اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان

شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان از شب های مبارک ماه رمضان و یکی از سه شبی است که به نام شب قدر معرفی شده است و سفارش زیادی در حفظ و پاسداشت آن شده است. روایات زیادی وجود دارد که این شب، همان شب قدر است. در کتاب اقبال بالاعمال، روایاتی در مورد اهمیت این شب و احتمال اینکه این شب، همان شب قدر باشد، بیان شده است. از جمله این روایات این چند روایت است: 1. روایتی که از سفیان بن سمط از امام صادق علیه السلام نقل شده است که وی به حضرت عرضه داشت: شب قدر را برای من تعیین بفرما و حضرت در جواب فرمودند شب بیست و سوم. 2. روایتی که از زراره و او از عبدالواحد بن مختار انصاری نقل شده که او از امام باقر علیه السلام در مورد شب قدر پرسید و حضرت در جواب فرمودند: أخبرک و اللّه ثم لا أعمی علیک، هی أوّل لیلة من السبع الاخر. در مورد روایت دوم نکته ای وجود دارد مبنی بر اینکه مراد این روایت، ماه رمضانی است که بیست و نه روز بوده است و با توجه به بیست و نه روزه بودن ماه رمضان، فرموده اند که شب قدر، اولین روز از هفت روز آخر ماه است؛ زیرا در هیچ منبعی ذکر نشده است شب بیست و چهارم که زوج است، احتمال دارد شب قدر باشد. البته روایتی نیز در تایید این توجیه ما وجود دارد. در جزء سوم کتاب جامع محمد بن حسن قمی از زراره نقل شده است: کان ذلک الشهر تسعة و عشرین یوما. 3. ‌روایت ضمره انصاری از پدرش که از رسول خدا نقل کرده که ایشان فرمودند:شب قدر شب بیست و سوم است. 4. روایت حماد بن عیسی از محمد بن یوسف از پدرش که می گوید: از امام باقر علیه السلام شنیدم که ایشان در مورد شب قدر داستان جهنی و رسول الله را نقل می فرمود: قال: سمعت أبا جعفر علیه السلام یقول:إِنّ الجهنی أتی إِلی رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله فقال له: یا رسول اللّه إِنّ لی إِبلا و غنما و غلمة، فاحبّ أن تأمرنی لیلة أدخل فیها فأشهد الصلاة و ذلک فی شهر رمضان، فدعاه رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله فسارّه فی إذنه. سائل این مطلب از رسول گرامی اسلام، شخص عبدالرحمن بن انیس انصاری معروف به جهنی است که در شب بیست و سوم با اهل و عیال و وسایل خود وارد شهر شده و فردا صبح از مدینه خارج شده است. 5. ابونعیم در کتاب صیام و قیام از رسول گرامی اسلام نقل کرده است که ایشان در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان آب صورت خانواده اش می پاشید. در فضیلت احیا شب قدر در مورد فضیلت شب زنده داری و احیای شب قدر چندین روایت نقل دشه است که برخی از انها عبارتند از: 1. روایتی که جعفر دوریستی رد کتاب حین با اسنادش از امام جواد علیه السلام و ایشان از پدران خویش تا امام باقر علیه السلام نقل کرده است: من أَحیا لیلة القدر غفرت له ذنوبه، و لو کانت ذنوبه عدد نجوم السماء، و مثاقیل‌ الجبال و مکائیل البحار. 2. و یا روایت دیگری که در همان کتاب از امام جعفر صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت فرموده اند: من أَحیاء لیلة ثلاث و عشرین من شهر رمضان و صلّی فیها مائة رکعة وسّع اللَّه علیه معیشته فی الدنیا و کفاه أَمر من یعادیه، و أَعاذه من الغرق و الهدم و السرق و من شرّ السّباع، و دفع عنه هول منکر و نکیر، و خرج من قبره نور یتلألأ لأهل الجمع، و یعطی کتابه بیمینه، و یکتب له براءة من النار، و جواز علی الصراط، و أَمان من العذاب و یدخل الجنّة بغیر حساب، و یجعل فیها من رفقاء النبیّین و الصدّیقین و الشهداء و الصالحین، و حسن أولئک رفیقا. 3. و نیز روایتی که ابن ابی عمیر از جمیل و هشام و حفص نقل کرده اند که حضرت باقر علیه السلام، دچار مریضی شدیدی شدند و وقتی شب و بیست و سوم شد، به بندگان خویش امر فرمود او را به مسجد ببرند تا شب را در آنجا بمانند 4. در دعائم الاسلام نقل است که حضرت فاطمه صلوات الله علیها نمی‌گذاشت در این شب احدی از اهلش بخوابد و خواب آنها را به کمی طعام علاج می‌فرمود و آنها را برای احیاء آن شب از روز مهیا می‌کرد؛ یعنی امر می‌فرمود که روز را خواب و استراحت کنند که شب خوابشان نبرد و احیا بدارند و می‌فرمود که محروم کسی است که از خیر امشب محروم بماند. اعمال این شب عبارتست از: 1. غسل: در این مورد و استحباب روایت ذیل از امام صادق علیه السلام وارد شده است که حضرت فرمودند: رأَیته اغتسل فی لیلة ثلاث و عشرین من شهر رمضان مرّة فی أَوّل‌ اللّیل، و مرّة فی آخره. 2. باز کردن قرآن کریم و قرائت آن و دعای آن. 3. خواندن دعاهایی که در هر شب این ماه تکرار می گردد. 4. خواندن دعای ذیل: اللَّهُمَّ إِنْ کانَ الشَّکُّ فِی أَنَّ لَیْلَةَ الْقَدْرِ فِیها أَوْ فِیما تَقَدَّمَها واقِعٌ، فَانَّهُ فِیکَ وَ فِی وَحْدانِیَّتِکَ وَ تَزْکِیَتِکَ الْأَعْمالَ زائِلٌ، وَ فِی أَیِّ اللَّیالِی تَقَرَّبَ مِنْکَ الْعَبْدُ لَمْ تُبْعِدْهُ وَ قَبِلْتَهُ، وَ أَخْلَصَ فِی سُؤَالِکَ لَمْ تَرُدَّهُ وَ أَجَبْتَهُ، وَ عَمَلِ الصَّالِحاتِ شَکَرْتَهُ، وَ رَفَعَ إِلَیْکَ ما یُرْضِیکَ ذَخَرْتَهُ. اللَّهُمَّ فَامِدَّنِی فِیها بِالْعَوْنِ عَلی‌ ما یُزْلِفُ لَدَیْکَ، وَ خُذْ بِناصِیَتِی إِلی‌ ما فِیهِ الْقُرْبی‌ إِلَیْکَ، وَ أَسْبِغْ مِنَ الْعَمَلِ فِی الدَّارَیْنِ سَعْیِی، وَرَقِّ لِی مِنْ جُودِکَ بِخَیْراتِها عَطِیَّتِی، وَ ابْتُرْ عَیْلَتِی مِنْ ذُنُوبِی بِالتَّوْبَةِ، وَ مِنْ خَطایایَ بِسَعَةِ الرَّحْمَةِ. وَ اغْفِرْ لِی فِی هذِهِ اللَّیْلَةِ وَ لِوالِدَیَّ وَ لِجَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ غُفْرانَ مُتَنَزِّهٍ عَنْ عُقُوبَةِ الضُّعَفاءِ، رَحِیمٍ بِذَوی الْفاقَةِ وَ الْفُقَراءِ، جادٍ عَلی‌ عَبِیدِهِ، شَفِیقٍ بِخُضُوعِهِمْ وَ ذِلَّتِهِمْ، رَفِیقٍ لا تَنْقُصُهُ الصَّدَقَةُ عَلَیْهِمْ، وَ لا یُفْقِرُهُ ما یُغْنِیهِمْ مِنْ صَنِیعِهِ [الَیْهِمْ‌]. اللَّهُمَّ اقْضِ دَیْنِی وَ دَیْنَ کُلِّ مَدْیُونٍ، وَ فَرِّجْ عَنِّی وَ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ، وَ أَصْلِحْنِی وَ أَهْلِی وَ وَلَدِی، وَ أَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ، وَ انْفَعْ مِنِّی، وَ اجْعَلْ فِی الْحَلالِ الطَّیِّبِ الْهَنِی‌ءِ الْکَثِیرِ السَّائِغِ مِنْ رِزْقِکَ عَیْشِی، وَ مِنْهُ لِباسِی، وَ فِیهِ مُنْقَلَبِی، وَ اقْبِضْ عَنِ الْمَحارِمِ یَدِی مِنْ غَیْرِ قَطْعٍ وَ لا شَلٍّ، وَ لِسانِی مِنْ غَیْرِ خَرَسٍ، وَ اذُنِی مِنْ غَیْرِ صَمَمٍ، وَ عَیْنِی مِنْ غَیْرِ عَمیً، وَ رِجْلِی مِنْ غَیْرِ زَمانَةٍ، وَ فَرْجِی مِنْ غَیْرِ إِحْبالٍ، وَ بَطْنِی مِنْ غَیْرِ وَجَعٍ، وَ سائِرَ أَعْضائِی مِنْ غَیْرِ خَلَلٍ. وَ أَوْرِدْنِی عَلَیْکَ یَوْمَ وُقُوفِی بَیْنَ یَدَیْکَ خالِصا مِنَ الذُّنُوبِ، نَقِیّا مِنَ الْعُیُوبِ، لا أَسْتَحْیِی مِنْکَ بِکُفْرانِ نِعْمَةٍ، وَ لا إِقْرارٍ بِشَرِیکٍ لَکَ فِی الْقُدْرَةِ، وَ لا بِإرْهاجٍ«» فِی فِتْنَةٍ، وَ لا تَوَرُّطٍ فِی دِماءٍ مُحَرَّمَةٍ، وَ لا بَیْعَةٍ اطَوِّقُها عُنُقِی لِأَحَدٍ مِمَّنْ فَضَّلْتَهُ بِفَضِیلَةٍ، وَ لا وُقُوفٍ تَحْتَ رایَةِ غَدْرَةٍ، وَ لا اسْوِدادِ الْوَجْهِ بِالْأیْمانِ الْفاجِرَةِ، وَ الْعُهُودِ الْخائِنَةِ، وَ أَنِلْنِی مِنْ تَوْفِیقِکَ وَ هُداکَ ما نَسْلُکَ بِهِ سُبُلَ طاعَتِکَ وَ رِضاکَ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. 5. خواندن دعایی که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) روایت شده است: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الرُّوحِ وَ الْعَرْشِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرَضِینَ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْبِحارِ وَ الْجِبالِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ یُسَبِّحُ لَهُ الْحِیتانُ وَ الْهَوامُّ وَ السِّباعُ فِی الاکامِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ سَبَّحَتْ لَهُ الْمَلائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ. سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ عَلا فَقَهَرَ، وَ خَلَقَ فَقَدَرَ، سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ، سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ، سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ، سُبُّوحٌ، قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ، قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ، قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ، قُدُّوسٌ، [أَنَّ تُصَلِّیَ عَلی‌ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِی وَ تَرْحَمَنِی، فَانَّکَ أَنْتَ الْأَحَدُ الصَّمَدُ]. 6. خواندن دعای مختص به ده روز آخر ماه مبارک رمضان: یا رَبِّ لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ جاعِلَها خَیْرا مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، وَ رَبَّ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ، وَ الْجِبالِ وَ الْبِحارِ، وَ الظُّلَمِ وَ الْأَنْوارِ، وَ الْأَرْضِ وَ السَّماءِ، یا بارِی‌ءُ یا مُصَوِّرُ، یا حَنَّانُ یا مَنَّانُ، یا اللَّهُ یا رَحْمانُ، یا حَیُّ یا قَیُّومُ، یا بَدِی‌ءُ یا بَدِیعَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ. یا اللَّهُ یا اللَّهُ، یا اللَّهُ یا اللَّهُ، یا اللَّهُ یا اللَّهُ، یا اللَّهُ، لَکَ الْأَسْماءُ الْحُسْنی‌، وَ الْأَمْثالُ الْعُلْیا، وَ الْکِبْرِیاءُ وَ الالاءُ وَ النَّعْماءُ، أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحِیمِ، إِنْ کُنْتَ قَضَیْتَ فِی هذِهِ اللَّیْلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ حَکِیمٍ. فَصَلِّ عَلی‌ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ اسْمِی فِی هذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَداءِ، وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَداءِ، وَ إِحْسانِی فِی عِلِّیِّینَ وَ إِساءَتِی مَغْفُورَةٌ، وَ أَنْ تَهَبَ لِی یَقِینا تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَ إِیمانا یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنِّی، وَ تُرْضِیَنِی بِمَا قَسَمْتَ لِی، وَ آتِنِی فِی الدُّنْیا حَسَنَةً، وَ فِی الاخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنِی عَذابَ النَّارِ. وَ ارْزُقْنِی یا رَبِّ فِیها ذِکْرَکَ وَ شُکْرَکَ، وَ الرَّغْبَةَ وَ الْإنابَةَ الَیْکَ، وَ التَّوْبَةَ وَ التَّوْفِیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ شِیعَةَ آلِ مُحَمَّدٍ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَ لا تَفْتِنِّی بِطَلَبِ ما زَوَیْتَ عَنِّی بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ، وَ أَغْنِنِی یا رَبِّ بِرِزْقٍ مِنْکَ واسِعٍ بِحَلالِکَ عَنْ حَرامِکَ. وَ ارْزُقْنِی الْعِفَّةَ فِی بِطْنِی وَ فَرْجِی، وَ فَرِّجْ عَنِّی کُلَّ هَمٍّ وَ غَمٍّ، وَ لا تُشْمِتْ بِی عَدُوِّی، وَ وَفِّقْ لِی لَیْلَةَ الْقَدْرِ عَلی‌ أَفْضَلِ ما رَآها أَحَدٌ، وَ وَفِّقْنِی لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ وَ افْعَلْ بِی کَذا وَ کَذا، اللَّیْلَةَ اللَّیْلَةَ، السَّاعَةَ السَّاعَةَ - حتّی ینقطع النفس. 7. خواندن دعای ذیل که مختص به این شب است: اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمْرِی، وَ أَوْسِعْ لِی فِی رِزْقِی، وَ أَصِحَّ جِسْمِی«»، وَ بَلِّغْنِی أَمَلِی، وَ إِنْ کُنْتُ مِنَ الْأَشْقِیاءِ فَامْحُنِی مِنَ الْأَشْقِیاءِ وَ اکْتُبْنِی مِنَ السُّعَداءِ، فَانَّکَ قُلْتَ فِی کِتابِکَ الْمُنْزَلِ، عَلی‌ نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ:«یَمْحُو اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ» 8. خواندن دعای: اللَّهُمَّ إِیَّاکَ تَعَمَّدْتُ اللَّیْلَةَ بِحاجَتِی، وَ بِکَ أَنْزَلْتُ فَقْرِی وَ مَسْأَلَتِی، تَسَعُنِی اللَّیْلَةَ رَحْمَتُکَ وَ عَفْوُکَ، فَأَنَا لِرَحْمَتِکَ مِنِّی لِعَمَلِی، وَ رَحْمَتُکَ وَ مَغْفِرَتُکَ أَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبِی، وَ اقْضِ لِی کُلَّ حاجَةٍ هِیَ لِی، بِقُدْرَتِکَ عَلی‌ ذلِکَ، وَ تَیْسِیرِهِ عَلَیْکَ. فَانِّی لَمْ اصِبْ خَیْرا إِلا مِنْکَ، وَ لَمْ یَصْرِفْ عَنِّی أَحَدٌ سُوءا قَطُّ غَیْرُکَ، وَ لَیْسَ لِی رَجاءٌ لِدِینِی وَ دُنْیایَ، وَ لا لِأخِرَتِی، وَ لا لِیَوْمِ فَقْرِی، یَوْمَ ادْلی‌ فِی حُفْرَتِی، وَ یُفْرِدُنِی النَّاسُ بِعَمَلِی غَیْرَکَ، یا رَبَّ الْعالَمِینَ. 9. خواندن دعای ذیل: اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَوْفَرِ عِبادِکَ نَصِیبا مِنْ کُلِّ خَیْرٍ أَنْزَلْتَهُ فِی هذِهِ اللَّیْلَةِ، أَوْ أَنْتَ مُنْزِلُهُ، مِنْ نُورٍ تَهْدِی بِهِ، أَوْ رَحْمَةٍ تَنْشُرُها، أَوْ رِزْقٍ تَقْسِمُهُ، أَوْ بَلاءٍ تَدْفَعُهُ، أَوْ ضُرٍّ تَکْشِفُهُ، وَ اکْتُبْ لِی ما کَتَبْتَ لِأَوْلِیائِکَ الصَّالِحِینَ، الَّذِینَ اسْتَوْجَبُوا مِنْکَ الثَّوابَ، وَ أَمِنُوا بِرِضاکَ عَنْهُمْ مِنْکَ الْعِقابَ، یا کَرِیمُ یا کَرِیمُ، صَلِّ عَلی‌ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ افْعَلْ بِی ذلِکَ، بِرَحْمَتِکَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. 10. خواندن دعای ذیل: أَسْأَلُکَ مَسْأَلَةَ الْمِسْکِینِ الْمُسْتَکِینِ، وَ أَبْتَهِلُ إِلَیْکَ ابْتِهالَ الْمُذْنِبِ الْبائِسِ‌ الذَّلِیلِ، مَسْأَلَةَ مَنْ خَضَعَتْ لَکَ ناصِیَتُهُ، وَ اعْتَرَفَ بِخَطِیئَتِهِ، فَفاضَتْ لَکَ عَبْرَتُهُ، وَ هَمَلَتْ لَکَ دُمُوعُهُ، وَ ضَلَّتْ حِیلَتُهُ، وَ انْقَطَعَتْ حُجَّتُهُ، أَنْ تُعْطِیَنِی فِی لَیْلَتِی هذِهِ مَغْفِرَةَ ما مَضی‌ مِنْ ذُنُوبِی، وَ اعْصِمْنِی فِیما بَقِیَ مِنْ عُمْرِی، وَ ارْزُقْنِی الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ فِی عامِی هذا، وَ اجْعَلْها حَجَّةً مَبْرُورَةً خالِصَةً لِوَجْهِکَ، وَ ارْزُقْنِیهِ أَبَدا ما أَبْقَیْتَنِی، وَ لا تُخْلِنِی زِیارَتِکَ وَ زِیارَةِ قَبْرِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدا صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. إِلهِی وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تَکْفِیَنِی مَؤُونَةَ خَلْقِکَ مِنَ الْجِنِّ وَ الانْسِ، وَ الْعَرَبِ وَ الْعَجَمِ، وَ مِنْ کُلِّ دابَّةٍ أَنْتَ آخِذٌ بِناصِیَتِها، إِنَّکَ عَلی‌ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ. اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ مِمَّا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی هذِهِ اللَّیْلَةِ، فِی الْقَضاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ، أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، فِی عامِی هذا، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهِمْ، وَ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی، وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی، وَ ارْزُقْنِی وَلَدا بارّا، إِنَّکَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ، وَ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ مُحِیطُ. 11. خواندن دعای ذیل: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ سُؤَالَ الْمِسْکِینِ الْمُسْتَکِینِ، وَ أَبْتَغِی إِلَیْکَ ابْتِغاءَ الْبائِسِ الْفَقِیرِ، وَ أَتَضَرَّعُ إِلَیْکَ تَضَرُّعَ الضَّعِیفِ الضَّرِیرِ، وَ أَبْتَهِلُ إِلَیْکَ ابْتِهالَ الْمُذْنِبِ الذَّلِیلِ. وَ أَسْأَلُکَ مَسْأَلَةَ مَنْ خَضَعَتْ لَکَ نَفْسُهُ، وَ رَغِمَ لَکَ أَنْفُهُ، وَ عَفَّرَ لَکَ وَجْهَهُ، وَ خَضَعَتْ لَکَ ناصِیَتُهُ، وَ اعْتَرَفَ بِخَطِیئَتِهِ، وَ فاضَتْ لَکَ عَبْرَتُهُ، وَ انْهَمَلَتْ لَکَ دُمُوعُهُ، وَ ضَلَّتْ عَنْهُ حِیلَتُهُ، وَ انْقَطَعَتْ عَنْهُ حُجَّتُهُ، بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْکَ، وَ بِحَقِّکَ الْعَظِیمِ عَلَیْهِمْ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیْهِمْ کَما أَنْتَ أَهْلُهُ، وَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلی‌ نَبِیِّکَ وَ آلِ نَبِیِّکَ، وَ أَنْ تُعْطِیَنِی أَفْضَلَ ما أَعْطَیْتَ السَّائِلِینَ مِنْ عِبادِکَ‌ الْماضِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، وَ أَفْضَلَ ما تُعْطِی الْباقِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، وَ أَفْضَلَ ما تُعْطِی مَنْ تَخْلُقُهُ مِنْ أَوْلِیائِکَ إِلی‌ یَوْمِ الدِّینِ، مِمَّنْ جَعَلْتَ لَهُ خَیْرَ الدُّنْیا وَ خَیْرَ الاخِرَةِ، یا کَرِیمُ یا کَرِیمُ یا کَرِیمُ. وَ أَعْطِنِی فِی مَجْلِسِی هذا مَغْفِرَةَ ما مَضی‌ مِنْ ذُنُوبِی، وَ اعْصِمْنِی فِیما بَقِیَ مِنْ عُمْرِی، وَ ارْزُقْنِی الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ فِی عامِی هذا، مُتَقَبِّلا مَبْرُورا خالِصا لِوَجْهِکَ یا کَرِیمُ، وَ ارْزُقْنِیهِ أَبَدا ما أَبْقَیْتَنِی، یا کَرِیمُ یا کَرِیمُ یا کَرِیمُ، وَ اکْفِنِی مَؤُونَةَ نَفْسِی، وَ اکْفِنِی مَؤُنَةَ عِیالِی، وَ اکْفِنِی مَؤُنَةَ خَلْقِکَ، وَ اکْفِنِی شَرَّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَ الْعَجَمِ، وَ اکْفِنِی شَرَّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَ الانْسِ، وَ اکْفِنِی شَرَّ کُلِّ دابَّةٍ أَنْتَ آخِذٌ بِناصِیَتِها، إِنَّ رَبِّی عَلی‌ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ. 12. خواندن دعایی که عمر بن یزید از ابی عبدالله(علیه السلام) نقل کرده است: اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیما تَقْضِی وَ فِیما تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ، وَ فِیما تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ، أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، فِی عامِی هذا، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهِمْ، وَ اجْعَلْ فِیما تَقْضِی وَ فِیما تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی، وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی. 13. قرائت سوره عنکبوت و روم. استحباب این عمل به واسطه روایتی است که از امام صادق علیه السلام نقل شده است.« من قرأَ سورة العنکبوت‌ و الرّوم فی لیلة ثلاث و عشرین فهو و اللَّه یا ابا محمّد من أَهل الجنّة لا أَستثنی فیه أَبدا، و لا أَخاف أَن یکتب اللَّه تعالی علیّ فی یمینی إِثما، و إِنّ لهاتین السورتین من اللَّه تعالی مکانا». 14. قرائت هزار مرتبه سوره انا انزلنا استحباب قرائت این سوره در این شب، مستند به روایت امام صادق علیه السلام می باشد.«قال:لو قرأَ رجل لیلة ثلاث و عشرین من شهر رمضان «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» َلف مرّة، لأصبح و هو شدید الیقین بالاعتراف بما یختصّ فینا، و ما ذاک إِلا لشی‌ء عاینه فی نومه.» 15. خواندن دعای امام حسن علیه السلام: یا باطِنا فِی ظُهُورِهِ، وَ یا ظاهِرا فِی بُطُونِهِ، یا باطِنا لَیْسَ یَخْفی‌، یا«» ظاهِرا لَیْسَ یُری‌، یا مَوْصُوفا لا یَبْلُغُ بِکَیْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ، وَ لا حَدٌّ مَحْدُودٌ، یا غائِبا غَیْرَ مَفْقُودٍ، وَ یا شاهِدا غَیْرَ مَشْهُودٍ، یُطْلَبُ فَیُصابُ، وَ لَمْ یَخْلُ مِنْهُ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ وَ ما بَیْنَهُما طَرْفَةَ عَیْنٍ، لا یُدْرَکُ بِکَیْفٍ، وَ لا یُؤَیَّنُ بِأَیْنٍ وَ لا بِحَیْثٍ. أَنْتَ نُورُ النُّورِ، وَ رَبُّ الْأَرْبابِ، أَحَطْتَ بِجَمِیعِ الامُورِ، سُبْحانَ مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ هکَذا وَ لا هکَذا غَیْرُهُ، - ثمّ تدعوه بما ترید. 16. زیارت امام حسین علیه السلام. • این مطلب بر اساس روایتی است که امام صادق علیه السلام در کتاب "عمل شهر رمضان" که حضرت در تفسیر آیه شریفه «فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ»می فرماید: هی لیلة القدر، یقضی فیه أَمر السّنة من حجّ و عمرة أَو رزق أَو أَجل أَو أَمر أَو سفر أَو نکاح أَو ولد، إِلی سائر ما یلاقی ابن آدم ممّا یکتب له أَو علیه فی بقیّة ذلک الحول من تلک اللّیلة إِلی مثلها من عام قابل، و هی فی العشر الأواخر من شهر رمضان، فمن أَدرکها - أَو قال: شهدها - عند قبر الحسین علیه السلام یصلّی عنده رکعتین أَو ما تیسّر له، و سأل اللَّه تعالی الجنّة، و استعاذ به من النّار، آتاه اللَّه تعالی ما سأل، و أَعاذه ممّا استعاذ منه، و کذلک إِن سأل اللَّه تعالی أَن یؤتیه من خیر ما فرّق و قضی فی تلک اللّیلة، و أَن یقیه من شرّ ما کتب فیها، أَو دعا اللَّه و سأله تبارک و تعالی فی أَمر لا إِثم فیه رجوت أَن یؤتی سؤله، و یوقی محاذیره و یشفّع فی عشرة من أَهل بیته، کلّهم قد استوجبوا العذاب، و اللَّه إِلی سائله و عبده بالخیر أَسرع. • و نیز روایتی از امام جواد علیه السلام روایت شده است که حضرت در ضمن حدیثی می فرماید: قال:من زار الحسین علیه السلام لیلة ثلاث و عشرین من شهر رمضان، و هی اللّیلة الّتی یرجی أَن تکون لیلة القدر و فیها یفرق کلّ أَمر حکیم، صافحه روح أَربعة و عشرین أَلف ملک و نبیّ، کلّهم یستأذن اللَّه فی زیارة الحسین علیه السلام فی تلک اللّیلة. • و نیز در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت می فرماید: قال:إذا کان لیلة القدر یفرّق اللّه عزّ و جلّ کلّ أمر حکیم، نادی مناد من السماء السابعة من بطنان العرش: أنّ اللّه عزّ و جلّ قد غفر لمن أتی قبر الحسین علیه السلام‌. 17. دعای جهت پایداری برادران دین و اهل حق در راه راست و عاقب به خیری آنان و طلب هدایت برای گمراهان: 18. قرائت سوره دخان 19. خواندن دعای الله کن لولیک الحجه بن الحسن 20. صد رکعت نماز فضیلت بسیار و تاکید شده است.شیخ در تهذیب از ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: در شبی که امید می‌رود شب قدر باشد صد رکعت نماز کن بخوان در هر رکعت قل هو الله أحد را ده مرتبه گفت گفتم فدایت شوم اگر قوت نداشته باشم ایستاده بجا آورم فرمود نشسته بجا آور گفتم اگر قوت نداشته باشم نشسته بجا آورم فرمود بجا آور به همان حالی که به قفا خفته‌ای در فراش خود. 21. از دعائم الاسلام روایت است که: حضرت فاطمه صلوات الله علیها در این شب نمی‌گذاشت احدی از اهلش بخوابد و خواب آنها را با کمی طعام علاج می‌فرمود و آنها را برای احیاء آن شب از روز مهیا می‌کرد یعنی امر می‌فرمود که روز را خواب و استراحت کنند که شب خوابشان نبرد و احیا بدارند و می‌فرمود که محروم کسی است که از خیر امشب محروم بماند 22. علامه مجلسی رحمة الله علیه فرموده است که هر مقدار قرآن که ممکن باشد در این شب بخواند و دعاهای صحیفه کامله را بخواند خصوصا دعای مکارم الاخلاق و دعای توبه و روزهای این شبها را نیز باید حرمت داشت و به عبادت و تلاوت و دعا بسر آورد؛ زیرا در احادیث معتبر وارد شده است که روز قدر در فضیلت مثل شب قدر است.