سخنران استاد حق شناس
﴿و من يخرج من بيته مهاجراً الی الله و رسوله ثم يدرکه الموت فقد وقع اجره علی الله وکان الله غفوراً رحيماً﴾.[1]
در چیزهایی که باقی می مانند مثل فرش و سایر اسباب منزل، ملاک در تعلق خمس مصرف فعلی نیست؛ بلکه ملاک نیاز و شأنیت است ولو بعضی ها تصور می کنند که اگر چیزی مصرف فعلی نداشته باشد؛ خمس به آن تعلق می گیرد. ولی این بر خلاف فتوای مراجع تقلید است.
و اما در مواد مصرفی مثل برنج و.. هر قدر مانده باشد، باید خمس آن را به قیمت فعلی بدهید. صلواتی بفرستید.
«و من يخرج من بيته مهاجرا الی الله ..».
خدا رحمت کند حاج آقا نورالله را که گفتند وقتی می خواست با پهلوی دربیفتد، استخاره کرد و همین آیه آمد. گفت: مثل اینکه بناست در این سفر از بین بروم! و بالاخره هم همان طور شد.
فیض (ره) و دیگر کسانی که اهل عرفان هستند، می فرمایند: اولین قدم در سیر الی الله این است که انسان از بیت ظلمانی نفس مسافرت بکند.
به قول مرحوم آقای شاه آبادی (ره) سالک الی الله نباید نظر به کثرت داشته باشد، نظر به تعینات داشته باشد. مقام کثرت، توجه به اولاد و مقام و پول و بازار و دکان و ... است. کسی که سیر الی الله می کند، باید فقط به پروردگار توجه داشته باشد. غیر خدا باید جنبه ی طریقی داشته باشد.-مثلاً- این ساعت را می خواهم برای اینکه وقتم را تنظیم کنم وگرنه برای من موضوعیتی ندارد. هر چیزی را باید رنگ خدایی زد. پسرم اگر توجه به طاعت داشته باشد، مورد توجه من است والا هیچ...
خدا رحمت کند حاج آقا یحیی را که یکی از پسرانش یکقدری اعمالش خلاف شرع بود و ایشان او را از خود رانده بود. آن پسر برای برگشت، حاج میرزا عبدالله (پدرحاج آقا سعید) را واسطه قرار داده بود؛ ولی حاج آقا یحیی گفته بود: خیر! این آقا پسر من است؛ اما چون عملش منطبق بر دین نیست، باید از من فاصله بگیرد. شاید به نظر ما این موضوعات خیلی بد بیاید و مورد قبول ما نباشد و بخواهیم چون و چرا کنیم؛ اما حاج آقا یحیی وکیل اول مرحوم آقا سید ابوالحسن (ره) [2] بود و حتی بعضی ها می گفتند که اگر مقام علمی ایشان شامخ بود؛ ما از ایشان تقلید می کردیم.
غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد
پس انسان در این راه نباید نظر به مقام کثرت داشته باشد.
- جمال یار ندارد نقاب و پرده ولیکغبار ره بنشان تا نظر توانی کرد
غبارآلودگی چشم، یعنی توجه به مقام کثرت. مقام کثرت در مقابل مقام وحدت است. اگر به مقام کثرت توجه داشته باشی؛ دیگر دل گنجایش مقام وحدت را ندارد، آقاجان من!
حضرت می فرماید: «انت الذی ازلت الاغيار عن قلوب احبائک».[3] به مدد پروردگار باید این کثرت از قلب شما مرتفع بشود. یک صلوات بفرستید.
فیض (ره) در تفسیر صافی این روایت را نقل می فرمایدکه شخصی گفت: یابن رسول الله! اگر پیغمبران نمی آمدند،آیا عقل ما برای سیرالی الله کافی بود؟
حضرت فرمودند: عقل در کلیات دخالت دارد. –مثلاً- عقل به ما می گوید که خالقی هست، مدبری هست، ما مالک سلامتی خودمان نیستیم، مالک مرض خودمان نیستیم، مالک ثروت خودمان نیستیم و امثال اینها.
حضرت فرمودند: اگر بخواهید خصوصیات بندگی و خوب و بد را در این راه بفهمید؛ باید طلب علم بکنید. «فوجب علی العاقل طلب العلم والادب الذی لا قوام للعقل الا به».[4]
در روایت دیگری حضرت در جواب کسی که از خیر پرسید، فرمودند: خیر این نیست که مال و اولاد تو زیاد بشود؛ ولکن خیر این است که علم تو زیاد بشود، حلم تو زیاد بشود.
تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز
«وان الراحل اليک قريب المسافة».[5] پروردگارعزیزمن! کسی که بخواهد به سمت تو بیاید، راهش نزدیک است. به یک قدم بتوان شد از سمک به سماک
«وانک لاتحتجب عن خلقک الا ان تحجبهم الاعمال دونک».
[6] عمل من حجاب بین من و پروردگار من است.
پس اول قدم در سیر الی الله خروج از بیت ظلمانی نفس و خودبینی و دور شدن از مقام کثرت است، داداش جون! آن وقت مسافر خواهد بود، والا مدعی سفر است و سیری نکرده است.
- نفس خود را قهر کرده روح کرده پر فتوح زاد تقوی برگرفته بهر مرگ آماده اند
دائماً باید با امیال نفسانی مبارزه کرد. یک کسی به بنده گفت: من از اول خیلی جدیت کردم؛ ولی شکست خوردم. گفتم: هیچ ناراحت نباش! همین الساعه دوباره بسم الله بگو و بلند شو!
«لاحجاب اظلم و اوحش بين العبد و ربه من النفس والهوی».[7] هیچ پرده ای بین بنده و پروردگارش وحشتناک تر و تاریکتر از نفس و هوی نیست!
نفس است دیگر عزیز من! اگر بخواهم این حجاب را برطرف کنم و از این خانه ی ظلمانی بگذرم؛ باید پروردگار مرا یاری کند. امام عسکری علیه السلام می فرماید: «السفر الی الله لايمکن الا بامتطاء الليل».[8] سفر به سوی خدا ممکن نیست؛ مگر اینکه سحرها بلند شوی، داداش جون! باید سحرها برای نمازشب بیدار شوید ولو اینکه مختصر بخوانید. سیصد مرتبه «العفو» نمی خواهد، استغفار نمی خواهد (فقط استغفار در شبهای جمعه را چون ذیل آیه ی﴿وبالاسحار هم يستغفرون﴾[9] روایت وارد شده ترک نفرمایید)، همین اسکلت نماز شب را هم اگر انجام دهید؛ نتایجی خواهد داشت، انشاءالله. پروردگار مساعدت خواهد کرد. یک صلوات بفرستید، داداش جون !
همین که خواستی سفر کنی؛ پروردگار شروع به امتحان کردن می کند. مقام و پول و ...
- خلیل آسا برو حق را طلب کنشبی را روز و روزی را به شب کن
- دهد حق مر تو را هر چه تو خواهینمایندت همه اشیاء کما هی
[1] - نساء / 100
[2] - مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی (ره)
[3] - دعاء مولاناحسين بن علی عليهما السلام فی يوم عرفه. خدایا! تویی که اغیار را از قلوب دوستانت جدا ساخته ای.
[4] - الکافی. ج1 ص 29 « پس واجب است بر عاقل طلب علم و ادب که بدون آنها عقل قوامی ندارد».
[5] - مصباح المتهجد، الشيخ الطوسی ص 583 . دعاء السحر فی شهر رمضان
[6] - مصباح المتهجد، الشيخ الطوسی ص162 « و بدرستیکه تو از خلقت پوشيده نیستی الا اینکه اعمال آنها از تو محجوبشان کرده است».
[7] - مصباح الشريعة ص 169 . فصل فی الجهاد والرياضة
[8] - قال الامام العسکری عليه السلام: ان الوصول الی الله عزوجل سفر
لايدرک الا بامتطاء الليل، من لم يحسن ان يمنع لم يحسن ان يعطی.
بحارالانوار ج75 /380
[9] - ذاريات/ 18