پرسش و پاسخ رأفت و رحمت در عين سخت گيری در اجرای احكام الهی

پرسش: آيا زور و تهديد و خشونت در اسلام با رافت و رحمت الهي سازگاري دارد؟

پاسخ:

اصل در اسلام رحمت و رافت، محبّت و مودّت، عفو و كرامت، كظم غيظ و مسالمت مي‌باشد كه براي هر يك از اين واژه‌ها آياتي در قرآن آمده است. مثلًا: در نمازهاي پنجگانه ده‌ها بار سخن از رحمت و مهرباني «الرّحمن الرّحيم» آمده است كه نوعي ترويج و دعوت به مهر و محبت و رفتار دوستانه به يكديگر است.

«رئوف» از صفات خدا و پيامبر دانسته شده و در مقابل از قساوت و سنگدلي انتقاد شده است. «ثم قست قلوبكم» سپس دل هاي شما بعد از اين واقعه سخت شد. (بقره 74)

محبّت هديه الهي است كه خداوند آن را در دل زن و شوهر قرار مي‌دهد. «و جعل بينكم مودّة و رحمة» (روم 21)

عفو كردن و فرو بردن خشم و كظم‌غيظ ستايش شده است. (و الکاظمين الغيظ و العافين عن الناس ...) (آل عمران 134)

در برخورد با افراد نااهل، ابتدا رفتار و گفتار مسالمت‌آميز را سفارش كرده است؛ امّا در برابر همه‌ اينها گاهي تهديد و خشونت براي سركوب روحيه‌هاي مغرور و حفظ دستاوردهاي مهم لازم است؛ مثلًا: به مسلمانان دستور مي‌دهد، هر چه در توان داريد براي ترساندن دشمنان خدا و آمادگي دفاع و برخورد با دشمنان، خودتان آماده كنيد. «و اعدّوا لهم ما استطعتُم من قُوَّة» هر نيرويي در قدرت داريد، براي مقابله با آنها(دشمنان)، آماده سازيد! (انفال 60)

همين كه مردم به پيامبر(صلي الله عليه و آله) گفتند: علي(عليه السلام) خشونت دارد، (نمي‌گذارد هر گونه كه دوست داريم و مي‌پسنديم، عمل كنيم) آن حضرت فرمود: «انّه لَخشن في ذات اللّه» علي در مورد انجام امور الهي سختگير و خشن است. آري، در انجام فرمان خدا بايد صلابت و قاطعيت و خشونت داشت.

در اجراي حدود الهي در مورد خلافكاران، مي‌فرمايد:

دلسوزي و رافت را كنار گذاشته و حكم خدا را اجرا كنيد.

«لاتاخذكم بهما رافة في دين اللّه» نبايد رافت (و محبت کاذب) نسبت به آن دو شما را از اجراي حکم الهي مانع شود. (نور 2)

به هر حال عمل به احكام بايد همراه با جديت، عشق، تصميم قاطع و عزمي جزم باشد، نه با شوخي و عادت، نه با شك و ترديد، نه با تشريفات و ظاهرفريبي، نه مقطعي و موسمي، نه موضعي و نه با كسالت و بي‌حالي؛ که همه اينها در جايگاه خود ضد ارزش به حساب مي آيد. بنابراين در يک جمع بندي کلي مي توان گفت که بخشي از آموزه هاي وحياني اسلام ظاهري مغاير با رافت و رحمت الهي دارد اما در باطن و نفس الامر همانها هم منشا رحماني دارد چراکه گزينه ديگري براي اعطا و اعمال رحمت الهي غيراز آن آموزه ها وجود ندارد، زيرا رحمت خداي متعال همه چيز را در بر مي گيرد. «و رحمتي وسعت کل شيء» (اعراف 156)

              روزنامه كيهان، شماره 21126 به تاريخ 18/5/94، صفحه 6 (معارف)