سخنرانی استاد حق شناس با عنوان ضرورت شناخت و تحصیل علم حقیقی

سخنران استاد حق شناس

﴿انه ليس له سلطان علی الذين آمنوا و علی ربهم يتوکلون﴾.[1]

بهار مؤمن

حضرت فرمودند: «الشتاء ربيع المؤمن».[2] یعنی زمستان بهار مؤمن است. رو به زمستان مي رويم و شبها بلند مي شود و ان شاء الله شما به عمل صالحین-که تهجد و بیداری در شب است- موفق شوید.

در شبانه روزت اوقاتی برای طلب علم قرار بده

در تفسير برهان این روایت بیان شده است[3] که یکی از مواعظ لقمان به فرزندش این بود که فرزندم! در شبانه روزت اوقاتی برای طلب علم قرار بده. «كان فيما وعظ لقمان ابنه انه قال يا بني اجعل في ايامك و لياليك و ساعاتك نصيباً لك في طلب العلم».[4]

علم حقیقی

ببينيد چقدر شرع انور به تحصیل علم اهتمام دارد كه شما بايد در شبانه روز ساعتي را براي یادگیری علمي كه از ماوراءالطبيعه آگاه مي كند، صرف نمایید. معمولاً این علومي كه ما تحصيل مي كنيم - مانند برق و مکانیک و فیزیک و شیمی و..- تا لب گور است و به فرمایش نبی اکرم صلی الله علیه وآله وسلم اینها فضل اند. علم آن است كه انسان را به حضرت صانع و به نبي اكرم صلی الله علیه وآله وسلم آگاهي بدهد.

فوت مال قابل جبران است؛ اما علم نه

«فانك لن تجد له تضييعاً مثل تركه».[5] اگر مال شما از بین برود، قابل جبران است؛ اما این ساعتی که باید برای تحصیل علم قرار دهی، اگر از دست رفت قابل جبران نیست.

برتری تحصیل علم بر عبادت

شخصی عرض كرد: يارسول الله! یک عده ای در مسجد مشغول دعا خواندن هستند و عده ی دیگری هم در طرف دیگر مسائل حلال و حرام خود را یاد می گیرند. حضرت فرمودند: هر دو خير است. عرض كرد: يارسول الله! كدام افضل است؟ حضرت فرمودند: آن جمعی كه مشغول یادگیری مسائل حلال و حرام هستند، زیرا من مبعوث شدم تا حلال و حرام را براي افراد جامعه بيان كنم. [6] يك صلوات بفرستيد.

مطالعه در بستر بیماری و طلب مغفرت برای ابوریحان

در این یک هفته ای که بنده در خدمت آقایان نبودم، در همان حالت افتاده در بستر بیماری مطالعه می کردم و برای ابوریحان بیرونی –که در حال احتضار هم مشغول تحصیل علم بود- طلب مغفرت می کردم. ايشان استاد بودند، ولو در علومی مانند رياضي و ...

انقطاع تحصیل علم، بدون نماز اول وقت و نمازشب

شما باید از این موقعیت ها برای تحصیل علم استفاده بکنید. امروز ديدم يك محصلي وقت نماز جماعت در حال رفتن است! گفتم: وقت نماز است، كجا مي روي؟ گفت: مي روم منزل برای غذا خوردن! چنین شخصی برنامه ندارد. رفقاي عزيز! خدا شاهد است که اگر شما آقایان طلبه نماز اول وقت تان را ترك بكنيد، اگر تهجد و شب زنده داری را ترک کنید؛ تحصیلات شما منقطع خواهد شد. عشق و علاقه و استعداد را پروردگار باید بدهد.

مدقق مشکک و محقق مدقق

مرحوم حاج ميرزا جوادآقا ملکی تبریزی (ره) در کتاب «اسرارالصلاة» مي فرمايد: اگر کسی تحصیل را بر اخلاق مقدم بدارد؛ مدقِّق مشکِّک می شود، مانند فخر رازی که سلطان المشکِّکین شد و اما اگر تحصلاتش نورانی باشد؛ محقِّق مدقِّق خواهد شد.

درس خواندن به قصد قربت

درس خواندن باید جنبه ی عبادی پیدا بکند، باید با قصد قربت همراه باشد، باید به نیت خدمت به ساحت مقدس شرع، نجات دادن بندگان خدا و متوجه کردن مردم به تکالیفشان باشد.

خدا رحمت كند رهبرکبیر انقلاب (ره) را که می فرمود: دروس حوزوی تا قبل از شرح لمعه[7] صحت سلب دارد. اصلاً این دروس تا قبل از لمعه درس نیست.

يك صلوات ديگر بفرستيد.

مراحل مختلف افراد در سلوک

کلاس رفقاي جلسه ی ما با هم فرق مي كند، بعضی در كلاس فعل واجبات و ترك محرمات اند، بعضی در کلاس ترك مشتبهات اند، بعضی هم ان شاء الله در مرحله ی ترك ما سوي الله هستند. بنده بايد طوري صحبت بكنم كه همه ی آقایان از فرمايشات اهل بیت علیه السلام استفاده كنند.

نماز اول وقت و مراقبه، عوامل دوری شیطان

شيطان دائماً مراقب شماست؛ ولی به کسانی که نمازشان را در اول وقت می خوانند، کمتر نزدیک می شود. شیطان می فهمد که چه کسی در مقام مراقبه است و همین که ببیند از حالت مراقبه خارج شد؛ به او نزدیک می شود. شیطان می فهمد که چه کسانی در مقام مراقبه هستند و چه کسانی از یاد خدا روی برگردانند.

مقام مراقبه

مقام مراقبه این است که بدانیم در حضور و محضر کسی هستیم که حتی نسبت به خطورات و تصورات ذهنی ما هم آگاه است. شخصی سؤال کرد: يابن رسول الله! معنای آیه ی﴿عليمٌ بذات الصدور ﴾[8] چیست؟ حضرت فرمود: یعنی تصوراتی كه در ذهن شما پیدا می شود، خیال معصیت که می کنید، همه ی اینها در حضور و محضر پروردگار است.

• يك چشم زدن غافل از آن ماه نباشيشايد كه نگاهي كند آگاه نباشي

شیطان دشمن آشکار است

پروردگار عزيز شیطان را به شما معرفي كرده و فرموده است: شيطان براي شما دشمن آشکار است. [9]

از دست این سگ (شیطان) به صاحبش پناه ببر

حضرت مي فرمايد: «فكن معه كالغريب مع كلب الراعي».[10] شیطان مانند آن سگ گله است که با اشاره ی چوپان رام می شود. پروردگار عزيز، هم ربِّ شيطان است، هم ربِّ شماست. بنابراين وقتي كه شیطان آمد، بايد صاحب شیطان را صدا بزني و از او استمداد بجویی. «كذلك اذا اتاك الشيطان موسوساً ليضلك عن سبيل الحق و ينسيك ذكر الله تعالي عزوجل فاستعذ منه بربك و بربه فانه يؤيد الحق علي الباطل و ينصر المظلوم».[11]

تعلقات، مانع استجابت دعا

خدا شاهد است که هر وقت آیه ی﴿ادعونی استجب لکم﴾[12]را می شنوم، به این فکر می کنم که این تعلقات نمی گذارد که ﴿ادعونی﴾ در عمل ما محقق بشود. بنده که از امیال نفسانی متابعت می کنم و گرفتار مقام و دنیا هستم؛ نمی توانم از این تعلقات جدا بشوم، تا به مرحله ی ﴿ادعونی﴾ برسم.

اگر پروردگار عزیز كسي را دوست داشته باشد؛ غیر ضرورت را از او مي گيرد، آن تعلقاتي كه انسان براي خودش درست کرده، از او مي گيرد.

توجه به حق و انقطاع از خلق، ایمنی از شر شیطان

سيدبن طاووس (ره) به پسرش فرمود: اي پسر عزيزم! اگر در دو قلعه متحصن بشوي؛ از شر شيطان ايمن خواهی بود، يكي توجه به مقام اقدس حق و ايمان به پروردگار، دیگری هم انقطاع از خلق به حق، ﴿انه ليس له سلطان علی الذين آمنوا و علی ربهم يتوکلون﴾.[13]

با غفلت از مراقبه، شیطان جلو می آید

بدانید که اگر مقام مراقبه را از دست داديد؛ شیطان جلو می آید و پرده هایی برای شما به نمایش می گذارد. اگر دو دقيقه از پروردگار غفلت بكنيد، شیطان خیلی ذوق مي كند، اگر 10 سال پيش يك معصيتي كرده باشید؛ آن را در برابر شما جلوه مي دهد، با خاطرات ذهنی شما معاشقه مي كند، مناظر شهوت انگیر را در مقابل شما به نمایش می گذارد. اگر با این روش نتوانست شما را اغفال بکند؛ به راه های دیگر متوسل می شود، تا اینکه شما سلام نماز را بدهید!

تشخیص وسوسه ی شیطان با مراقبه

حضرت فرمود: شما قادر نيستيد وسوسه را از الهام تمييز بدهيد؛ مگر به دوام مراقبه. «ولم تقدر علی ذلک الا بدوام المراقبة».[14] خدا رحمت كند علامه ی طباطبائي (ره) را که فرمود: اول مراقبه است، وسط هم مراقبه است، آخر هم مراقبه است.

وقتی مقام سوم آمد، همه چیز را می سوزاند

اين يك حديث براي آقایان عزیز. اما يك روایاتی هم هست که براي آقاياني است كه در كلاسهاي بالا هستند. يك صلوات بفرستيد.

«يا داود قل لعبادي المتوكلين اليّ بمحبتي».[15] بعضی در وادی محبت هستند، معشوقشان پروردگار است. ﴿يحبهم و يحبونه﴾.[16] بعضی در این مرحله هستند که «خام بدم پخته شدم». اشخاصی که پخته شده اند، باز هم یک توجهاتی به معشوقه های مجازی دارند. اما وقتی که آن مقام سوم آمد؛ دیگر همه چیز را می سوزاند و از بین می برد. يك صلوات بفرستيد.

پروانه در آتش شد و اسرار عیان دید

• در بزم جان شمع جمالش را بيافروزتا عشق او سوزد پر پروانه ی دل

بايد با پروردگار پروانه وار معاشقه كني، داداش جون!

پروانه در آتش شد و اسرار عيان ديد

آن چيزهاي نگفتنی برای او عيان می شود، داداش جون!

• خواهي اگر روشن شود كاشانه ی دلبا مهرآن مه كن مشعشع خانه ی دل

پيدا شود صد گنج پنهان در روانت ...

• نقش كردم رخ زيباي تو بر خانه ی دل خانه ويران شد و آن نقش به ديواربماند

وقتی مرا دیدید، دیگران را می خواهید چه کنید؟!

فرمود: «قل لعبادي المتوجهين اليّ بمحبتي ما ضركم اذا احتجبتم عن خلقي».[17]

به آنان كه به من عشق مي ورزند، بگو: اگر مردم به شما اعتنا نکردند؛ به شما زیانی نخواهد رسید.«اذا رفعت الحجاب فيما بيني و بينكم حتي تنظروا اليّ بعيون قلوبكم».[18] وقتي كه مرا ديديد، آنها را مي خواهيد چه كنيد؟

صحبت بهشت مکن، مرا بخواه

«يا داود كم تذكر الجنة».[19] ای داود! اين قدر صحبت بهشت را مكن! مرا بخواه.

• ديوانه كني هر دو جهانش بخشيديوانه ی تو هر دو جهان را چه كند

کفایت خداوند از امور مومن

وقتي كه حجاب و پرده را از روي دل شما برداشت؛ چه احتیاجی به غیر او دارید؟ خلق خدا به شما اعتناء نکردند، نکردند! اگر در دین و معنویت توسعه پیدا کردید،کم شدن دنیا اهمیتی ندارد. فرمود: هر کس تمام هم وغمش پروردگار باشد؛ پروردگار هم سایر امورش را کفایت می کند. «من جعل همومه هماً واحداً کفی الله هموم الدنيا و الاخرة».[20] وقتي كه تمام هم و غمت، همِّ واحد شد؛ پروردگار همه جهاتت را تأمين مي كند.

سید بحرالعلوم(ره) و تشرف به خدمت امام زمان علیه السلام

وقتی که سيد بحرالعلوم-که بین همه ی مذاهب مختلف قضاوت می کرد- مختصر مشکل مالی برایشان پیدا شد؛ درب خانه به صدا درآمد و خود امام زمان علیه السلام تشریف آوردند و -آنطور که نوشته شده است- آنقدر ایشان به امام زمان علیه السلام نزدیک شد که زانوی ایشان به زانوی حضرت اصابت کرد! فكر ایشان آنقدر قیمتی شده بود که ديگر نبايد غصه ی آب و نان و.. را بخورد. اگر ما غصه ی نان و آب و سیب زمینی و پیاز را می خوریم؛ اما خبری از این حرفها نیست، برای این است که فکر ما بی قیمت است.

---