27 دی 1395, 7:50
پرسش: عوامل فرهنگي چه نقش و تاثيري در شکل گيري و قوام هويت اجتماعي انسان دارد؟
در بخش نخست پاسخ به اين سؤال که چه عوامل و مؤلفه هايي در شکل گيري هويت اجتماعي دخالت دارد؟ با تأکيد بر اينکه مقوله هويت اجتماعي در واقع همان هويت انساني فارغ از رنگ، خون، نژاد است که بر اساس پنج مؤلفه اساسي شکل مي گيرد، به عوامل جغرافيايي و اقليمي، عوامل سياسي و تاريخي و عوامل اقتصادي و معيشتي اشاره کرديم. اينک در بخش پاياني دنباله مطلب را پي مي گيريم.
د) عوامل فرهنگی
عوامل فرهنگي، عوامل هستند که از گذر زندگي مشترک اجتماعي و تحت تأثير نوع روابط انساني حاکم بر جوامع و متأثر از همه عوامل اقليمي، سياسي، تاريخي و اقتصادي، ايجاد مي شوند. اين تأثيرات در صورت تداوم تاريخي، زمينه هاي پيدايش نوعي خاص از جهان بيني، اعتقادات، زبان مشترک، هنر و سنن و آداب و آيين هاي اجتماعي منحصر به فرد را فراهم مي آورند.
اين عوامل، به دليل اينکه در زماني نسبتاً طولاني ايجاد مي شوند، به همان نسبت ماندگارتر و مستحکم تر از عوامل ديگر هستند و بخش اصلي از هويت اجتماعي انسان را شکل میدهند.
عوامل فرهنگي به مرور زمان تغيير شکل مي دهند و ممکن است تضعيف و يا تقويت شوند، اما بن مايه هاي تاريخي آنها، کمتر دچار تحولات آني و دوره اي مي شوند.
بسته به اينکه انسان، در هنگام تولد در کدام حوزه فرهنگي قرار گيرد، طبيعتاً احساس هويت اجتماعي او داراي مشخصه هاي منحصر به فرد همان حوزه (در آينده) مي شود. اين مشخصه ها، با انسان و رشد اجتماعي او، از طرف محيط زندگي، محيط آموزش، محيط کار و مجموعه روابط اجتماعي، به وي، خودآگاه و يا ناخودآگاه، تزريق مي شوند.
همچنين اراده انسان بالغ، کمتر مي تواند در اين ماندگارهاي ريشه دار، تغيير ايجاد کند، بلکه حداکثر، مي تواند سمت و سوي رفتار اجتماعي را تا اندازه اي تحت تاثير قرار دهد. بنابراين هويت فرهنگي امري نيست که به زور بتوان آن را به کسي تحميل کرد و اين هويت در واقع هسته اصلي تشکيل دهنده شخصيت اجتماعي انسان است که با اراده و انتخاب انسان شکل مي گيرد.
ه) عوامل تربيتی
آخرين عامل تأثيرگذار در شکل گيري هويت اجتماعي انسان، عامل تربيتي است. اين عامل، خود برگرفته از عواملي همچون، نوع روابط اخلاقي- فرهنگي و رفتاري حاکم بر خانواده، آموزش و پرورش و همچنين جامعه است.
هر يک از اين سه حوزه، بخشي از حوزه نفوذ تربيت انسان را شکل مي دهند، ولي بسته به اينکه هر يک از عوامل نامبرده چقدر گسترده تر و عميق تر عمل کنند و انسان مورد نظر را تحت پوشش آموزه هاي خود قرار دهند، تربيت انساني را مي توانند در حوزه نفوذ خود قرار دهند. امروزه آموزش و پرورش و مسئولين جامعه به ويژه بخش مربوط به رسانه ها سهم عمده تري نسبت به عامل خانواده بر عهده گرفته اند.
روزنامه كيهان، شماره 21124 به تاريخ 15/5/94، صفحه 6 (معارف)
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان