دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

قرآن و جهان بيني اقتصادي

No image
قرآن و جهان بيني اقتصادي

کريم افضلي

‌‌‌جهان بيني اصلي است که در تمامي علوم و دانش و ديدگاه بشري ديده مي شود. تمامي اديان و علوم هر کدام مکتب ها و ديدگاه هاي متفاوتي دارند که در آن جهان بيني خاصي مطرح گرديده است. در قرآن جهان بيني خاصي وجود دارد که هدف و اصول آن با ديگر اديان و علوم تفاوت بارز دارد. در اين ميان قرآن با علوم مختلفي چون اقتصاد، سياست، مديريت و... وجوه تمايز و اشتراک دارد. رابطه قرآن و علوم بشري بيش از همه به تبيين جهان بيني آنها مرتبط است. در اين ميان جهان بيني اسلامي، مهمترين ارکان و هسته و اصول نظام ديني و الهي را تشکيل مي دهد که نقش مؤثري در تکوين و تکامل ديدگاه و اعتقادات انساني و پيشرفت اجتماع دارد. مجموعه اصولي که نشان دهنده فضاي حاکم بر تصميم گيري انساني در چارچوب معارف قرآني است با عنوان اصول تکويني شناخته مي شود. تحليل علمي رابطه قرآن و علوم با توجه به مباني ايجادي علم و مسائل بنياني مرتبط با آن به نحو جامع تر و اثر بخش تري مي تواند مورد شناسايي قرار گيرد.

اصول موضوعه و نظام انگيزشي انسان مسلمان قبل از همه متأثر از بينش ها و تصوراتي است که از نظام خلقت و جهان هستي دارد. بديهي است، بينش و نگرش انسان نسبت به حيات، انسان و جامعه در رفتار او تأثير خواهد گذاشت، بر اين مبنا، رفتار هر يک از افراد بسته به اعتقادات و بينش هايي که دارند در مقايسه با افراد ديگر جوامع، متفاوت خواهد بود. براي مثال دنبال کردن منافع شخصي براي فردي که جهان را هدف دار مي داند و به جهان آخرت نيز ايمان دارد تفاوت زيادي با رفتار فردي دارد که فقط به دنياي مادي توجه مي کند و به دنبال کسب حداکثر درآمد و سود و رفاه مادي قابل حصول در اين دنيا است.‌

بنابراين از مهمترين زمينه هاي اثر بخشي قرآن در اقتصاد، شناسايي اصول تکويني اقتصاد اسلامي از قرآن و سنت است. اصل خالقيت و يگانگي آفرينش يکي از اين اصول مي باشد. در فلسفه و جهان بيني اسلامي، خداوند بر مخلوقات و جهان هستي خود اشراف و هدايت دارد. به عبارت ديگر خداوند در عين حال که خالق و آفريننده است، رب نيز هست و بر امور و شئون بندگان خود نظارت و اشراف دارد. بنابراين انسان را رها شده نمي توان تصور کرد که رابطه اش با خداوند قطع شده باشد. در قرآن آمده: "الا له الخلق و الامر تبارک الله ربّ العالمين". بر اساس يگانگي خداوند و اصل توحيد، وابستگي متقابل نظام آفرينش به اراده و خواست الهي اثبات مي شود، در واقع اصل توحيد به طور تکويني نشان دهنده جاذبه و همرنگي و همبستگي ميان مخلوقات، بويژه

انسان ها است. تنها خالق جهان هستي و انسان ها خداوند بوده و چرخش نظام هستي و امور زندگي انسان ها تحت اراده اوست. اصل دوم مالکيت مطلق خداوند مي باشد. بر اساس جهان بيني اسلامي مالکيت عالم هستي از آن خداست. "ولله ما في السماوات و ما في الارض". خداوند که خالق و آفريدگار موجودات و جهان است و مالکيت آنها نيز با خداست. اين نوع مالکيت مطلق مي باشد. سومين اصل هدفداري آفرينش در خلقت جهان و انسان است. آفرينش آسمان و زمين و هر چه در آن است بر اساس حق مي باشد: "و هو الّذي خلق السّماوات و الارض بالحقّ". خداوند از آفرينش آسمان ها و زمين هدف و انگيزه اي معين داشته است و خلقت جهان عبث و بيهوده نبوده است و خداوند از آفرينش و خلقت انسان ها هدف خاصي داشته است.‌

رسالت

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

ادب در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد ادب بیان شده است آورده شده.
No image

اطعام مومن, اکرام مومن, پوشاندن مومن در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد اطعام مومن, اکرام مومن, پوشاندن مومن بیان شده است آورده شده.
No image

اصلاح بین مردم در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد اصلاح بین مردم بیان شده است آورده شده.
No image

انصاف و عدل در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد انصاف و عدل بیان شده است آورده شده.
No image

تقيه در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد تقيه بیان شده است آورده شده.

پر بازدیدترین ها

No image

رعایت حق مومن در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد رعایت حق مومن بیان شده است آورده شده.
No image

نرمی و مدارا در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد نرمی و مدارا بیان شده است آورده شده.
No image

سلام و تحیت و خداحافظی و سخن هنگام عطسه در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد سلام و تحیت و خداحافظی و سخن هنگام عطسه بیان شده است آورده شده.
No image

اطعام مومن, اکرام مومن, پوشاندن مومن در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد اطعام مومن, اکرام مومن, پوشاندن مومن بیان شده است آورده شده.
No image

عذر خواهی در آیات و روایات اسلامی

در متن ذیل تعدادی از روایاتی که از معصومین علیهم السلام در مورد عذر خواهی بیان شده است آورده شده.
Powered by TayaCMS