سیر و سلوک و ریاضت
مرحوم حجت الاسلام اشرفی ضمن طیّ مدارج علمی و دست یازیدن به مرجعیت دینی، اهل سیر و سلوک عارفانه و تربیت و تزکیه نفس نیز بود. با طیّ منازل عملی و مقامات عرفانی، کراماتی از او ظاهر گردید. شاید در شکل گیری شخصیت وارسته و سیر و سلوک عارفانه ی او، یکی از عواملی که بیش ترین نقش را داشته است، سلوک اخلاقی و سیره ی عبادی پدرش بوده است. او در سنین نوجوانی شاهد آن بوده است. در مورد عبادت و راز و نیاز پدر بزرگوارش آورده اند:
... در کنار تبلیغ دین، به طور خاص اهل دعا و مناجات بود ودر اطراف روستا برای عبادت و راز و نیاز با خدا خلوت گاه هایی داشت، به گونه ای که جایگاه عبادت او به نام «تپه ملامهدی» یا «مهدی تپه» در دو روستای لترگاز و تازه آباد از شهرستان بهشهر، در میان مردم منطقه معروف بوده است.[21]
ایشان نیز مانند عارفی واصل، آن چنان در جذبه ی عشق و محبت الهی قرار داشت که با تمام وجودش در طاعت و بندگی حضرت حق می کوشید و زهد و تقوا و خداترسی او زبان زد خاص و عام بود تا جایی که به «مقدس اشرفی» شهره می گردد.
بسیاری از شرح حال نویسان و عالمان فرهیخته، در مورد سیر و سلوک عارفانه و ریاضت و مقامات معنوی او سخن گفته اند و از او تجلیل کرده اند.
صاحب مکارم الاثار در توصیف این بعد از شخصیت وی می نویسد:
مرحوم حاجی ملامحمد فرزند ملامحمدمهدی معروف به «مقدس اشرفی» از اعاظم علمای عظام و فقهای فخام و اولیای ابدال و صلحای ابدال و زهاد زمان و عباد اوان بود.[22]
مرحوم آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی نیز در مورد شدت مراقبت نفس و مجاهدت «مقدس اشرفی» می نویسد:
شنیدم که علامه اشرفی مازندرانی، آتش فراوانی برمی افروخت و امر می کرد که وی را با ریسمانی ببندند و به سوی آتش بکشانند تا قدری از سوز آتش را در این دنیا بچشد.[23]
محدث بزرگ مرحوم شیخ عباس قمی، نیز ابعاد معنوی و کمال روحانی حجه الاسلام اشرفی را چنین وصف می کند:
وی... بین علم به خدا و عمل به احکام الهی را جمع کرد. در نتیجه، انوار ملکوت بر او تابید و بر کرسی استقامت نشست و کراماتی از او آشکار گردید. خداوند به فضل خویش بعضی از الهامات را به وی عطا فرمود...[24]
مرحوم تنکابنی در کتاب شریفش به ذکر و توصیف برخی از کرامات عارف واصل مرحوم حجت الاسلام اشرفی می پردازد.
ملاحبیب الله شریف العلماء کاشانی در مورد ریاضت و پارسایی وی می گوید:
از جمله فقها، ملامحمد اشرفی است که عالم و فاضل و عابد و اهل ریاضت بود. مانند او در این زمان ها دیده نشده است... او شریف ترین و عابدترین و زاهدترین علما بود... عمر او از صدسال گذشت در حالی که چیزی از مال دنیا نیندوخت و از عبادتش چیزی نکاست.[25]
مولف کتاب جامع الدر نیز در بیان مقامات عرفانی و کرامت های مرحوم مقدس اشرفی حکایت های مختلفی را آورده است که نشانه ی درجات روحانی و کمالات معنوی مرحوم اشرفی است.[26]
در گزارشی در مورد موفقیت عرفانی و سیر و سلوک ایشان آورده اند:
این بزرگوار در میان علمای عصر به جمع مابین شریعت و طریقت اختصاص یافته است. از دور و نزدیک همه کس به جان و دل به وی ارادت می ورزند.[27] وی از مفاخر مذهب جعفری و جامع اصول شریعت و مراسم طریقت بود. کرامات بسیاری بدو منسوب است.[28] راز و نیاز و گریه های شبانه او از ترس مقام ربوبی به حدی بود که در برخی تراجم او را از «بکایین» و زیادگریه کنندگان از خوف الهی شمرده اند.[29]
منبع:فرهیختگان تمدن شیعه