26 اردیبهشت 1396, 22:47
همه ما آدمها فكر میكنيم كه اگر يك سری از كارهايی را در گذشته انجام میداديم يا برعكس، زندگی حالمان چه تفاوتی میكرد اما میدانيم كه چنين حسرت خوردنی بیفايده و پوچ است. مهم و ارزشمند اين است كه ياد بگيريم چگونه ادامه مسير زندگی را به گونه ای برويم كه پشيمانی برايمان نداشته باشد. اگر چنين شرايطی برايتان رخ داده، نگران نباشيد، در ادامه مسير زندگی هر ازگاهی نگاهی بازنگرانه به زندگی مان داشته باشيم تا اطمينان يابيم كه مسير زندگی را درست طی میكنيم. در بيانی امام جواد(ع) دستورالعملی برای ما دارند كه با اجرای اين اصول در زندگی پشيمانی در ما راه نخواهد يافت: سه چيز است كه هر كس آن را مراعات كند، پشیمان نگردد: ۱ - اجتناب از عجله ۲ - مشورت كردن ۳ - توكل بر خدا در هنگام تصميمگيری. (مسند الامام الجواد، ص ۲۴۷)
درباره عجله در حديث داريم كه: «الْعجله بِالْاُمُورِ قبْل اوانِها» (بحارالانوار، ج۷۴، ص۲۶۵؛ تحف العقول، ص ۱۴۶): عجله موضوعش آن جايی است كه زمان كار نرسيده است و كار آمادگی و پختگی لازم را پيدا نكرده تا فرد آن را دنبال كند.
حواسمان باشد عجله ممكن است ممدوح باشد يا مذموم: يادمان باشد «سرعت و جديت در كارها، آرى؛ اما عجله و شتابزدگى، هرگز»! عجله مذموم آن است كه: بررسى و مطالعه در جوانب كار و شناخت صورت نگيرد اما سرعت و عجله ممدوح آن است كه: بعد از تصميمگيرى لازم، در اجرا درنگ نشود، و لذا در روايات مىخوانيم: «در كار خير عجله كنيد» يعنى بعد از آن كه خير بودن كارى ثابت شد ديگر جاى مسامحه نيست.
كسانی كه در كارهايشان از اين توانمندی استفاده میكنند و از ديگران نظرخواهی میكنند چنان است كه گويا عقول ديگران را به استخدام خويش در آوردهاند. به عبارتی مشورت يعنی گران ديگران را ارزان خريدن؛ گرانی كه با مدتها صرف عمر آن را به دست آورده و ما میتوانيم از آن بهره مند شويم. در قرآن كريم خداوند به پيامبرش میفرمايد: (فبِما رحْمهٍ مِنا... لِنْت لهُمْ و لوْ كنْت فظًّا غليظ الْقلْبِ لانْفضُّوا مِنْ حوْلِك فاعْفُ عنْهُمْ و اسْتغْفِرْ لهُمْ و شاوِرْهُمْ فِي الْامْرِ فإِذا عزمْت فتوكلْ عليا... إِنّا... يحِبُّ الْمُتوكلين) (آل عمران، ۱۵۹) «پس به [بركت] رحمت الهی، با آنان نرمخو [و پر مِهر] شدی، و اگر تندخو و سخت دل بودی قطعاً از پيرامون تو پراكنده میشدند. پس، از آنان در گذر و برايشان آمرزش بخواه، و در كار[ها] با آنان مشورت كن، و چون تصميم گرفتی، بر خدا توكل كن، زيرا خداوند توكلكنندگان را دوست میدارد.» امام علی (ع) درباره افرادی كه با ديگران مشورت میكنند و بهره ای كه در زندگی از آن میبرند میفرمايد: هر كس كه از آرای مختلف استقبال كند مواقع خطا و اشتباه را میيابد و هر كس بدون عاقبت انديشی وارد امور شود خودش را در معرض مشكلات و حوادث قرار خواهد داد. عاقبت انديشی قبل از عمل، تو را از پشيمانی در امان میدارد. (نهج البلاغه، قصار ۱۶۴) آن حضرت همواره بر اين باورند كه: «منْ لمْ يسْتشِرْ ينْدم» (نهج البلاغه، قصار/۱۵۲) كسی كه مشورت نمیكند پشيمان میشود! در بيانی پيامبر اكرم (ص) نيز میفرمايد: «الْمُشاورهُ حِرْزٌ مِن النّدامهِ، و امْنٌ مِن الْملامهِ» «مشورت موجب پيشگيری از پشيمانی و ايمنی از سرزنش است». تكبر و خود را مصون از خطا دانستن از عوامل مخربی است كه باعث میشود انسان به دنبال مشورت و كمك خواهی فكری با ديگران نرود! لذا همواره همه اشتباهات را تجربه میكند و چه بسا اشتباهی را مرتكب شود كه راهی برای جبران ندارد. يكی از راه حلهای ساده برای مصون ماندن از خيلی خطاها مشورت يعنی همان استخدام نيروی فكری انسانهاست.
توكل، از آن مفاهيم دينی است كه خيلی وقتها، كم كاریها و قصور خودمان را به پای آن مینويسيم. میگوييم توكل كردهايم، اما در واقع منظورمان اين است كه تنبلی كردهايم. توكل به معنای تنبلی كردن نيست، مهم اين است كه دل را از ديگران ببريم و تنها و تنها به خود خدا توكل كنيم... در حقيقت معنای توكل اين است كه من بنده، بندگی كنم... توكل كردن به معنای دنبال كارها نرفتن نيست... توكل يعنی شخص وظيفه اش را انجام دهد، بعد از انجام وظيفه، نتيجه را به خدا بسپارد. چنانچه در اين زمينه امام علی (ع) در بيانی میفرمايند: عليك بسعی و ليس به نجح. بر تو باد سعی، ولی نتيجه بر تو نيست. به اميد آنكه با رعايت كردن اين نكات هيچگاه با نگاه كردن به گذشته مان دچار پشيمانی و يأس و نااميدی نشويم.
کتابخانه هادی
پژوهه تبلیغ
ارتباطات دینی
اطلاع رسانی
فرهیختگان