راه اندازی پژوهشکده علوم و نانو فناوری دانشگاه یزد

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: در نظام آموزشی فلسفه اسلامی به ‌طور کلی فلسفه را به ‌دلیل پایه‌ای بودن مسائل و به ‌دلیل آنکه ترسیم خط پیشرفت و ارائه سخن نهایی در آن دشوار است، به‌سختی می‌توان به شیوه مسئله‌‌محور تدریس کرد.
در ادامه بررسی آموزش فلسفه اسلامی به روش آموزش مسئله‌‌محور می‌پردازیم. در این روش دانشجویان با کلیات مسائل فلسفه اسلامی آشنا شده و جریان‌ها و آرای فیلسوفان را به‌خوبی می‌شناسند.
بنا به یک تقسیم کلاسیک، همچون دیگر علوم، فلسفه نیز در کنار موضوع و مبادی دارای مسائلی است که پیرامون موضوع آن یعنی موجود به ماهو موجود طرح می‌شود. دسته‌بندی این مسائل در محورهای مشخص، کلی‌ترین مباحث فلسفی را تشکیل می‌دهد. مباحث عامه وجود، ماهیت و عوارض آن، ثابت و متغیر، علت و معلول، علم و عالم و معلول، حدوث و قدم و الهیات بالمعنی‌الاخص از مهم‌ترین مباحث سنتی فلسفه هستند که هر یک در خود در بر دارنده مسائل فلسفی فراوانی هستند.
در روش آموزش مسئله‌محور، همچون علوم پایه چون فیزیک و ریاضی،‌ آموزش فلسفه بر اساس مباحث کلی فلسفی صورت می‌گیرد. بدین معنا که پس از دسته‌بندی مسائل و نظریه‌ها در طبقه‌بندی‌های مشخص، آموزش بر اساس پیشروی گام‌به‌گام این مسائل صورت می‌گیرد. در این روش استاد پس از طرح هر مساله به معرفی نظریه‌های گوناگون و تلاش‌های مختلف در جهت حل آن می‌پردازد. به دیگر سخن در روش موضوع‌محور، بر اساس سیر و ترتب منطقی مباحث فلسفی، موضوعات و مسائل، یکی پس از دیگری عنوان شده و نسبت به یکدیگر ارزیابی و تضعیف و تقویت می‌شوند.
در این شیوه ما با سیستم فکری و اندیشه نظام ‌مند یک فیلسوف یا مکتب به ‌طور خاص مواجه نمی‌شویم، بلکه با آرا و نظریات فلاسفه و مکاتب مختلف به‌طور پراکنده و متفرق ضمن موضوعات و مباحث آشنا می‌شویم. روش آموزش مساله‌محور همچنان‌که اشاره شد، در آموزش علوم پایه و همچنین علوم تجربی و فنی امری رایج است، در حالی که شیوه آموزش در علوم انسانی مثل جامعه‌شناسی، روانشناسی و شاخه‌های مرتبط آنها پیچیده‌تر است.
به ‌طور کلی فلسفه را به‌دلیل پایه‌ای بودن مسائل و به‌دلیل آنکه ترسیم خط پیشرفت و ارائه سخن نهایی در آن دشوار است، به دشواری می‌توان به شیوه مساله‌محور تدریس کرد چون در هر مبحث، یافتن سخن نهایی که بدون شک و یقین باشد، دشوار و بلکه غیرممکن است و هرگونه داوری مبتنی بر یک جهت‌گیری و سوگیری فلسفی خاص است و در بهترین حالت، استاد می‌تواند بکوشد تا آرای فلسفی را با کمترین داوری، شرح و تفسیر کند.
دقت در طرح مسائل، طبقه‌بندی دقیق مباحث، کوشش در طرح بی‌طرف و بدون جهت‌گیری مسائل و نزدیکی به روش آکادمیک تدریس علوم پایه از مزیت‌های روش مسئله‌محور است. گو اینکه این روش به تدقیق مباحث و گسستن از حب و بغض‌های فردی و گروهی کمک می‌کند و «ماقال» را بر «من‌قال» برتری می‌‌بخشد.
ضمن آنکه در این روش، زبان فلسفی در دراز‌مدت بیانی دقیق و شسته‌ رفته می ‌یابد و معیارهای روشن برای اصطلاحات فلسفی و به ‌کارگیری آنها اهمیت می‌ یابد. لازم به ذکر است این روش برای نوآموزان فلسفه از جهت آشنایی با مبادی، موضوعات، مسائل و اصطلاحات فلسفی مفید و قابل توجیه است.
چنانکه آمد، «در شیوه مسئله‌محور» ما با سیستم فکری هر فیلسوف و مکتب آشنا نمی‌شویم و این تفرق و تک‌افتادن مباحث گوناگون از یک‌سو و عدم آشنایی با مبانی فکری و کلیت نظام فلسفی هر یک از مکاتب یا فلاسفه مزبور از سوی دیگر، مانع جدی‌ای در فهم دقیق، روشن و کامل رای و اندیشه آنان در هر مساله خواهد بود. به‌ویژه که اندیشه بشر و خصوصا تاملات فلسفی او، امری نظام‌مند، سیستماتیک و دستگاهی است و مولفه‌های فکری هیچ متفکری را نمی‌توان به‌طور جدا از یکدیگر به‌خوبی فهمید.» همچنین روش مسئله‌محور، فاقد درک تاریخی در بررسی مسائل است.

جدیدترین ها در این موضوع

چگونه در مهمانی‌ها رفتار کنیم؟

رعایت آداب مهمانی می‌تواند روابط برادرانه میان مۆمنان را مستحکم‌تر ساخته و در رشد تعالی اجتماع تأثیر بسزایی داشته باشد. 25 آبان 1394, 10:57

نقش ابراز علاقه و معاشرت درست در اسلام

نسان علاقه دارد كه مورد علاقه و محبت دیگران باشد. اگر آن‏ دوستداران، محبت‏خود را آشكار كنند، محبوب هم به محبان‏ علاقه‏ مند مى‏ شود و این محبت دو جانبه، زندگیها را از صفا و صمیمیت‏ بیشترى برخوردار مى‏سازد. ما اگر بدانیم كه خدا دوستمان دارد، ما هم‏خدا را بیشتر دوست‏خواهیم داشت. اگر بدانیم و بفهمیم كه رسول‏ خدا(ص) و اهل بیت(ع) به ما شیعیان عنایت و محبت دارند و این ‏علاقه را بارها نشان داده و اظهار كرده‏اند، محبت عترت در دل ما بیشترخواهد شد. 25 آبان 1394, 10:54

اخلاق معاشرت اجتماعی، نمونه ای از سبک زندگی اسلامی

نمونه های بسیاری از سیره ی ائمه ی معصوم علیهم السلام درباره ی تشویق و تحریض مؤمنان به دوستی و برادری با هم، ایجاد پیوند برادری و دوستی بین آنها، اصلاح اختلافات و رفع کدورت ها گزارش شده است. 25 آبان 1394, 10:42

اخلاق معاشرت و ارتباط با خویشاوندان در اسلام

سنّتِ «صله رحم»، از نیکوترین برنامه های دینی در حیطه معاشرت است. گرچه شکل نوین زندگی و مشغله های زندگیهای امروزی، گاهی فرصت این برنامه را از انسانها گرفته است، ولی حفظ ارزشهای دینی و سنّتهای سودمند و ریشه دار دینی، از عوامل تحکیم رابطه ها در خانواده ها است. بویژه در مناسبتهای ملّی، در اعیاد و وفیات و آغاز سال جدید، فرصت طبیعی و مناسبی برای عمل به این «سنّت دینی» است. 25 آبان 1394, 10:41

تحلیل یافته‌های الگوی دینی رفتارها در خانواده و نقش رسانه ملی

آنچه از امور فطری در بحث تربیت مورد نظر است و مبنای تربیت مطرح می‌شود، امور فطری در زمینه خواست‌ها و گرایش‌هاست. البته باید توجه داشت آن دسته از خواست‌های فطری مبنای تربیت قرار می‌گیرد که ویژه انسان است و امتیاز او بر حیوان به شمار می‌آید، نه آن بخش از خواست‌ها و گرایش‌ها که میان هر دو مشترک است؛ زیرا در این بخش، انسان مانند حیوان برای شکوفاسازی نیازی به تربیت ندارد. 25 آبان 1394, 10:36

پر بازدیدترین ها

ویژگی های خانواده موفق از نظر اسلام

از دیدگاه اسلام انسانها از لحاظ ویژگیها ، توانایی و استعدادها متفاوت از یکدیگر هستند. بر این اساس در نظر گرفتن این تفاوتها را نیز در تربیت فرزندان در خانواده دارای اهمیت می‌داند. از نمونه احادیثی که ذکر شد و هزاران شواهد معتبر دیگر می‌توان به نقش اهمیت خانواده از دیدگاه اسلام پی برد. اسلام سعادت و شقاوت فرد را تحت تاثیر خانواده چه در دوران قبل از تولد و چه بعد از تولد می‌داند. 18 خرداد 1394, 17:54

الگوی دینی رفتارها در خانواده و نقش رسانه ملی (2)

غریزه قدرت، محرک زندگی انسانی است که از سه نوع جنسی، گرسنگی و ارتباطی تشکیل می‌شود. غریزه جنسی، مهم‌ترین غریزه زندگی است؛ زیرا از اول یا زن با «هویت زنانه» یا مرد با «هویت مردانه» به دنیا می‌آید. 11 شهریور 1394, 18:21

تأثیر بخشش بر روابط خانواده

محیط خانه می تواند محلی برای سلوک و عروج و تکامل مرد و زن و نیز فرزندان باشد، به ویژه اگر سعه صدر داشته باشند. بدون تردید، هرگاه کسی به انسان ستمی روا می دارد، حس انتقام جویی او را برمی انگیزد. ولی انسان نباید اسیر هواها و غرایز حیوانی باشد، بلکه باید با هوای نفس و خواسته دل بستیزد و به وسوسه های شیطانی توجهی نکند؛ زیرا انسان والاتر از این است که پایبند این گونه غرایز شیطانی باشد. 19 خرداد 1394, 12:27

الگوی دینی رفتارها در خانواده و نقش رسانه ملی

نظر به گستردگی ارتباطات و سهولت آشنایی با فرهنگ‌های مختلف، نظام خانواده تحت تأثیر فرهنگ‌های غیر اسلامی، همیشه در حال تغییر است و استحکام خانواده به خطر افتاده است. مقاله حاضر با هدف شناسایی ارزش‌های رفتاری اعضای خانواده اسلامی و نقش رسانه‌های جمعی در ترویج آن به روش مصاحبه عمیق، نظر ده کارشناس را در این زمینه جویا شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بر اساس نظریه «فطرت» استاد مرتضی مطهری و یافته‌های پژوهش، دین، جهان‌بینی فرد را می‌سازد و جهان‌بینی، نظام معنایی نهاد خانواده را شکل می‌دهد. نظام معنایی، نظام کنشی اعضای خانواده را به وجود می‌آورد و نظام کنشی، ساختار خانواده را شکل می‌دهد. در حقیقت، جهان‌بینی دینی به عنوان یک نگرش اصلی و محوری به طور مستقیم و غیر مستقیم بر مقولات کلی چون «کنترل امور جنسی»، «نقش‌های جنسیتی»، «اخلاق» و «تربیت» اثرگذار است. رسانه‌های جمعی هر کشور را که در چارچوب جهان‌بینی و تمدن فعالیت می‌کنند، می‌توان میزانی برای ارزیابی در نظر گرفت. در این زمینه، دیدگاه کارشناسان مؤید آن است که «اشاعه خانواده نامطلوب» در فیلم و مجموعه‌های خانوادگی عامل مخربی در بنیاد خانواده اسلامی است. در نتیجه، می‌توان آینده ساختار خانواده را در دین دید و با سیاست‌گذاری دینی به سیاست‌گذاری ساختاری دست یافت. 11 شهریور 1394, 17:57