دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

زبانی برای رفع شبهات

بیش از نیمی از اختلافات در مسائل علمی انتزاعی به دلیل مغالطه در اشتراک لفظی است.
زبانی برای رفع شبهات
زبانی برای رفع شبهات
نویسنده: آیت الله مصباح یزدی

بیش از نیمی از اختلافات در مسائل علمی انتزاعی به دلیل مغالطه در اشتراک لفظی است. بنابراین مراد از واژه «دین» و «فلسفه» حائز اهمیت است تا بتوان از مغالطه جلوگیری کرد.

فلسفه تلاشی است که فیلسوفان انجام می‌دهند تا به حقایقی برسند که گاهی به حقایقی می‌رسند و گاهی نمی‌رسند!؟ و این تلاش عقلانی هم در زمینه عمل و هم نظر است.

در این امر دو معیار وجود دارد؛ یا اینکه فلسفه به مطلق علوم برهانی گفته می‌شود که در این صورت ریاضیدان، اخلاق‌دان و شیمی‌دان و ... همه فیلسوف هستند یا اینکه فلسفه به مطلق فلسفه اولی و متافیزیک گفته می‌شود که در این صورت دایره فیلسوف بودن بسیار کوچک است.

در 2 قرن گذشته گرایش‌های تجربی فلسفی بسیار قدرتمند شد بنابراین آزمایش پذیر بودن معیار علمی بودن شد و فلسفه در مقابل علم قرار گرفت و بدین ترتیب فلسفه به علوم ضعیف تبدیل شد؛ چرا که تجربه بردار نیست.

آنچه امروز به فلسفه اطلاق می‌شود هیچ کدام از اینها نیست. امروزه بیشتر به فلسفه‌های مضاف، فلسفه گفته می شود که گاهی به روش عقلی و تحلیلی، گزاره‌های یک علم همچون روان شناسی را بررسی می کند و گاه به بررسی موضوع آن علم، تاریخ، تاریخچه،روش و متد آن علم و ... می‌پردازد.

«دین» کاربردهای متعدد و متفاوتی دارد؛ هم در لغت و هم در اصطلاح. برخی در تعریف دین گفته‌اند که «دین مجموعه‌ای از عقاید است که همراه با وجود باورهاست» که در این تعریف، حتی اعتماد به وجود خدا و رستاخیز در تعریف دین گنجانده نشده است. بنابراین بودیسم که در آن خدا به معنای ابراهیمی، وجود ندارد جزء دین قرار می‌گیرد و حتی دین‌هایی که معبودش انسان‌هاست همچون مکتب اگوست کنت در دایره دین قرار گرفته است.

از دیرباز در تاریخ دین و فلسفه کسانی بوده‌اند که بین دین و فلسفه تباین قائل شده‌اند و معتقد بودند که نمی‌شود هم فیلسوف و هم دیندار بود و برخی از فقها، فیلسوف‌ها را طرد کرده‌اند.

طرد فلاسفه از سوی فقها اکثراً به خاطر مغالطه اشتراک لفظی در بحث‌های فلسفه اولی و الهیات است. دومین مخالفت به خاطر روش و متد فلسفه است که گفته می‌شود روش فلاسفه در تبیین گزاره‌های دینی صحیح نیست و آدمی را به حقیقت نمی‌رساند.

اما هیچکدام از اینها دلیلی بر نفی فلسفه نیست. برای طرد شبهاتی که از خارج جهان اسلام وارد می‌شود نیازمند فلسفه هستیم؛ چرا که با آنان نمی‌شود از قرآن شاهد و مثال آورد همانگونه که بیشترین تلاش انبیا برای طرد شبهات توحید بود و خود توحید نیاز به اثبات نداشت با فلسفه هم باید به سمت پاسخگویی شبهات برویم.

مقاله

نویسنده آیت الله مصباح یزدی

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

چگونه در مهمانی‌ها رفتار کنیم؟

رعایت آداب مهمانی می‌تواند روابط برادرانه میان مۆمنان را مستحکم‌تر ساخته و در رشد تعالی اجتماع تأثیر بسزایی داشته باشد.
No image

نقش ابراز علاقه و معاشرت درست در اسلام

نسان علاقه دارد كه مورد علاقه و محبت دیگران باشد. اگر آن‏ دوستداران، محبت‏خود را آشكار كنند، محبوب هم به محبان‏ علاقه‏ مند مى‏ شود و این محبت دو جانبه، زندگیها را از صفا و صمیمیت‏ بیشترى برخوردار مى‏سازد. ما اگر بدانیم كه خدا دوستمان دارد، ما هم‏خدا را بیشتر دوست‏خواهیم داشت. اگر بدانیم و بفهمیم كه رسول‏ خدا(ص) و اهل بیت(ع) به ما شیعیان عنایت و محبت دارند و این ‏علاقه را بارها نشان داده و اظهار كرده‏اند، محبت عترت در دل ما بیشترخواهد شد.
No image

اخلاق معاشرت اجتماعی، نمونه ای از سبک زندگی اسلامی

نمونه های بسیاری از سیره ی ائمه ی معصوم علیهم السلام درباره ی تشویق و تحریض مؤمنان به دوستی و برادری با هم، ایجاد پیوند برادری و دوستی بین آنها، اصلاح اختلافات و رفع کدورت ها گزارش شده است.
No image

اخلاق معاشرت و ارتباط با خویشاوندان در اسلام

سنّتِ «صله رحم»، از نیکوترین برنامه های دینی در حیطه معاشرت است. گرچه شکل نوین زندگی و مشغله های زندگیهای امروزی، گاهی فرصت این برنامه را از انسانها گرفته است، ولی حفظ ارزشهای دینی و سنّتهای سودمند و ریشه دار دینی، از عوامل تحکیم رابطه ها در خانواده ها است. بویژه در مناسبتهای ملّی، در اعیاد و وفیات و آغاز سال جدید، فرصت طبیعی و مناسبی برای عمل به این «سنّت دینی» است.
No image

تحلیل یافته‌های الگوی دینی رفتارها در خانواده و نقش رسانه ملی

آنچه از امور فطری در بحث تربیت مورد نظر است و مبنای تربیت مطرح می‌شود، امور فطری در زمینه خواست‌ها و گرایش‌هاست. البته باید توجه داشت آن دسته از خواست‌های فطری مبنای تربیت قرار می‌گیرد که ویژه انسان است و امتیاز او بر حیوان به شمار می‌آید، نه آن بخش از خواست‌ها و گرایش‌ها که میان هر دو مشترک است؛ زیرا در این بخش، انسان مانند حیوان برای شکوفاسازی نیازی به تربیت ندارد.

پر بازدیدترین ها

No image

ویژگی های خانواده موفق از نظر اسلام

از دیدگاه اسلام انسانها از لحاظ ویژگیها ، توانایی و استعدادها متفاوت از یکدیگر هستند. بر این اساس در نظر گرفتن این تفاوتها را نیز در تربیت فرزندان در خانواده دارای اهمیت می‌داند. از نمونه احادیثی که ذکر شد و هزاران شواهد معتبر دیگر می‌توان به نقش اهمیت خانواده از دیدگاه اسلام پی برد. اسلام سعادت و شقاوت فرد را تحت تاثیر خانواده چه در دوران قبل از تولد و چه بعد از تولد می‌داند.
No image

تحلیل یافته‌های الگوی دینی رفتارها در خانواده و نقش رسانه ملی

آنچه از امور فطری در بحث تربیت مورد نظر است و مبنای تربیت مطرح می‌شود، امور فطری در زمینه خواست‌ها و گرایش‌هاست. البته باید توجه داشت آن دسته از خواست‌های فطری مبنای تربیت قرار می‌گیرد که ویژه انسان است و امتیاز او بر حیوان به شمار می‌آید، نه آن بخش از خواست‌ها و گرایش‌ها که میان هر دو مشترک است؛ زیرا در این بخش، انسان مانند حیوان برای شکوفاسازی نیازی به تربیت ندارد.
No image

ویژگی خانواده قرآنی (1 )

قرآن کریم با نگاه ویژه به این کانون مهم ومقدس؛توجه بشر را به تشکیل این کانون مقدس جلب می کند وبهترین الگوها را برای شناسایی خانواده برتر به جهانیان معرفی می کند.مقاله حاضر با عنوان ویژگیهای خانواده های قر آنی بعد ازبیان مقدمه ای کوتاه در مورد جایگاه واهمیتی که کانون مقدس خانواده در قرآن دارد؛نمونه ها والگوهایی که در قرآن بیان شده را معرفی کرده وبعد از آن به بیان آثار وویژگیهایی که قرآن در خانواده می گذاردپرداخته است.ودر پایان هم چند نکته را به عنوان نتیجه گیری بیان کرده است.
No image

سبک زندگی در خانواده اسلامی

مفهوم «سبک زندگي» از جمله مفاهيم علوم اجتماعي و علم جامعه شناسي و مردم شناسي است که اخيراً و در دهه اخير بسيار مورد توجه عالمان علوم اجتماعي و مديران فرهنگي قرار گرفته است؛ سبک زندگي معنايي است که از به هم تنيدگي و پيوند و نظام وارگي و شبکه اي بودن عوامل متعددي که در شيوه هاي زندگي يا اقليم هاي زيستن انسان تأثير مي گذارند، به وجود آمده است.
No image

هدف از تشکیل خانواده

Powered by TayaCMS