انسان‌ها با توجه به عوامل متعدد از جمله محیطی كه در آن زندگی می‌كنند و افرادی كه با آنها به طور مداوم در ارتباطند و همچنین از نظر عوامل وراثتی و ژنتیكی سلایق و ویژگی‌های متعدد و متفاوتی دارند و شاید نتوان دو نفر را كه از ویژگی‌های كاملاً یكسانی برخوردار باشند را روی كره خاكی پیدا كرد. از میان این ویژگی ها و خصوصیت‌های فراوان و غیر قابل شمارش برخی از آنها فراوانی بیشتری دارند و بیشتر در افراد ظهور و بروز می‌كنند كه از جمله آنها ویژگی كم‌طاقتی و بی‌تابی انسان‌هاست.

 اینكه یك‌شبه به اهداف خودمان دست پیدا كنیم و هیچ مشكلی بر سر راه ما سبز نشود و اگر خدایی ناكرده با مشكلی مواجه بشویم زمین و زمان را به هم بدوزیم از جمله خصوصیت‌هایی است كه ما را تبدیل به یك انسان كم‌طاقت و بی‌تاب می‌كند.

 می‌توان كم طاقتی انسان‌ها را یكی از بزرگترین موانع رسیدن آدمی‌به موفقیت بیان كرد، چرا كه هیچ گاه فردی با رویارویی نادرست در برابر مشكلات نتوانسته است آنها را پشت سر گذاشته و بر آنها پیروز شود و به همین خاطر این ویژگی یكی از خصوصیت‌هایی است كه بارها از آن به عنوان یك صفت منفی در قرآن مجید سخن به میان آورده شده است و ویژگی‌های افراد بی‌تاب و كم‌طاقت را برای ما به تصویر كشیده است تا با شناخت آنها بتوانیم وجود خودمان را كاملاً از بی‌تابی و كم‌طاقتی خالی كنیم و هیچ گاه اجازه ورود دوباره این ویژگی ها را به درون خود ندهیم.خداوند متعال در سوره معارج یكی از ویژگی‌های انسان را كم‌طاقتی و بی تابی بیان می‌كند چرا كه از طرفی نه طاقت تحمل كردن مشكل و سختی ها را دارد و نه وقتی به او نعمتی داده می‌شود آن را در جهت درست به‌كار می‌گیرد و استفاده می‌كند: به راستى كه انسان سخت آزمند [و بى‌تاب‌] خلق شده است. چون صدمه‌اى به او رسد عجز و لابه كند. و چون خیرى به او رسد بخل ورزد (معارج 19 -21) حال با توجه به اینكه این ویژگی یك خصوصیت فراگیر در میان انسان هاست و مانع و سدی محكم در رسیدن افراد به موفقیت و خوشبختی قلمداد می‌شود اگر می‌خواهید در جاده موفقیت قدم بگذارید قبل از هر چیز باید بدانید كه چه طور با این ویژگی و خصلت مذموم مبارزه و آن را از درون خود ریشه كن كنید و گرنه باید برای همیشه قید رسیدن به قله خوشبختی را بزنید و آن را فراموش كنید. اگر بخواهیم یك معنای ساده و روان برای شرح صدر بیان كنیم باید اینگونه بگوییم :شرح یعنی وسعت دادن به یك چیز و صدر هم كه در عربی به معنای سینه است و معنای كلی آن اینگونه است كه با بدست آوردن این ویژگی و خصلت طلایی درجه تحمل و صبر و مدارای انسان آن قدر بالا می‌رود كه می‌تواند به راحتی در برابر مشكلات و سختی‌ها و مسئولیت‌های طاقت‌فرسایی كه به او محول می‌شود ایستادگی كند و آنها را یكی بعد از دیگری پشت سر بگذارد .این خصلت طلایی و معجزه‌گر آن قدر از اهمیت ویژه ای برخوردار است كه به عنوان یكی از نعمت‌های مهم از طرف خداوند متعال به پیامبر اکرم یادآوری می‌شود :(أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ : آیا براى تو سینه‌ات را نگشاده‌ایم؟) ( الشرح : 1) سؤالی كه در اینجا ممكن است به ذهن شما خطور كند این است كه چگونه می‌توان این نعمت مهم را از آن خود كرد تا در نتیجه در برابر مشكلات و سختی ها جزع و فزع نكنیم و آنها را به راحتی پشت سر بگذاریم ؟برای بدست آوردن این ویژگی مهم و حیاتی ،در آیات الهی به نكاتی مهم اشاره شده است كه به صورت اختصار آنها را بیان می‌كنیم:1)جزء خواسته‌های اصلی ما از خداوند باشد:ما انسان ها در دعاهای خود خواسته‌های زیادی را مطرح می‌كنیم، اما به نظر می‌رسد آنچه از اولویت بیشتری برخوردار است، دعا كردن برای بدست آوردن شرح صدر و قدرت تحمل پذیری بالاست چنانکه حضرت موسی(ع) برای تحمل سختی‌ها و مشكلات و مسئولیت سنگین رسالت به عنوان اولین خواسته خود این ویژگی را از خداوند متعال طلب كرد و فرمود:(قالَ رَبِّ اشْرَحْ لی‌ صَدْری،وَ یَسِّرْ لی أَمْری: گفت: «پروردگارا، سینه‌ام را گشاده گردان،و كارم را براى من آسان ساز(طه : 25 -26) 2) نقش ایمان و نماز را در زندگی خود پر رنگ كنید: خداوند متعال بعد از اینكه در سوره معارج ویژگی كم طاقتی و بی‌تابی را برای انسان‌ها بیان می‌كند، بلافاصله در آیات بعد راه مبارزه با این خصلت مذموم را برای ما به تصویر می‌كشد و افرادی را معرفی می‌كند كه با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردی كه دارند هرگز اجازه ورود این صفت را به ساختمان روح و روان خود نمی‌دهند؛ ویژگیهایی كه در رأس آنها اهمیت و تأكید بر نماز ذكر شده است: به راستى كه انسان سخت آزمند [و بى‌تاب‌] خلق شده است. چون صدمه‌اى به او رسد عجز و لابه كند. و چون خیرى به او رسد بخل ورزد. (معارج 19-21) مگر كسانی كه این ویژگی‌ها را داشته باشند : غیر از نمازگزاران: همان كسانى كه بر نمازشان پایدارى مى‌كنند. و همانان كه در اموالشان حقّى معلوم است، براى سائل و محروم.) و به همین جهت است كه خداوند متعال در آیات متعدد برای مبارزه با مشكلات و گرفتاری‌ها همه را دعوت به كمك گرفتن از نماز می‌كند: اى كسانى كه ایمان آورده‌اید، از شكیبایى و نماز یارى جویید؛ زیرا خدا با شكیبایان است.) (البقره : 153) چرا كه علاوه بر فواید غیر قابل شمارشی كه این عبادت دارد می‌تواند به انسان شرح صدری عنایت كند كه با آسودگی و آرامش خاطر به مبارزه با مشكلات اقدام كند.

استوارگویی

یكی از مهم‌ترین معیارهای سخن پاكیزه، استوارگویی و مراعات موازین حق و انصاف است. شخصی كه سخن می‌گوید باید به گونه‌ای سخن گوید كه از حق و انصاف بیرون نرود و كلامی سنجیده بر زبان آورد. استواری كلام به درستی و بیانگر واقعیت و حق بودن آن است. اگر كسی با استدلال و برهان سخن گوید و كلام و سخن وی بیانگر واقعیت و یا حقایق باشد و از گمانه‌زنی و دروغ به دور باشد كلامی استوار گفته است. بنابراین استواری كلام و سخن را می‌بایست در حق بودن آن جست وجو كرد و هر كلام باطلی سخن ناپخته و نااستوار است كه می‌بایست از آن پرهیز كرد. قرآن در آیه 9 سوره نساء از مردمان می‌خواهد كه تقوای الهی را در پیش گیرند و برای بیان یكی از مصادیق این تقوا به مسأله سخن استوار اشاره می‌كند. در حقیقت از نظر قرآن كسی كه سخنی باطل و دروغ می‌گوید تقوای الهی ندارد و از خداوند نمی‌هراسد. از این رو سخن استوار و راست گویی و بیان حق به معنای تقوا داشتن است. اگر كسی بخواهد مصداق انسان متقی را بیابد می‌بایست به این اصول ریز و درشت توجه داشته باشد كه یكی از آن‌ها رعایت راست گویی در كلام و سخن است. انسان متقی همواره راستگوست و سخنی دروغ و نادرست و زشت به زبان نمی‌آورد (احزاب آیه 70).