دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

از وابستگی تا وارستگی

از وابستگی تا وارستگی وابستگی و وارستگی در اخلاق و عرفان اسلامی مفهومی خاص دارندکه باید هر کدام از آنها را یافت و شناخت تا بتوان در مسیر خودسازی و به گسستن زنجیرهای ....
No image
از وابستگی تا وارستگی
از وابستگی تا وارستگی وابستگی و وارستگی در اخلاق و عرفان اسلامی مفهومی خاص دارندکه باید هر کدام از آنها را یافت و شناخت تا بتوان در مسیر خودسازی و به گسستن زنجیرهای اسارتهای درونی و برونی توفیق حاصل کرد و از جان و روح تارهای تنیده شده از خصال و صفات مذموم را فروریخت و ازخودخواهی‌ها رها گردید و به خداخواهی رسید. در یافتن مفهوم و فلسفه اصلی طرد و نفی وابستگی‌های گوناگون و مجاهدت و تلاش برای کسب خصلت والای وارستگی، همچون همه موضوعات باید از نگرشهای ظاهری و سطحی عبور نمود و به عمق و ژرفای نظر گسترد و واقعیت را آن گونه که هست دریافت، نه آنگونه که پندارها و تصورات ناصحیح و ظاهر بین میسازند و می‌پرورند و به تثبیت می‌رساند. در رویکرد عمیق و درون‌نگر و موضوع وابستگی، بسیاری از اعمال و رفتار را نمی‌توان وابستگی نامید و نباید به طرد و نفی آنها پرداخت. همچنین با همین رویکرد ژرف به موضوع وارستگی، بسی حالات و رفتار و کردارها که به زعم و تصور برخی از افراد وارستگی نام می‌گیرد و حال آنکه چنین نیست و ذهنیت و تصورات نادرست آنهاست که باعث می شود اینگونه درباره خود و حالات و رفتار و عملکردهایشان ارزیابی و قضاوت کنند. اگر نگرشها و ارزیابیها و محاسبه‌ها از سطح و ظاهر عبور کند و به ژرفا راه یابد، و اگر ماهیت هر رفتار و عمل به تدقیق درآید، و چنانچه انسان قبل از آغازین تلاشها و کوشاییها برای خودسازی، به خودکاوی بپردازد و به خودیابی برسد, به عمق و ماهیت وابستگی و وارستگی وقوف و آگاهی کسب می‌کند و با این معرفت و شناخت, راه خودسازی و تهذیب نفس برای نیل به تقوا و تقرب الهی را با موفقیت طی می‌نماید. در چنین شرایطی است که او نسبت به ماهیت وابستگی و انواع و اقسام آن بینش کسب کرده و به همین دلیل به طرد و نفی و زدودن آنها از صحنه‌های زندگی فردی و اجتماعی خود توفیق حاصل می نماید. و نیز با این بصیرت و آگاهی, ماهیت وارستگی را در می‌یابد و برای طی مراحل وکسب مراتب مختلف آن تلاش پیروزمندانه می‌کند. برخی از آثار ارزشمند بینش‌یابی‌های ژرف و عمیق نسبت به ماهیت اصلی وابستگی و وارستگی را این گونه به مداقه و تعمق می‌گذاریم: میتوان جهانی را داشت و وابسته نبود, و می‌توان اطاق و میزی داشت و وابسته بود. می‌توان غرق در قدرت بود و اسیر, و می‌توان محروم از قدرت بود و امیر. میتوان درشهرت وافر و کامل بود و بی‌نیاز از آن, و می‌توان با نگاهی و شعاری و کف و هورایی و یا هر عمل شهرت برانگیز دیگر متزلزل گشت و مجذوب و از خود بی‌خود شد. می‌توان به همه چیز رسید و در همان حال از همه چیز رهید, و می‌توان به هیچ چیز نرسید و درعین حال از هیچ چیز نرهید و همواره در هوای آن بود و دل و دین فدای آن نمود. آیا ندیده‌اید کسی راکه روی در نقاب خاک پیچید, در حالی که هیچ چیز نداشت و به همه چیز دل باخت؟! وآیا ندیده اید آن کسی را که در دل خاک آرمید, در حالی که همه چیز داشت وبه هیچ چیز دل نباخت؟! می‌توان از نعمت‌های گوناگون از زرق و زینت و زیور و وسایل آسایش و آرامش بهره برد و اسیر آنها نشد, که چنانچه این بهره‌وری‌ها, مشروع و معقول و متعادل باشد, وابستگی نیست, و نیز مانع رسیدن انسان به وارستگی نمی‌باشد. می‌توان به ریاست رسید و ریاست طلب نبود, به مقام رسید و مقام پرست نبود, و این حقیقت وقتی تحقق میابد که ریاست و جاه و مقام, ابزار باشد برای خدمت و مدیریت و تدبیر و ساماندهی و رفع مشکلات و موانع راه, ونه هدف برای اشباع تمایلات نفسانی, یا آلودگی به مفاسد و معاصی, یا مطامع حزبی و سیاسی. می‌توان درمتن زندگی مادی به معراج معنوی رسید و از خاک عبور نمود و به افلاک درآمد و از ماده گذشت و به معنی نائل گشت. پرورشهای اخلاقی باید نه در گوشه عزلت و بریده از اجتماع, که در میادین و عرصه‌های فعالیت‌های مختلف اجتماعی, سیاسی, اقتصادی, علمی و فرهنگی صورت گیرد. هنر این نیست که در گوشه‌ای بخزی و زمینه‌های ابتلا به گناه و فسادی نیابی و دعوت و وسوسه به انجام خلافی نشوی و در عین حال خود را وارسته به شمار آوری. هنر این است که در متن اجتماع و در حالی که همه زمینه‌های گرایش به هر تباهی و فسادی آماده و مهیا است, به گونه‌ای خویشتن را بپروری و از وابستگی‌ها به وارستگی برسی که هیچ وسوسه‌ای در تو نفوذ نکند و رفتار و عمل و حرکاتت را آلوده نسازد... اکنون که دریافتی در صورتی به وارستگی می‌رسی که از همه چیز برهی و حال آنکه از همه چیز برخوردار هستی، و در برابر قدرت مقهور نگردی، در حالی که اهرم‌های قدرت را در دست داری، و در مقابل زرق و برق پول و ثروت مجذوب نگردی، در حالی که به این نعمت دسترسی یافته‌ای، و فریفتة جاه و مقام و ریاست نشوی، در عین حالی که به ریاست و مقام رسیده‌ای، و در برابر نعمت‌ها و زیور و زینتها متزلزل نگردی و در همان حال از این نعمتها برخوردار باشی. و نیز اینک که دریافتی حضورت در متن زندگی مادی و در صحنه‌های مختلف کار و تلاش و برای تأمین معاش ضروری است و باید در همان حال در معراج معنوی باشی و پیمودن راه تقرب و حضور در محفل انس حضرت محبوب و مشاهده انوار جمیل جمال او، عزم خویش جزم نما و به خودسازی بپرداز و پاک شو و مرغ جانت را به پرواز درآور، که هرکس باشی و در هر کجا و در هر موقعیت و مسئولیت اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و سیاسی و علمی و فرهنگی، پرورش‌های اخلاقی برای عبور از وابستگی و رسیدن به وارستگی، باید در متن زندگی مادی و دنیایی صورت گیرد و در حال بهره‌وری مشروع و معقول و متعادل و به دور از افراط و تفریط از نعمت‌ها، که بین خود‌سازی و درون پروری‌ها با این برون‌گرایی‌ها و نیازهای فطری و طبیعی که مطابق با مقتضیات خلقت و به دست توانای حضرت پروردگار با جان و روح انسان آمیخته شده است، هیچ تنافی و تعارضی وجود ندارد و به راستی میتوان همه چیز داشت و وابستگی نداشت، و با همه چیز بود و وابسته نبود، و در حالی در متن زندگی خاکی بود که در اوج حیات افلاکی بود. استاد حسین انصاریان
پایگاه استاد شیخ حسین انصاریان

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

رفتار و منش امام خمینی (ره) با دختران

در همۀ جوامع بشری، تربیت فرزندان، به ویژه فرزند دختر ارزش و اهمیت زیادی دارد. ارزش‌های اسلامی و زوایای زندگی ائمه معصومین علیهم‌السلام و بزرگان، جایگاه تربیتی پدر در قبال دختران مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که دشمنان فرهنگ اسلامی به این امر واقف شده‌اند با تلاش‌های خود سعی بر بی‌ارزش نمودن جایگاه پدر داشته واز سویی با استحاله اعتقادی و فرهنگی دختران و زنان (به عنوان ارکان اصلی خانواده اسلامی) به اهداف شوم خود که نابودی اسلام است دست یابند.
تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

تبیین و ضرورت‌شناسی مساله تعامل مؤثر پدری-دختری

در این نوشتار تلاش شده با تدقیق به اضلاع مسئله، یعنی خانواده، جایگاه پدری و دختری ضمن تبیین و ابهام زدایی از مساله‌ی «تعامل موثر پدری-دختری»، ضرورت آن بیش از پیش هویدا گردد.
فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

فرصت و تهدید رابطه پدر-دختری

در این نوشتار سعی شده است نقش پدر در خانواده به خصوص در رابطه پدری- دختری مورد تدقیق قرار گرفته و راهبردهای موثر عملی پیشنهاد گردد.
دختر در آینه تعامل با پدر

دختر در آینه تعامل با پدر

یهود از پیامبری حضرت موسی علیه‌السلام نشأت گرفت... کسی که چگونه دل کندن مادر از او در قرآن آمده است.. مسیحیت بعد از حضرت عیسی علیه‌السلام شکل گرفت که متولد شدن از مادری تنها بدون پدر، در قرآن کریم ذکر شده است.
رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

رابطه پدر - دختری، پرهیز از تحمیل

با اینکه سعی کرده بودم، طوری که پدر دوست دارد لباس بپوشم، اما انگار جلب رضایتش غیر ممکن بود! من فقط سکوت کرده بودم و پدر پشت سر هم شروع کرد به سرزنش و پرخاش به من! تا اینکه به نزدیکی خانه رسیدیم.

پر بازدیدترین ها

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است.
تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان ʆ) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

تعامل اعراب مسلمان و ایرانیان (6) نقش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در فتح ایران

این نوشتار در نقد سلسله مقالاتی است که فتح ایران توسط اعراب مسلمان را یکی از مقاطع تلخ تاریخ معرفی نموده‌اند.
Powered by TayaCMS