بهره ای از حکمت پیامبر اکرم(ص)

از پیامبر گرامی اسلام (ص) احادیث و روایات ارزنده و شایسته ای باقی مانده است که می‌تواند در زندگی اجتماعی و شخصی مسلمانان کارایی و نقش فراوانی داشته باشد. دو حدیث معروفی از حضرت وجود دارد که مقام معنوی و ارزش جهانی ایشان را نزد خداوند متعال نشان می‌دهد.

و اینکه ایشان قبل از خلقت جهان و حضرت آدم به مقام نبوت نایل گشته بودند. «کنت نبیاً و آدم بین الرّوح و الجسد.» یعنی من پیامبر بودم در حالی که آدم میان روح و بدن بود. «کنت نبیاً و آدم بین الماء و الطّین.» یعنی من پیامبر بودم در حالی که آدم میان آب و گل بود.

همچنین روایت معتبری وجود دارد که اهمیت حضرت را به صلوات نشان می‌دهد. پیامبر بزرگ اسلام(ص) فرموده‌اند: لاتصلّوا علی صلوهً مبتوره، بل صلوا الی اهل بیتی، ولاتقطعوهم، فانّ کلّ نسبٍ و سببٍ یوم القیمه منقطعٌ الّا نسبی. یعنی بر من هرگز صلوات ناقض و مقطوع نفرستید، بلکه آن را به اهل بیتم وصل کنید و آنها را از صلوات نیندازید، زیرا که هر نسب و سببی روز قیامت منقطع است مگر نسب من.

حضرت به خدمت رسانی به مردم و نوعدوستی انسان ها اهمیت زیادی قائل بودند، روایت است که شخصی از حضرت رسول اکرم (ص) سئوال کرد: ای الاعمال افضل، چه عملی از همه اعمال برتر است. حضرت فرمود: اطعام الطّعام واطیاب الکلام. یعنی غذا دادن به مردم و خوش زبان بودن.

همچنین ایشان به صفات شخصی و اخلاق فردی اهمیت داده و فرموده‌اند: طعام الجواد دواءٌ و طعام البخیل داءٌ. یعنی طعام شخص بخشنده دوا و شفاست و طعام شخص بخیل درد و مرض است. و همچنین فرموده است: من خاف النّاس لسانه فهو اهل النّار.

یعنی کسی که مردم از زبانش بترسند از اهل آتش است. بنابراین باید بین مردم به خوبی و خوشی زندگی کرد و از آزردن دیگران پرهیز کرد. و نیز فرموده است: الظّلم تهتک العصم. ظلم پرده عصمت‌ها را پاره می‌کند.‌

خداوند در مورد اهمیت پیروی از پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: قل ان کنتم تحبون الله فاتّبعونی. بگو اگر خدا را دوست می‌دارید از من پیروی کنید. از پیامبر اکرم(ص) پرسیدند، هل رایت ربّک. آیا پروردگارت را هرگز دیده‌ای؟ حضرت فرمود: رایته بفوادی. یعنی من او را با چشم دل دیده‌ام.

آیاتی از قرآن مجید وجود دارد که خطاب به پیامبر اکرم(ص) است، زمانی که ایشان از جهالت و عدم ایمان آوری کفار ناراحت و رنجیده خاطر می‌شدند، خداوند به پیامبرش خطاب می‌کند که حساب مشرکین را خودم می‌رسم و تو نمی خواهد ناراحت باشی. در آیه 6 سوره شوری می‌فرماید: والذّین اتّخذوا من دونه اولیاء الله حفیظٌ علیهم و ما انت علیهم بوکیلٍ. کسانی که غیر خدا را ولی خود برگزیدند، خداوند حساب اعمال آنها را نگه می‌دارد (تا به موقع حساب آنها را برسد و کیفر لازم را به آنها بدهد) سپس روی سخن را به پیامبر اکرم(ص) کرده و می‌فرماید: تو مامور نیستی که آنها را مجبور به قبول حق سازی (وظیفه تو تنها ابلاغ رسالت و رساندن پیام خدا به همه بندگان است.) شبیه این جمله در قرآن فراوان است: از جمله (لست علیهم بمصیطر. تو سیطره و غلبه بر آنها نداری.) (و ما انت علیهم بجبّار. تو موظف به اجبار نیستی.) و همچنین (و ما جعلناک علیهم حفیظاً. تو مسئول اعمال آنها نیستی و برای اجبار آنها مبعوث نشده ای). این آیات علاوه بر تسلای حضرت پیغمبر(ص) بیانگر این واقعیت است که خداوند می‌خواهد بندگان آزاد باشند و راه او را با اراده و اختیار خود بپویند، زیرا که ارزش واقعی ایمان و عمل صالح در همین است و ایمان و عمل اجباری ارزش معنوی ندارد.‌

باید از روش زندگی و احادیث باقیمانده از حضرت رسول اکرم(ص) در زندگی به نحو احسن استفاده کرد چرا که از ایشان نقل شده که فرمود: حیاتی لکم خیرٌ و مماتی لکم خیرٌ. زندگی و مرگ من برای شما خیر است. (به این معنا که من چه در حیات و چه در ممات برای بشر منبع خیر هستم).