سخنرانی استاد حق شناس با عنوان ارزش علم و شناخت

سخنران استاد حق شناس

ارزش علم

دركتاب غوالي اللئالي[1] تاليف ابن ابي جمهور احسائي روايت شده است كه نبي اكرم (ص) مي فرمايد: «اغد عالماً او متعلماً اومستمعاً او محباً لهم ولاتكن الخامس فتهلك».[2] يا بايد دانشمند باشي و راه را بداني، داداش جون! يا متعلم باشي مثل شماها، یا مستمع و شنونده ی علم،- البته در شما دو حيثيت جمع است، هم متعلم ايد هم مستمع و شنونده- يا اينكه دوستدار اهل علم باشید و پنجمی نباشید که هلاک خواهید شد.

بناي پروردگار عزيز - جل وعز- بر آمرزش است. اين روايت را شايد بعضي از آقايان اهل علم بنا بر مصالحي كه در نظر دارند، نمي خوانند.

سؤال می شود: خوب باباجان! تو عالم بودي؟ جواب می دهد: نه!

متعلم چطور؟ نه!

مستمع چطور؟ نه!

دوستدار اهل علم چطور؟ نه!

در يك سفره اي با عالم هم خوراك بوده اي؟ نه!

همه اش نه! منفي!

با عالمي هم نام هستي؟ بله، اسمم مثلاً عبدالله، حسن، تقي است.

خطاب می شود: خيلي خوب ببريدش بهشت.

رحمت خدا تا اين حد است، آقاجان من!

یادی از بانوی مجتهده اصفهانی

خدا رحمت كند آن خانم اصفهاني را كه يك اجازه ی اجتهاد از نجف گرفته بود، يكي هم از حضرت آيت الله آسيد علي نجف آبادي (ره) .

آن خانم مجتهده بود؛ اما شماها هنوز اول راه هستید.

مجلس تمام گشت و به آخر رسيد عمر

ما همچنان در اول وصف تو مانده ايم

دلیل حقانیت اسلام

وقتی ایشان (آيت الله نجف آبادي) به قم تشریف آورده بودند، از ايشان پرسيدند: دليل حقانيت اسلام چيست؟ ايشان در جواب فرمودند: دليل بر حقانيت اسلام اين است كه همه ی ما كلنگ به دست، اين بنا را مي كوبيم! مي زنيم براي خراب كردنش؛ نه آباد كردن! وليكن بناي اسلام، بر اساس حقانيت خودش سرپا مانده است.

برنامه ی دشمنان برای نابودی اسلام

بناي اسلام، يعني همین بنايي كه اين آقايان اهل علم بايد آن را نگه بدارند. برای نگهداری این بنا از لندن كه نمي آيند! آنها همين الساعه بر اساس همين سميناري كه گرفته اند، براي نابودي اسلام برنامه دارند.

اعتراف دشمن به عظمت قیام امام خمینی(ره)

از يك انگليسي زبان مطلبي را نقل كردند كه من خيلي شادمان شدم. پروردگار، حق را بر زبان دشمنان دين القاء مي كند و حجت را بر آنها تمام مي كند. اگر يك نفر انگليسي چنين حرف حقي بزند؛ حجت بر خودش تمام است.

این شخص می گوید: با اينكه تمام جرايد دنيا بر عليه جمهوري اسلامي اقدام كرده اند؛ اما يك نفر -كه حضرت آيت الله العظمي خميني است- در دنیا ثابت كرد كه اسلام زنده است. در مقابل همه ی اين جرايد كه حق كشي مي كنند، يك نفر در دنيا ثابت كرد كه اسلام هنوز نمرده است و زنده است.

فضل، آن چيزي است كه دشمن شهادت بر آن بدهد، پس چرا انسان بي انصافي بكند؟!

بقای اسلام بر اساس حقانیت

پس بناءاً علي ذلك همه ی ما كلنگ داريم. اين مطلب را آسيد علي نجف آبادي (ره) گفت، همان كسي كه اجازه ی اجتهاد به اين بانوي اصفهاني داده است. همه ما كلنگ داريم؛ وليكن بناي اسلام بر اساس حقانيت خودش سرپا مانده است. عجب جوابي ايشان داده است.

مثلاً حالا بنده اسلام را ياري مي كنم، داداش جون!؟ چه ياري اي؟ هفته اي دو شب كه بار را بار نمي كند! حال شما تصور مي كنيد، همین که هفته اي دو شب آمديد، بار از دوش شما رفت؟

نسبت عالم به غیر عالم، نسبت پیغمبر (ص) به امت

یا عالم باش، يا متعلم، يا مستمع، یا دوستدار اهل علم.

الحمد لله دو حيثيت در شما جمع است، هم متعلم ايد هم مستمع. يعني هم گوش مي دهيد و هم ياد مي گيرید. اگر پنجمي باشي، هلاك خواهی شد.

شخصی عرض كرد: يا رسول الله! يك نفر بعد از آنکه نمازش را در مسجد می خواند، عبا را بر سرش کشیده و مي رود. يك نفر ديگر هم وقتي كه نمازش تمام شد، براي ما مسئله ی شرعي مي گويد و حديث مي خواند.

حضرت فرمود: نسبت دومي به اولي، مثل نسبت ما به شماست!

ببين داداش جون! تعلیم علم، شغل انبياست. شهيد (ره) در کتاب آدابُ المتعلمين مي فرمايد: آن عالم عاملي كه اسلام را در ميان مردم پياده مي كند، نسبت به مقام پيامبران يك درجه فاصله دارد.[3] اين قدر درجه اش بالاست. بله، باباجان من! پس بنابراين، اول انبياء شفاعت مي كنند، بعد علماء، بعد شهداء. اين هم اشاره ای بود به موقعيت شما.

چقدر ذوقیات فرق کرده است!

در زمانهاي سابق، مرحوم شيخ عيسي در مسجد آقاي مجتهديحفظه الله منبر مي ر فتند. يك ساعت مسئله می گفتند، يك ساعت اخلاق، يك ساعت هم توحيد. ما به جاي هر يك ساعت، 7 الی 8 دقيقه از شما براي صحبت اجازه گرفته ايم! چقدر ذوقيات فرق كرده است!

به تأخیر انداختن نفرین تا ماه رجب

ماه رجب در پيش است.«الترجيب بمعني التعظيم».[4] رجَّب يُرجِّب ترجيباً، عظَّم يعظِّم تعظيماً. مي فرمايد: در این ماه، دعا مستجاب است، خصوصاً بر عليه ظالمان. «و لهذا كان في الجاهلية اهل الجاهلية يؤخرون علي من ظلمهم فيدعون عليهم في رجب فلايرد». و برای همین در زمان جاهلیت، مردم نفرین بر علیه کسانی که به آنها ظلم کرده بودند را تا ماه رجب به تاخير مي انداختند، چون اعتقاد داشتند که دعای آنها از درگاه پروردگار رد نمي شود.

اگر كسي به اهل جاهليت بدي مي كرد، مي گفتند: دعا كن ماه رجب نيايد! اگر ماه رجب بيايد، كلكت را مي كنیم! اين قدر به ماه رجب معتقد بودند! پس شما هم بايد خودتان را براي ماه رجب مهيا بكنيد.

تفسیر آیه ی«اَقِم الصَّلوةَ اِنَّ الصَّلاةَ تَنهي...»

«اَقِم الصَّلوةَ اِنَّ الصَّلاةَ تَنهي عَن الفَحشاءِ وَالمنكَرِ وَ لَذِكرُ اللهِ اَكبَرُ».[5]

اگر چه مفسرین برای اين آيه معانی بسیاری بیان كرده اند، اما نوعاً تفسيرشان رضايت بخش نيست.

برداشت غلط صوفیه از آیه

حضرات صوفيه - خذلهم الله- با برداشت غلط از این آیه مي گويند: ذكر، از نمازخواندن افضل و برتر است. این که ما بنشينيم دور هم و ياعلي ياعلي ياعلي بگوييم، اين از نماز افضل است! و استدلال هم می کنند که خود خدا فرموده است كه نماز نهي از فحشاء و منكر می کند؛ ولی ذکر خدا برتر است!«لَذِكرُ اللهِ اكبَر».

تفسیر صحیح آیه (رفع مانع و ایجاد مقتضی، دو اثر نماز خواندن)

اما تفسير حق اين است كه نماز دو اثر دارد. يكي از اثراتش اين است كه شما را از فحشاء و منكر باز مي دارد؛ اما اثر ديگر نماز كه بزرگتر از اثر اول است، این است كه شما را به ياد خدا مي اندازد. براي اينكه همه ی اذكار نماز شما را به ياد خدا مي اندازد. حمد، سوره، ركوع، سجود، و...

يعني علاوه بر اين كه نماز جنبه ی رفع مانع دارد، به نحو احسن هم ايجاد مقتضي مي كند.[6]

به اين آيه توجه كنيد که می فرماید:

«يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذكُرُوا اللهَ ذِكراً كَثيراً».[7]

نهی از فحشاء و منکر، نشانه ی قبولی نماز

حضرت مي فرمايد: «من احب ان يعلم قبلت صلوته او لم تقبل فلينظر هل منعه صلاته عن الفحشاء والمنكر فبقدر ما منعته قبلت منه».[8]

یعنی اگر کسی دوست دارد بداند که نمازش قبول شده است یا نه، باید ببيند چقدر نمازش در نهي از فحشاء و منكر تأثیر داشته است، به همان اندازه که اثر داشته، قبول شده است.

نماز، نشان دهنده ی انداز ی مراقبه

و اما حضرت درباره ی نماز کسانی که عارفانه وارد نماز مي شوند، می فرماید: «الصلاةُ ميزانٌ».[9] یعنی نماز، نشان دهندهی زحمات شما در قبل از نماز است. يعني انداز ی زحمات شما را نشان می دهد.

امام صادق (ع) مي فرمايد: كسي كه يك ركعت نماز را با حضور قلب مي خواند و در ركعت دوم ذهن و قلبش شلوغ مي شود، اين شخص به قدر يك ركعت زحمت كشيده است. يكي هم به اندازه ی دو ركعت، يكي هم به اندازه ی سه ركعت، يكي هم چهار ركعت و بعضي ها هم هستندكه نمازشان هيچ توجهی به حضرت معبود ندارد و درباره ی آنها روايت شده است كه «يلف کما يلف الثوب الخلق».[10] یعنی نمازشان مانندكهنه و خرقه درهم پيچيده مي شود و به روي صاحبش زده مي شود.

خدا نكند كه ما از اینگونه اشخاص باشيم؛ بلکه از كساني باشيم كه نمازشان لااقل يك ركعت با توجه است.

نماز، نجات بخش جوان گنهکار

به پيغمبر (ص) گفتند: جواني است از انصار(البته نبايد ما اين حديث را ملاك قرار بدهيم. قضايايي است كه نقل شده است و نبايد ما قياس بكنيم)گفتند: يا رسول الله! اين جوان همه فرقه اي مي زند و مرتکب هر خلافی می شود، ولی نمازش را هم قشنگ مي خواند. حضرت فرمود: «دعه ان صلوته تنهاه يوماً».[11] یعنی با او کاری نداشته باشید، يك روز نمازش بالاخره غالب مي شود و او را از اين اعمال شنيع باز مي دارد.

در اندك زماني، گفتند که اين جوان از عُبّاد و زُهّاد شد. همين كسي كه دزدي مي كرد، همين كسي كه هر فرقه اي مي زد، همين كسي كه كم فروشي مي كرد، از عُبّاد و زُهّاد شد.

نماز، عمود خیمه ی دین

حضرت مي فرمايد: «الله الله في الصلوة فانها عمود دينكم».[12] اگر عمود خيمه بشكند، خيمه پايين مي آيد.

نماز، اولین عملی که بررسی می شود

نماز، « اول ما يحاسب به العبد»[13] است. «فاذا قبلت قبل منه سائر عمله و اذا ردت عليه رد عليه سائر عمله».[14] درون قبر، وقتی كه نكيرين بيايند، داداش جون! ملائكه مي آيند و اول مي گويند که بررسي كنيد، نمازش چگونه است.

نماز، بالاترین عمل بعد از "معرفة الله"

به همين جهت است كه امام صادق (ع) فرمودند: بعد از شناخت پروردگار عزيز- جل وعز- عملي بالاتر از نماز نمي شناسم.[15]

حالا هي نمازت را به آخر وقت بیانداز! وقتي هم كه مي آيي قرائتت را بخواني، بعد از چهل سال می خوانی: الحمد رلّه!!

همين نماز به دردت مي خورد. همين نماز دزد را نجات داد و از عُبّاد و زُهّاد كرد.

پس بنابراين، نماز اولین چیزی است که محاسبه می شود.

در آیه ی نورانی مي فرمايد: «اقم الصلوة لذكري».[16]

پس بنابراين فراموش نكنيد كه «ذكر الله علي كل حال».[17]

معنای اطاعت نماز

در مجمع البيان از رسول الله (ص) روايت مي كند: «لاصلاةَ لمن لايطع الصلاة وَ طاعةُ الصلاة ..»[18]. یعنی نماز کسی که اطاعت نماز را نکند، نماز نیست. و اطاعت نماز به این است که شما از فحشاء و منكر دور شوید.

اگر چنانچه شما غيبت بكنيد، عمل بد بكنيد، نظر به نامحرم بكنيد، از نماز اطاعت نكرده ايد.

«لاصلوة» يعني نمازش، نماز نيست. اطاعت نماز آن است كه نهي آن را از فحشاء و منكر بكار ببندي.

پروردگار مي داندكه شما نماز و ذكر او را چگونه به جا مي آوريد. وان شاء الله همه ی شما را بر وفق كردار و عملتان پاداش خواهد داد.

از خوردن پر ملال خیزد

صحبتِ ما تقريبا نيم ساعت شد و ديگر بس است.

«خير الكلام ما دلَّ و قلَّ».[19]

• آب ار چه همي زلال خيزداز خوردن پر ملال خيزد

هر قدركه شما تشنه باشيد و صحبتهاي من هم گوارا؛ اما شما بايد به اندازه بخوريد.

مروری بر آنچه بیان شد

بايد خودمان را برای ماه رجب مهيا بكنيم. باید به موقعيت خودمان توجه کنیم كه بايد يا معلم باشيم، يا متعلم باشيم، يا مستمع باشيم، يا دوستدار اهل علم باشيم و پنجمي نباشيم كه در هلاكت واقع خواهیم شد. اين هم موقعيت خودمان. الحمدلله، نماز را هم فهميديم. به تفسیر آن آیه ی نورانی هم توجه نمودیم.

صلواتي بفرستيد.

---