جوهر فروتنی

جوهر فروتنی

آن چه در سیمای حیات بهاءالدین لاهیجی پرفروغ است، تعهد و تقیّد مثال زدنی به اخلاق در کنار انصاف علمی و عملی کم نظیر او است. شدت اخلاق مداری، سبب گمنامی و مهجوریت او گشته است. با این حال، نکته ی جالب توجه، آن است که آن بزرگوار، در پایان کتاب محبوب القلوب، شخصاً اقدام به زندگی نامه ی خودنگاشت کرده است که می تواند حاوی پندهای ماندگار باشد: اولاً، در بند بند آن، تواضع و فرهیختگی و دانش عمیق و گسترده، موج می زند و ثانیاً، مهم تر این که طرز صحیح شناساندن خود را به دیگران ـ در جایی که لازم بوده و عاری از شائبه ی هواپرستی و شهرت طلبی باشد ـ به ما می آموزد. ایشان در مقدمه ی خودنگاشت اش بیان می دارد:

«مخفی نیست که انگیزه ی من از عرض حال برای برادران پاک سرشتم، نه اظهار فخر و فضل جهالت آلود به داشتن خاندان و دودمان و نسب است، بلکه تمهید اعتذاری است نسبت به نارسایی و نقص هایی که احیاناً در این کتاب به چشم خواهد آمد، و این که خوانندگان با وقوف بر موقعیت و بضاعت نویسنده از کاستی های آن درگذرند.».

دیگر این که آن بزرگوار، پرهیز از کبر و نخوت را با حدیثی از پیامبر اعظم، صلی الله علیه وآله، در مخاطبات خود با امیرالمؤمنین حضرت علی، علیه السلام، بیان می دارد که پیامبر فرمود: «یا علی! ان الله تبارک و تعالی قَد أذهَبَ بالاسلامِ نَخْوَةَ الجاهلیَة و تَفاخُرَها بآبائها لِأنّ النّاسَ من آدم و آدم مِن تُراب و أکرمُهم عندالله أتقاهم».[31]

در کتاب تفسیر شریف لاهیجی، مصنف، ذیل تفسیر آیه ی 57 سوره ی زخرف یادی از کتاب محبوب القلوب می کند که در آن، تواضع و روحیه نقد پذیری، بلکه بالاتر، «خود انتقادی» و مطلق ندانستن خویش، شکوهی خیره کننده دارد.[32]

منبع:فرهیختگان تمدن شیعه