حیات بشر در حال رشد است. در لایه‌هاى باطنى و درونى جامعه بشرى اتفاقات جدى‌اى در حال وقوع است و این ظرفیت برخاسته از ایمان، قدرت ایجاد جسارت علمى - فرهنگى را خواهد داشت، کما اینکه جسارت‌ سیاسى را ایجاد کرد.پس شرایط لازم براى نوآورى ایجاد و تاسیس علم دینى دو چیز است: یکى اینکه شبکه‌اى فلسفى و دینى تاسیس شود که بتواند تولید ورشد علم را هدایت کند و دیگر اینکه یک جسارت روحى و روانى مبتنى بر ایمان دینى وتکیه بر معارف اهل بیت،‌در افراد و کل جامعه به وجود آید که مجموع اینها به یک ساختارشکنى در عرصه علم منتهى شود.این بحث همچنین محتاج این است که ما یک نظریه دقیق در مورد تکامل علم داشته باشیم و این نظریه خود مبتنى بر یک فلسفه تاریخ یا نگاهى فلسفى به آینده تاریخ مى‌باشد. اگر با چنین نگاهى تکامل علم و چگونگى تولید ورشد علم را مطالعه کردیم مى‌توانیم تحلیل کنیم که چگونه باید علم دینى تولید کنیم.

منبع : روزنامه رسالت

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند. 30 خرداد 1403, 15:48