دانشنامه پژوهه بزرگترین بانک مقالات علوم انسانی و اسلامی

امکان شناخت خداوند

یکی از پرسش‌های اساسی در باب اوصاف الهی این است که آیا انسان با توجه به این که خدا به هیچ چیزی شبیه و مانند نیست
No image
امکان شناخت خداوند

امکان شناخت خداوند

یکی از پرسش‌های اساسی در باب اوصاف الهی این است که آیا انسان با توجه به این که خدا به هیچ چیزی شبیه و مانند نیست، توانائی شناخت صفات الهی را دارد؟ در این باره دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است؛ برخی قائل به عدم امکان و برخی معتقد به تشبیه صفات الهی به صفات انسان گشته اند اما بسیاری از اندیشمندان معتقد به امکان آن هستند:

 این دیدگاه بر آن است که عقل انسان این قدرت را دارد که اوصاف خدا را بشناسد و علاوه بر آن به بررسی و تحلیل آن نیز بپردازد. در این تحلیل ابتدا باید معانی اوصاف الهی را از تمام قیودی که سبب محدودیت آنها می‌شد، جدا کرده و نتیجه آن را که معانی و اوصاف کمالی است، به خداوند نسبت دهیم.

دلایل این دیدگاه:

دلیل عقلی:

 عقل انسان درکی از صفات الهی دارد زیرا هر انسان عاقل و منصفی هنگامی که می‌گوید: خدا عالم است یا خدا قادر است و... معنایی را از این صفات درک می‌کند.

دلیل نقلی:

الف) قرآن مجید از یک سو، انسان‌ها را به تعقل و تدبر در آیات الهی دعوت می‌کند و از سوی دیگر در آیات متعددی، صفات الهی را بیان می‌دارد. اگر صفات الهی قابل فهم نبودند، چنین دعوتی لغو می‌گردید. در صورتی که خدای حکیم، مبرّای از لغویّت است.

ب)قرآن هدف غایی آفرینش آدمیان را پرستش و عبودیت الهی می‌داند

« وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ » (ذاریات/56)

و پیداست که عبادت موجودی که ذات و صفاتش مطلقاً ناشناخته باشد، کار بی‌معنایی است و اساساً نمی‌توان با چنین موجودی هیچ‌گونه ارتباطی برقرار کرد و قرب او را جست. به عنوان مثال: چگونه می‌توان از موجودی که هیچ معنایی از قدرت او را درنمی‌یابیم، یاری خواست و یار او توکّل کرد.

ج) آیات فراوانی از قرآن کریم بر تعالی ومنزه خداوند از اوصاف مخلوقات خویش، تأکید می‌کنند و توصیف تشبیه آلودِ برخی از آدمیان را برنمی‌تابد و می‌فرماید:

« سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یَصِفُونَ » (انعام/100)

«او پاک و منزه است از آنچه وصف می‌کنند.»

و) امیرمؤمنان علی (ع) در بیانی به این راه شناخت اوصاف الهی اشاره می‌کند و می‌فرماید:

«لم یطلع العقول علی تحدید صفته ولم یحجبها عن واجب معرفته» (نهج‌البلاغه/ خ 49)

«خردها را بر چگونگی صفات خود آگاه نکرد، لیکن هرگز آنها را از مقدار لازم معرفت خود محجوب نساخته است»

از این دلایل به خوبی برمی‌آید که هر چند احاطۀ‌علمی کامل بر ذات و اوصاف الهی مقدور بشر نیست، ولی او در حد توانایی خود می‌تواند به این اوصاف شناخت پیدا کند.

منابع:
  • 1)سبحانی، جعفر، الالهیات، قم: موسسه امام صادق (ع)، 1417 ق، ج 1، ص 87.
  • 2)محمد رضایی، محمد، الهیات فلسفی، قم، بوستان کتاب، 1383، چاپ اوّل، صص 127-136.
  • 3)سبحانی، جعفر و محمد رضائی، محمد، اندیشه اسلامی، قم؛ دفتر نشر معارف، ج 1، چاپ چهارم، 1385، صص 85-89.
  • 4)سعیدی محمد، محمد و دیوانی، امیر، معارف اسلامی، قم؛ دفتر نشر معارف، ج 1، چاپ نود و سوم، 1385، صص 63-65. 

این موضوعات را نیز بررسی کنید:

جدیدترین ها در این موضوع

No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : فاطمه زهرا(س) حجت بر ائمه معصومین(ع)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع فاطمه زهرا(س) حجت بر ائمه معصومین(ع)
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : شفاعت حضرت فاطمه زهرا(س)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع شفاعت حضرت فاطمه زهرا(س)
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : شفاعت حضرت زهرا(س) بر عزاداران امام حسین(ع)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع شفاعت حضرت زهرا(س) بر عزاداران امام حسین(ع)
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : سفارش های حضرت فاطمه(س) به امیرالمؤمنین(ع)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع سفارش های حضرت فاطمه(س) به امیرالمؤمنین(ع)
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : ذکر توسل به حضرت زهراسلام الله علیها

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع ذکر توسل به حضرت زهراسلام الله علیها

پر بازدیدترین ها

No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : شفاعت حضرت زهرا(س) بر عزاداران امام حسین(ع)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع شفاعت حضرت زهرا(س) بر عزاداران امام حسین(ع)
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : نفرین حضرت فاطمه علیها السلام

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع نفرین حضرت فاطمه علیها السلام
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : فاطمه زهرا(س) حجت بر ائمه معصومین(ع)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع فاطمه زهرا(س) حجت بر ائمه معصومین(ع)
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : شفاعت حضرت فاطمه زهرا(س)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع شفاعت حضرت فاطمه زهرا(س)
No image

ذكر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها : اسماء بنت عمیس و شهادت حضرت زهرا(س)

ذکر مصیبت فاطمه زهرا سلام الله علیها با موضوع اسماء بنت عمیس و شهادت حضرت زهرا(س)
Powered by TayaCMS