13 مهر 1394, 13:51
از ویژگى هایى که همه ارباب دانش در مورد خلیل بدان توجّه نموده اند مسأله ابتکار و نوآورى است. او در جهان اسلام پدیده ها و علومى را به وجود آورد که هیچ اصل و اثرى قبلاً از آن ها وجود نداشت. ایجاد دانش عروض، ترتیب بندى کتاب لغت بر طبق حروف الفبا و قرار دادن الفاظى خاص براى بعضى از معانى تنها گوشه اى از خلاّقیّت اوست.
دیگر از ابتکارات وى اعراب گذارى قرآن است. مى دانیم که قرآن در صدر اسلام بدون نقطه و حرکت بوده است و پس از ماجرایى که در مورد آیه (أنَّ اللهَ بَرىءٌ مِنَ المُشرِکینَ وَ رَسُولُهُ([31])) پیش آمد و آن عرب بادیه نشین، کلمه «رسولُه» را به کسر خواند (رسولِه) احساس نیاز به اعراب گذارى قرآن شدّت گرفت. از این رو «ابوالاسود دُئلى» قرآن را نقطه گذارى نمود. ولى این نقـطه ها در واقع اعراب کلمه بودند مثلاً علامت فتحه، نقطه اى روى ابتداى حرف و ضمّه، نقطه اى روى آخر حرف و کسره، نقطه اى زیر اوّل حرف بودامّا پس از مدّتى، نقش نقطه از اعراب جدا گردید و جزء خود حرف محسوب شد و حرکات شکل دیگرى به خود گرفت و این ابتکار خلیل بن احمد بود که فتحه را شکل مستطیل بر روى حرف و کسره را شکل مستطیل، زیر حرف و ضمه را واو کوچکى روى حرف و تنوین را دوتاى از همان حرکت قرار داد.
همچنین رَوْم و اشمام (دو نوع وقف) و همزه و تشدید از ابتکارات خلیل بن احمد است.
این علامت گذاریها سبب مصونیّت قاریان قرآن از غلط خوانى گردید و باعث شد مردم و دانشمندان جهان اسلام بدانها اهتمام ورزند و از همان زمان جایگاه خود را پیدا کنند. هم اکنون نیز کتابت قرآن در تمام ممالک بدین روش صورت مى پذیرد.([32])
منبع:فرهیختگان تمدن شیعه
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان